Các thành viên WTO vẫn chia rẽ về vấn đề bản quyền vaccine ngừa COVID-19
Trong cuộc họp ngày 27/7, các nước thành viên Tổ chức Thương mại thế giới ( WTO) vẫn chưa đạt được đồng thuận về đề xuất miễn trừ quyền sở hữu trí tuệ đối với bản quyền vaccine ngừa COVID-19.
Vaccine ngừa COVID-19 của hãng Pfizer- BioNTech. Ảnh: AFP/TTXVN
Trong ngày thảo luận đầu tiên trong khuôn khổ cuộc họp kéo dài hai ngày của Đại hội đồng WTO tại trụ sở ở Geneva, Thụy Sỹ, đại diện các nước đã tập trung thảo luận Thỏa thuận của WTO về Hiệp định về các khía cạnh thương mại liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ (TRIPS) và các điều khoản liên quan đến các công cụ phòng ngừa, ngăn chặn và biện pháp điều trị để chống COVID-19.
Phát biểu với báo giới sau cuộc họp, người phát ngôn WTO Keith Rockwell cho biết tất cả 164 quốc gia thành viên đều khẳng định việc tăng sản lượng vaccine ngừa COVID-19 là cần thiết, song lại bất đồng về cách thức tốt nhất để đạt được mục tiêu này.
Cuộc thảo luận đã đề cập đến một số nội dung mấu chốt, đáng chú ý là thời hạn miễn trừ áp dụng bản quyền, phạm vi dược phẩm được áp dụng và vận dụng các điều khoản trong TRIPS, trong khi vẫn còn một số bất đồng về cách thực hiện miễn trừ và việc bảo vệ các thông tin mật. Tuy nhiên, ông Rockwell cho biết các bên đều tập trung nỗ lực vào việc “đưa ra một kết quả thực tế, cho dù kết quả đó là gì”.
Theo ông Rockwell, hiện các nước như Senegal, Bangladesh, Ấn Độ, Nam Phi, Thái Lan, Morocco và Ai Cập đang dư thừa năng lực sản xuất, nhưng lại chưa được tiếp cận đầy đủ với công nghệ và bí quyết sản xuất vaccine ngừa COVID-19. Ông nhấn mạnh vấn đề đặt ra hiện nay là làm sao khai thác nguồn lực chưa được sử dụng đó.
Ý tưởng về tạm thời miễn trừ bản quyền vaccine ngừa COVID-19 được Nam Phi và Ấn Độ đưa ra từ tháng 10/2020 nhằm tăng sản lượng vaccine, giải quyết vấn đề bất bình đẳng trong tiếp cận vaccine bằng cách cho phép các nước có nhu cầu và năng lực, đặc biệt là các nước đang phát triển, có thể tự sản xuất vaccine.
Video đang HOT
Đề xuất đã nhận được sự ủng hộ của nhiều quốc gia, trong đó có Mỹ và Trung Quốc, và nhiều tổ chức quốc tế. Tuy nhiên, các hãng dược phẩm và những nước chủ nhà của các nhà máy sản xuất vaccine hiện nay phản đối vì cho rằng bản quyền vaccine không phải rào cản lớn nhất trong việc tăng sản lượng, trong khi việc miễn trừ sẽ triệt tiêu động lực đổi mới sáng tạo.
Theo quy định của WTO, bất kỳ đề xuất nào muốn được thông qua cũng phải nhận được tất cả 164 nước thành viên chấp thuận. Theo ông Rockwell, các cuộc thảo luận về miễn trừ bản quyền vaccine phải được tiếp tục bởi đây là vấn đề hết sức quan trọng lúc này. Dự kiến, WTO sẽ có một cuộc họp không chính thức vào đầu tháng Chín để thảo luận về vấn đề quyền sở hữu trí tuệ vaccine ngừa COVID-19, tiếp đó là một cuộc họp chính thức trong hai ngày 13-14/10.
Theo thống kê, gần 4 tỷ liều vaccine ngừa COVID-19 đã được phân bổ trên khắp thế giới, song chỉ 0,9% trong số này được tiêm cho người dân ở 29 quốc gia nghèo nhất, vốn chiếm 9% dân số thế giới.
