Ca sĩ mất hit, rất nhiều cặp bài trùng của Vpop “cạch mặt” nhau: Vì đâu nên nỗi?

Nhìn vào những mối quan hệ gắn bó trong âm nhạc “đứt gánh giữa đường” gần đây, nhiều người phải đặt dấu chấm hỏi.

Những năm qua, nhạc Việt được nâng cao chất lượng bởi những sản phẩm chỉn chu đến từ loạt “cặp bài trùng” ăn ý. Người hát, người sáng tác, người sản xuất góp phần tạo nên chu trình làm nhạc được chuyên môn hoá, giúp nghệ sĩ phát huy thế mạnh mà không còn phải “ôm đồm” quá nhiều khâu. Để làm được điều này, nghệ sĩ cần tìm được cộng sự đồng chí hướng, hợp gu nghệ thuật và có chung tiếng nói.

Ngành công nghiệp âm nhạc ngày càng phát triển, nhiều nghệ sĩ – ekip chọn cách thành lập công ty để chuyên nghiệp hoá hoạt động của mình. Nhưng khác với những thị trường khác, chuyện vận hành công ty giải trí, duy trì hoạt động bền bỉ trong nhiều năm là cả một quá trình mất rất nhiều t.iền bạc, công sức, thời gian… thì ở Việt Nam, mô hình này lại khá tự phát. Do đó, mối quan hệ giữa nghệ sĩ và các cộng sự cũng vô cùng rối ren.

Có hợp ắt có tan. Mâu thuẫn càng dễ xảy ra khi những người làm nghệ thuật cùng nhau tạo nên sản phẩm. Ca sĩ, nhạc sĩ và music producer cũng không ngoại lệ.

Loạt “cặp bài trùng” trong âm nhạc đường ai nấy đi

Vừa qua, Lope Phạm – music producer trẻ người Hà Nội bất ngờ đăng đàn ám chỉ mâu thuẫn với MCK. Cụ thể, Lope Phạm viết trên story Instagram: “Không trả lời tất cả câu hỏi liên quan đến Nghiêm Vũ Hoàng Long, MCK hay tất cả vấn đề liên quan đến album”. Kèm theo bức ảnh anh chàng cầm một xấp t.iền mệnh giá 500 nghìn đồng.

Lope Phạm bất ngờ đăng status ẩn ý về mối quan hệ với MCK

Bên cạnh đó, nam nghệ sĩ còn đăng tải dòng trạng thái ẩn ý, tạm dịch: “Tôi không cần một người bạn giả dối như thế”, cùng nhạc nền là bài rap Not Like Us từ Kendrick Lamar. Đây track diss đầy thù ghét mà Kendrick gửi đến Drake trong cuộc “đại chiến” chấn động giới rap toàn cầu, có ý nói đến mối quan hệ hợp tác trong ngành âm nhạc.

Album 99% – sản phẩm định hình tên t.uổi của MCK không thể thiếu vai trò của Lope Phạm

Là bộ đôi rapper – nhà sản xuất gắn bó như hình với bóng, việc Lope Phạm bỗng dưng “công kích” người bạn thân MCK khiến fan nhạc hoang mang. Trong thời gian bên nhau, MCK và Lope Phạm chạm đến “đỉnh cao” với những nhạc phẩm cân bằng hoàn hảo giữa cá tính, thời thượng và xu hướng. Đặc biệt, album 99% – sản phẩm định hình tên t.uổi của MCK không thể thiếu vai trò của Lope Phạm. Đứng sau sản xuất, Lope Phạm chính là “nửa kia” đưa âm nhạc của MCK thăng hoa.

Nhiều người cho rằng có lẽ bộ đôi đang tạo tranh luận để PR sản phẩm mới. Tuy nhiên, Lope Phạm khẳng định không có chuyện này. Loạt đồn đoán dấy lên xung quanh mối quan hệ của cặp bạn thân. Nhiều người nghi vấn MCK và Lope Phạm thật sự “toang”, và có lẽ nguyên nhân đến từ album mới đã được cả hai hoàn thành nhưng chưa ra mắt.

Sơn Tùng và onionn. “tách lẻ” vào năm 2022 vì không còn chung định hướng

Nhắc đến ca sĩ – music producer ăn ý, không thể “bộ sậu” đã từng thân: Sơn Tùng M-TP và onionn.. Hợp tác lần đầu từ Chạy Ngay Đi (2018), onionn. cùng Sơn Tùng chinh phục đỉnh cao sự nghiệp với Hãy Trao Cho Anh (ft. Snoop Dogg) và chuyến lưu diễn xuyên Việt Sky Tour. 4 năm đồng hành, onionn. tạo nên loạt sản phẩm nâng tầm ảnh hưởng cho ngôi sao số 1 Việt Nam. Giữa lúc còn nhiều điều đáng trông đợi, nhà sản xuất sinh năm 1993 quyết “dứt áo ra đi”, thông báo rời M-TP vào tháng 1/2022 vì khác định hướng. Cả hai chia tay trong hoà bình, dành cho nhau lời cám ơn và ủng hộ tương lai dù không còn đi chung đường.

