Bún chả Hà Nội lung linh những sắc màu

Trần Diệu Hương22:21 05/09/2021

Tôi thường mang cơm nhà đến nơi làm việc để ăn trưa nhưng thi thoảng lỡ bữa cũng hay thay thế bằng bún chả.

Món bún chả nhiều sắc màu – ẢNH TRẦN DIỆU HƯƠNG

Quán bún nhà Khánh béo nằm ngay giữa chợ Láng gần nơi tôi làm việc. Chợ vắng nên quán cũng vắng. Nhưng khi có dịch Covid-19, tự dưng quán lại đắt hàng hơn nhờ những đơn trên mạng. Tôi ra gọi bún nhiều khi phải chờ rất lâu sau các tài xế xe ôm công nghệ. Và trong lúc chờ đợi, tôi có dịp quan sát họ làm.

Nói đến bún chả thì đương nhiên nguyên liệu chính phải là chả và bún. Thịt lợn chọn loại ngon, tươi. Chả miếng dùng loại ba chỉ liền thớ không long, chả viên là nạc vai đầu giòn băm hoặc xay không quá nhỏ.

Từng loại để riêng nhưng tẩm ướp gia vị giống nhau: dầu hào, nước mắm, hành, chút xíu đường, bột ngọt và tiêu xay, chút xíu dầu ăn tránh cho thịt bị khô. Chú ý khi ướp thịt không nên ướp vừa miệng mà nên nhạt hơn vì khi ăn còn phải dùng nước chấm.

Bún chọn loại bún chuẩn làng Phú Đô, sợi nhỏ và mềm mướt, thoáng mùi chua nhè nhẹ.

Video đang HOT

Nước chấm bún chả thực sự là linh hồn của món ăn này. Cách pha khá giống nước chấm nem: cũng nước đun sôi để nguội, nước mắm, đường nhưng khác ở chỗ hỗn hợp đó đem đun trên bếp lửa thật nhỏ cho đến khi hơi sôi lăn tăn thì tắt bếp. Đợi cho nguội bớt còn khoảng 70% nhiệt độ ban đầu thì trút tỏi ớt băm nhỏ, vắt chanh, thêm dấm và bột ngọt.

Một thứ nữa ăn kèm bún chả không thể thiếu đó là dưa góp và rau sống. Không bàn đến rau, chỉ riêng món dưa góp nhìn thôi cũng đủ khiến người ta ứa nước miếng. Cà rốt, đu đủ (hoặc su hào) thái mỏng tỉa hoa trộn cùng đường, chanh, tỏi ớt, chỉ một xíu nước mắm cho sau cùng vì độ mặn nhiều sẽ làm củ, quả nhanh bị mềm, không giòn.

Khi ăn, múc nước chấm ra bát, thả vài miếng chả đã nướng than hoa thơm lừng, thả dưa góp, nhúng bún cùng rau sống và thưởng thức. Ngọt ngon đủ vị của cuộc sống hoà trộn vào nhau hấp dẫn vô cùng.

Nhớ ngày trước, tôi có quen một chị người Đông Hà (Quảng Trị) ra Hà Nội đi làm. Chị nói đã từng ăn nhiều món bắc nhưng ấn tượng và thích nhất là món bún chả. Chị không lý giải được vì sao chị thích, có lẽ vì nó có hương vị rất đặc biệt chăng?

Bún chả có thể ăn thay bữa chính mà không sợ bị “chóng đói”, vì nó là món bắt buộc phải bày đầy đặn, không thể “làm hàng” như những món phở hay bún nước. Bởi thế, nó rất được lòng những thực khách bình dân hay những người phải lao động chân tay cả một ngày dài.

Tuy bình dị như thế nhưng bún chả cũng làm nên một nét ẩm thực riêng của Hà Nội mà không ở nơi nào có.

Và nếu muốn đặt nó ở một đẳng cấp cao hơn, chỉ cần thay đổi cách bày biện, trang trí thôi thì món bún chả Hà Nội sẽ trở thành một bức tranh nghệ thuật với lung linh những sắc màu.

Hà Nội: Quán bún ốc nguội gia truyền 3 đời, bà chủ U70 gẩy ốc điệu nghệ như múa

Bún ốc nguội từ lâu đã gắn bó với cuộc sống của người dân Hà Thành, thay vì những bát bún đầy ụ, nóng hổi, bún ốc nguội là món ăn được ưa chuộng hơn hẳn mỗi khi mùa hè đến.