Israel báo hiệu tương lai sống chung với đại dịch
Việc số ca nCoV gia tăng tại Israel, nơi đã tiêm chủng đầy đủ cho 60% dân số, thúc đẩy thêm nghi ngờ Covid-19 sẽ không biến mất hoàn toàn.
Trong tuần này, Israel liên tiếp ghi nhận hơn 100 ca nhiễm nCoV mới mỗi ngày, mức tăng nhẹ so với nhiều quốc gia, nhưng là con số cao nhất tại nước này kể từ tháng 4. Nguyên nhân phần lớn được cho là bởi biến chủng Delta, lần đầu xuất hiện tại Ấn Độ, len lỏi trong các trường học. Chính phủ Israel đang thúc đẩy tiêm vaccine Covid-19 cho nhóm dân số 12-15 t.uổi.
Theo trang web thống kê Our World in Data, khoảng 60% trong hơn 9 triệu dân Israel đã tiêm đủ hai mũi vaccine Pfizer-BioNTech. Chiến dịch tiêm chủng nhanh chóng giúp giảm số ca nhiễm nCoV hàng ngày từ khoảng 10.000 vào tháng một xuống mức một con số. Giới chức đã gỡ bỏ hầu như toàn bộ biện pháp hạn chế trong nước, đồng thời dự định tái mở cửa cho những du khách đã tiêm chủng vào tháng 7.
Giờ đây, kế hoạch mở cửa du lịch bị hoãn đến tháng 8, quy định bắt buộc đeo khẩu trang trong không gian kín nơi công cộng cũng được tái áp đặt. Ngay cả những người đã tiêm chủng, hoặc từng nhiễm nCoV và bình phục, cũng dự kiến phải tự cách ly tối đa 14 ngày nếu được phát hiện tiếp xúc gần với ca nhiễm "biến chủng nguy hiểm" Delta.
Nachman Ash, lãnh đạo nhóm chuyên trách Covid-19 của Israel, hôm 23/6 cho biết còn quá sớm "để chắc chắn đây là tình huống cục bộ hay khởi đầu của một đợt bùng phát rộng hơn". Mặc dù số ca nhiễm gia tăng, số ca nhập viện hoặc t.ử v.ong vì Covid-19 chưa tăng lên tương ứng. "Hy vọng vaccine sẽ giúp chúng tôi tránh viễn cảnh số ca nhập viện tăng và bệnh tình của người nhiễm trở nặng", Ash nói.
Một bệnh viện ở Tel Aviv, Israel, tổ chức buổi biểu diễn ăn mừng việc gỡ bỏ các lệnh hạn chế vì Covid-19 hôm 1/6. Ảnh: Reuters .
Trong khi còn nhiều điều chưa rõ ràng, Eyal Leshem, giám đốc phụ trách các bệnh nhiệt đới tại Trung tâm Y tế Sheba của Israel, vẫn đ.ánh giá nước này "thực sự là trường hợp thử nghiệm" cho thế giới. "Israel là phòng thí nghiệm hàng đầu về viễn cảnh cuộc sống tại một quốc gia đã tiêm chủng cho 90% người trên 50 tuổi", ông cho hay.
Theo Leshem, thế giới có thể đang chứng kiến dấu hiệu về một cuộc sống mà Covid-19 không bao giờ thực sự biến mất . "Chừng nào còn cho phép di chuyển quốc tế, trong khi dịch bệnh sẽ tiếp tục len lỏi toàn cầu vài năm tới, những người chưa tiêm chủng tại mọi quốc gia vẫn sẽ nhiễm virus. Câu hỏi quan trọng là nó sẽ tác động như thế nào đến y tế cộng đồng", chuyên gia nhận định.
Nếu các ca nhiễm chủ yếu là những người trẻ và khỏe mạnh, như đợt bùng phát hiện nay tại Israel, Leshem cho rằng tác động có thể "khá nhỏ". Ông thừa nhận một số ca nhiễm lớn t.uổi hơn vẫn sẽ trở nặng, nhưng thực tế là điều này "xảy ra mỗi mùa đông vì bệnh cúm".
Quan điểm này đang dần được hưởng ứng, bao gồm tại Singapore, đất nước cũng có diện tích khiêm tốn, nguồn lực tài chính mạnh và chương trình tiêm chủng Covid-19 nhanh chóng như Israel. Theo Our World in Data, Singapore đã tiêm đầy đủ cho khoảng 35% dân số tính đến đầu tuần này.