Ồn ào nhất trong số các ca sĩ – nhạc sĩ “đường ai nấy đi” chính là Noo Phước Thịnh và Đỗ Hiếu. Có thể nói, Đỗ Hiếu là “hit-maker” làm thay đổi sự nghiệp Noo Phước Thịnh. Từ giọng ca chuyên hát Pop Ballad, Noo Phước Thịnh làm mới mình với những giai điệu sôi động thiên hướng Pop Dance, khởi đầu là bản hit Gạt Đi Nước Mắt ra mắt năm 2014. Kể từ đây, suốt 3 năm đến 2017, tên t.uổi của Noo phủ sóng thị trường mạnh mẽ bởi loạt sản phẩm ấn tượng từ Đỗ Hiếu như Mãi mãi bên nhau, Cause I love you, Xin đừng buông tay, Như phút ban đầu…

Đỗ Hiếu đăng đàn cấm Noo Phước Thịnh hát 8 bản hit do anh sáng tác vì không đạt được thoả thuận về quyền biểu diễn

Tháng 11/2023, Đỗ Hiếu đăng đàn cấm Noo Phước Thịnh hát 8 bản hit do anh sáng tác vì không đạt được thoả thuận về quyền biểu diễn. 8 ca khúc Đỗ Hiếu liệt kê được phát hành trong khoảng từ 2014 – 2016, Noo Phước Thịnh mua quyền biểu diễn độc quyền 2 năm. Theo đó, tranh chấp bản quyền đã xảy ra từ lâu nhưng đến tháng 11/2023 Đỗ Hiếu mới lên tiếng “cấm” Noo Phước Thịnh hát sáng tác của mình.

Đồng hành 10 năm nhưng hiện tại Đỗ Hiếu và Noo Phước Thịnh vẫn “căng như dây đàn”, hạn chế nhắc về nhau

Hai bên “đấu tố” lẫn nhau, công kích bằng những lời lẽ gay gắt. Được biết, Đỗ Hiếu đã yêu cầu một mức giá khác để gia hạn hợp đồng độc quyền. Hai bên không đạt được thoả thuận, dẫn đến việc mối quan hệ 10 năm đi vào ngõ cụt. Đến hiện tại, Đỗ Hiếu và Noo Phước Thịnh vẫn “căng như dây đàn”, hạn chế nhắc về nhau. Giọng ca Cause I Love You còn không ngại “mỏ hỗn” với fan khi có người yêu cầu hát những ca khúc bị Đỗ Hiếu “cấm”.

Nhạc sĩ và music producer – vai trò không thể thay thế trong quá trình tạo nên 1 sản phẩm âm nhạc

Nói đến người có vai trò không thể thay thế trong ngành công nghiệp âm nhạc, nhạc sĩ – người tạo ra bài hát là mắt xích quan trọng nhất. Phải có nhạc sĩ mới có sản phẩm để nghệ sĩ trình diễn. Không phải ai cũng biết viết nhạc, trong trường hợp ca sĩ không thể tự sáng tác, bắt buộc phải đi “mua nhạc” từ nhạc sĩ.

Để được hát những ca khúc do các nhạc sĩ nổi tiếng sáng tác, điển hình như Khắc Hưng, Hứa Kim Tuyền, Nguyễn Phúc Thiện, Mew Amazing,… cái giá bỏ ra là không nhỏ. Tên t.uổi bảo chứng, để đảm bảo được khả năng lớn thành hit, không ít nghệ sĩ sẵn sàng chi t.iền để được hát nhạc của các tên t.uổi bảo chứng. Trong trường hợp này, nhạc sĩ toàn quyền quyết định nghệ sĩ nào được hát nhạc của mình. Ở một cách nói khác, nhạc sĩ ở tầng cao nhất của “tháp quyền lực”, chi phối tác phẩm và người thể hiện tác phẩm của mình.

Bộ đôi ca – nhạc sĩ nổi tiếng là “cặp bài trùng”: Văn Mai Hương – Hứa Kim Tuyền

Những năm gần đây, music producer cũng chứng minh được vai trò ngày càng lớn trong ngành công nghiệp âm nhạc. Ở các thị trường lớn như Mỹ hay Hàn Quốc, nhà sản xuất là người nắm bắt, thậm chí tạo ra xu hướng. Music producer phối – dựng bài, mang đến sản phẩm hoàn chỉnh hợp tai người nghe. Trong một số trường hợp, nhạc sĩ cũng tự sản xuất luôn nhạc của mình.