Nhắc đến bún ốc, thường người ta hay nghĩ đến món bún nóng với những con ốc béo giòn và thứ nước dùng chua dịu thơm mùi dấm bỗng. Nhưng bún ốc Hà Nội đâu chỉ có bún ốc nóng, nhiều người dân Hà Thành khẳng định bún ốc nguội mới thực là mỹ vị.

Thức quà có phần cổ xưa ấy giản dị trong hình thức nhưng lại ẩn chứa kỹ nghệ nấu nướng tinh tế.

Đến nay chỉ còn lác đác vài hàng trên phố Nhà Chung, Lương Ngọc Quyến, Bùi Thị Xuân, Phù Đổng Thiên Vương... còn bán. Trong đó, đặc biệt hơn cả có lẽ là quán bún ốc nguội gia truyền 3 đời trên phố Phù Đổng Thiên Vương.

Bà Trần Thị Hòa (67 tuổi) tiếp nối nghề truyền thống của mẹ đến nay đã được 40 năm: "Mẹ tôi người làng Pháp Vân, cả làng tôi ngày xưa đi bán bún ốc nguội. Mẹ tôi đi bán bún ốc từ năm 14 tuổi, còn tôi cũng đi phụ mẹ khi lên 17 tuổi. Khi mẹ già yếu, tôi tiếp quản nghề đến nay đã được hơn 40 năm".

Ẩm thực Hà Nội vốn tinh tế, độc đáo. Vũ Bằng trong "Món ngon Hà Nội" đã viết về bún ốc như thế này: "Đó là một thứ quà, có thể bảo là đã đạt được tới cái đích nghệ thuật ăn ngon của người Hà Nội".

Không phải phở, cũng chẳng phải cốm, món ăn ông nhắc đến ở đây là... bún ốc. Mà lại là bún ốc nguội mới đúng phong vị Hà Thành.

Bà Hòa cho biết: "Muốn có món bún ốc nguội ngon thì con ốc phải thơm, béo và giòn. Người Hà Nội xưa không chỉ ngâm ốc bằng nước vo gạo để ốc nhả hết chất tanh, mà còn ngâm bằng bỗng rượu.

Tiếp theo là cách luộc. Chỉ đổ nước xâm xấp mặt ốc, rắc thêm chút muối, đun to lửa, sôi bồng lên thì mở vung, hạ ngay lửa rồi tăng lửa cho bồng lên. Cứ như vậy đến lần thứ ba thì đổ ốc ra luôn là ốc đã đủ chín, con ốc sẽ giòn".

Bún ốc nguội ăn theo kiểu bún chấm, có một đĩa bún và bát nước có ốc riêng.

Bà Hòa cho biết thêm, đặc biệt vào những ngày đầu năm mới, người Hà Thành thường rủ nhau đi ăn bún ốc nguội, một phần vì Tết đã ăn nhiều bánh chưng giò thịt nên đầu năm đi ăn bún ốc cho thanh mát, giải ngấy. Nhưng quan trọng hơn là người dân tâm niệm, ăn bún ốc đầu năm mới sẽ may mắn.

Mỗi ngày bà Hòa bán được khoảng 40 - 50kg ốc, khi dịch Covid-19 bùng phát số lượng người mua về đông, chỉ lác đác khách ngồi ăn tại quán. Một suất bún ở đây có giá từ 40k - 50k với thịt ốc to, giòn sần sật.

"Tôi rất biết ơn mẹ mình đã để lại cho mình nghề này và tự hào khi mình là một trong số ít người còn lưu giữ nét ẩm thực xưa cũ của người Hà Thành. Hiện tôi truyền lại nghề cho con gái", Bà Hòa nói.

Bún ốc nguội xuất hiện ở Hà Nội từ rất lâu. Đến nay, tuy không thịnh hành như trước và có phần "lép vế" hơn so với bún riêu, bún chả nhưng món ăn vẫn có chỗ đứng trong lòng những người sành ăn.

Hè đến rồi, hãy khám phá ngay những quán nộm ngon nổi tiếng Hà Nội Nộm bò khô luôn là món ăn được mọi người yêu thích khi hè đến. Chỉ đơn giản là đu đủ xanh, thịt bào khô hoặc hoa chuối thái lát mỏng, trộn cùng thứ nước trộn chua ngọt và thêm lạc rang đập dập nhưng mỗi quán lại có một công thức và tạo ra các vị khác nhau Dưới đây là danh...