Trong khi Israel đang thúc đẩy tiêm chủng cho cả thanh thiếu niên, Singapore hôm 11/6 cũng mở đơn đăng ký tiêm chủng cho những người từ 12 đến 39 t.uổi. Hôm 24/6, giới chức Singapore cho biết họ đã sẵn sàng đẩy nhanh tốc độ tiêm vaccine lên 80.000 liều mỗi ngày.
Cũng vào hôm 24/6, các bộ trưởng thuộc nhóm chuyên trách Covid-19 của Singapore, gồm Gan Kim Yong, Lawrence Wong và Ong Ye Kung, đã đăng một bài xã luận lên tờ Straits Times với tiêu đề "Sống bình thường cùng Covid-19". Họ hạ bớt kỳ vọng vào việc xóa sổ virus, ví nó như bệnh cúm, đồng thời nhấn mạnh công tác tiêm chủng và những biện pháp khác có thể giúp đại dịch trở nên "bớt nguy hiểm hơn nhiều", để mọi người "tiếp tục cuộc sống".
Trong suốt đại dịch, giới chuyên gia đã đưa ra những ước tính khác nhau về tỷ lệ tiêm chủng cần thiết để đạt được miễn dịch cộng đồng với Covid-19, thường là lên tới 60%. Tuy nhiên, hy vọng về trạng thái này dường như đang tắt dần.
Theo một bài báo trên tạp chí Nature hồi đầu năm, "quan điểm từng rất phổ biến rằng hầu hết chuỗi lây nhiễm sẽ được ngăn chặn khi có đủ số lượng người miễn dịch, hay còn gọi là ngưỡng miễn dịch cộng đồng, bắt đầu có vẻ khó xảy ra". Bài báo nêu ra sự kết hợp giữa nhiều yếu tố, như tâm lý ngần ngại vaccine, sự không chắc chắn về khả năng ngăn lây nhiễm của vaccine, hay rủi ro từ các biến chủng.
Những quốc gia được tiêm chủng rộng rãi có thể sống chung với Covid-19 như một căn bệnh tương tự cúm. Tuy nhiên, mối lo ngại khẩn cấp hiện nay là liệu Delta, hay những biến chủng khác, có thể phá vỡ "lá chắn vaccine" và đẩy các nền kinh tế trở lại thời kỳ tồi tệ nhất của đại dịch hay không.
Về vấn đề này, Leshem bày tỏ lạc quan, chỉ ra nghiên cứu gần đây tại Anh cho thấy vaccine của Pfizer-BioNTech và AstraZeneca đạt hiệu quả 90% trong việc ngăn chặn các ca nhập viện vì biến chủng Delta. "Thực sự yên tâm vì nó cho thấy vaccine giúp ngăn bệnh tình trở nặng vì biến chủng", ông nói.
Đối với Israel, cùng những nước khác đã đạt tỷ lệ tiêm chủng cao nhưng vẫn ghi nhận các ca nhiễm rải rác, nhiệm vụ khó khăn nhất giờ đây có lẽ là điều chỉnh các biện pháp phòng ngừa sao cho hợp lý.
"Đó là sự cân bằng giữa chính sách thận trọng, không để số ca nhiễm gia tăng quá nhiều, và cho phép cuộc sống bình thường, nền kinh tế và giáo dục tiếp tục hoạt động", Leshem nói.
Pfizer bắt đầu thử nghiệm vaccine ngừa COVID-19 ở t.rẻ e.m dưới 12 t.uổi Ngày 8/6, liên minh dược Pfizer (Mỹ) và BioNTech (Đức) thông báo sẽ bắt đầu thử nghiệm mức độ hiệu quả của vaccine phòng COVID-19 ở t.rẻ e.m từ 12 t.uổi trở xuống. Vaccine ngừa COVID-19 của Pfizer/BioNTech. Ảnh: AFP/TTXVN Theo phóng viên TTXVN tại Mỹ, Pfizer/BioNTech sẽ thực hiện một nghiên cứu trên gần 4.500 t.rẻ e.m tại hơn 90 cơ sở...