Một trong những music producer nổi bật nhất năm qua – 2pillz

Tại Việt Nam, ca sĩ – rapper có thể tự sáng tác không thiếu. Tuy có khả năng tự viết nhạc, nhưng để một sản phẩm hoàn chỉnh, nhiều nghệ sĩ chọn đồng hành cùng một hoặc đội ngũ music producer “ruột”. Những bộ đôi này cùng nhau làm nên thương hiệu âm nhạc riêng, đủ hấp dẫn, lôi cuối. Và vì hiểu nhau, nên kết quả luôn khả quan. Trường hợp này vô cùng phổ biến ở lứa nghệ sĩ Gen Z. Điểm qua có thể kể đến những cặp bài trùng như Wren Evans – itsnk, MCK – Lope Phạm hay tlinh – 2pillz,…

Một vài trường hợp “toang” với producer ruột khiến nhạc của nghệ sĩ thiếu sức hút. Ví dụ như Sơn Tùng M-TP vẫn loay hoay với các bản phối trong 2 năm gần đây vì không còn onionn., hoặc trường hợp gây tranh cãi nhất chính là Jack – KICM.

Không còn K-ICM, Jack hoàn toàn mất phong độ trong âm nhạc

Nam ca sĩ gốc Bến Tre hoàn toàn tuột phong độ, thậm chí vướng nghi án đạo nhái sau khi không cùng K-ICM làm nhạc. Mới đây, Jack còn bị ViruSs tố không có kiến thức nhạc lý, không thể tạo nên beat hoàn chỉnh mà hoàn toàn phụ thuộc music producer. Những lùm xùm liên quan đến Jack khiến khán giả nhìn nhận lại vai trò của K-ICM trong suốt thời gian đồng hành. Nhiều người cho rằng thành công của những bản hit như Sóng Gió, Em Gì Ơi,… phần lớn được tạo nên bởi K-ICM. Do đó, trên phần tiêu đề, K-ICM luôn được đặt credit phía trước Jack.

Mối quan hệ ngày càng mỏng manh, vì sao nên nỗi?

Nhìn vào những mối quan hệ nghệ sĩ – nhạc sĩ/ music producer “đứt gánh giữa đường” gần đây, có thể thấy lý do “cạch mặt” phần lớn đều liên quan đến vấn đề tài chính. Việt Nam khác với ngành công nghiệp như Hàn Quốc, khi mọi quy trình sản xuất đều khép kín, nhạc sản xuất in-house bởi đội ngũ được công ty trả lương, nghệ sĩ biểu diễn cũng không có quyền quyết định với sản phẩm.

Nghệ sĩ Việt thường mua quyền biểu diễn từ nhạc sĩ, hoặc thoả thuận “chia phần trăm” với music producer làm ra sản phẩm. Ở trường hợp đầu tiên, khi ca sĩ mua bài, quá thời hạn hợp đồng mà không đi đến được thoả thuận gia hạn, việc mất quyền biểu diễn là đương nhiên. Như trường hợp của Noo Phước Thịnh và Đỗ Hiếu.

Hết thời hạn mua độc quyền, việc nhạc sĩ “thu hồi” hit là chuyện đương nhiên

Trường hợp “chia chác” với music producer phức tạp hơn, do tuỳ thuộc vào đặc thù của thoả thuận phân chia theo từng dự án/nghệ sĩ. Những năm gần đây, vai trò của music producer được nâng cao hơn. Không chỉ là người hoà âm – phối khí một bài nhạc, nhà sản xuất còn đảm nhận cả vai trò định hướng, tạo nên không gian, câu chuyện âm nhạc. Vai trò này càng được nhấn mạnh khi sản xuất một E.P/album.

Nhiều nghệ sĩ trẻ, xuất thân từ giới indie/ underground làm việc cùng nhau không có ràng buộc hợp đồng, đơn thuần xuất phát từ mối quan hệ

Theo đó, giá trị của bản phối và người tạo ra bản phối được nhận định hoàn toàn khác. Ở nước ngoài, quy trình được khép kín và điều hành bởi một công ty giải trí hoặc hãng thu. Ở trường hợp collab giữa nghệ sĩ và music producer, thoả thuận được điều chỉnh bởi hợp đồng và hệ thống luật bảo hộ trí tuệ. Trong khi đó, việc hợp tác giữa các nghệ sĩ và music producer tại Việt Nam vẫn khá tự phát. Nhiều nghệ sĩ trẻ, xuất thân từ giới indie/ underground làm việc cùng nhau không có ràng buộc hợp đồng, đơn thuần xuất phát từ mối quan hệ.

Từ những người đồng hành cùng nhau do tình yêu đơn thuần với âm nhạc, những quyền lợi – nghĩa vụ tài chính bị kéo theo sự nổi tiếng làm mối quan hệ dần trở nên mỏng manh. Thị trường ngày càng chuyên nghiệp hóa, những sản phẩm nghệ thuật không đơn thuần là nghệ thuật. Sản phẩm có cơ hội nổi tiếng, khi này, câu hỏi về lợi ích, doanh thu đến từ sản phẩm bắt đầu ràng buộc lên mối quan hệ. Va chạm với luật lệ và t.iền bạc, mọi chuyện không còn đơn giản như trước. Nhiều nghệ sĩ và music producer “toang” vì không còn tiếng nói chung. Suy cho cùng, cũng từ một chữ “t.iền” mà ra!