Bồi dưỡng kiến thức Hà Nội học cho giáo viên Thủ đô
100% giáo viên giảng dạy môn giáo dục địa phương ở 3 cấp tiểu học, THCS và THPT tại Hà Nội sẽ được bồi dưỡng cơ bản về kiến thức Hà Nội học
Giáo viên Hà Nội sẽ được bồi dưỡng kiến thức về Hà Nội học
UBND TP Hà Nội vừa phê duyệt đề án Bồi dưỡng kiến thức Hà Nội học cho giáo viên phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Theo Trường Đại học Thủ đô Hà Nội – cơ quan thường trực đề án: Qua khảo sát giáo viên quản lý và giáo viên giảng dạy tại các trường phổ thông ở Hà Nội cho thấy, các trường phổ thông rất ý thức về việc cần đưa kiến thức về Hà Nội dạy lồng ghép vào các môn học, đặc biệt là các hoạt động trải nghiệm, ngoại khóa cho học sinh các cấp từ tiểu học đến THPT.
Từ năm học 2010 -2011 nội dung giáo dục nếp sống văn minh – thanh lịch cho học sinh Thủ đô đã được các nhà trường chú trọng. Cùng với việc thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới thì môn Giáo dục địa phương thành phố Hà Nội cũng đã được đưa vào dạy thí điểm và dạy chính thức cho học sinh phổ thông.
Hình thức dạy có thể lồng ghép vào các môn học hoặc dạy riêng, hoặc dưới hình thức ngoại khóa, sân khấu hóa. Việc dạy chủ yếu do giáo viên chủ nhiệm lớp hoặc giáo viên các bộ môn lịch sử, văn, giáo dục công dân… đảm nhiệm. Tuy nhiên, do mỗi trường có những cách thức dạy khác nhau nên kết quả mang lại cũng khác nhau.
Kết quả bước đầu khảo sát ở một số trường cho thấy giáo viên đảm nhận việc dạy môn học này đang rất lúng túng cả về tài liệu giảng dạy, phương pháp lên lớp và đặc biệt là do chưa có kiến thức chuyên sâu về Hà Nội trên các lĩnh vực để chủ động dạy các đối tượng học sinh khác nhau.
Việc dạy và học kiến thức Hà Nội học ở các trường phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội trước khi áp dụng Chương trình giáo dục phổ thông mới chưa đồng bộ thống nhất về cách thức, chưa được đầu tư về đội ngũ giáo viên và cơ sở vật chất cần thiết để thuận lợi cho việc giảng dạy. Khi tiến hành Chương trình giáo dục phổ thông mới môn Giáo dục địa phương là môn học bắt buộc nhưng lại chưa có đội ngũ giáo viên chuyên biệt để giảng dạy.
Trên cơ sở phát huy những lợi thế sẵn có, những kết quả bước đầu đạt được trong việc phổ biến kiến thức Hà Nội cho công dân Thủ đô, nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực Thủ đô, Thành ủy Hà Nội đã giao nhiệm vụ cho Đại học Thủ đô Hà Nội xây dựng và phát triển đề án đào tạo giáo viên môn học Hà Nội học trong hệ thống giáo dục phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Phạm vi thực hiện Đề án là các hoạt động có liên quan đến bồi dưỡng kiến thức Hà Nội học cho giáo viên trong hệ thống giáo dục phổ thông trên phạm vi không gian là toàn thành phố Hà Nội bao gồm 30 quận, huyện, thị xã.
Nội dung của bộ môn Hà Nội học là nghiên cứu tìm hiểu về Hà Nội và mối quan hệ tổng hòa giữa con người với con người, con người với thiên nhiên. Yếu tố cốt lõi của Hà Nội học là nghiên cứu chủ yếu về lịch sử và văn hóa Thủ đô nhưng cũng thông qua các dữ liệu về điều kiện tự nhiên, chính trị, hành chính, các hoạt động kinh tế, xã hội… Kiến thức Hà Nội học là kiến thức tổng hợp về các lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội của Hà Nội qua thời gian.
Bồi dưỡng kiến thức Hà Nội học cho đội ngũ giáo viên phổ thông là trang bị cho giáo viên kiến thức cơ bản trên mọi lĩnh vực của Hà Nội để thông qua họ truyền cảm hứng, khát vọng và tình yêu Hà Nội đến thế hệ trẻ, nhất là học sinh phổ thông, giúp các em hình thành ý thức trách nhiệm công dân với Thủ đô và đất nước.
Nội dung bồi dưỡng kiến thức Hà Nội học sẽ bám sát vào môn học Giáo dục địa phương thành phố Hà Nội để cung cấp kiến thức tổng hợp và chuyên sâu về Hà Nội nhằm giúp đội ngũ giáo viên vững vàng về kiến thức để giảng dạy môn Giáo dục địa phương thành phố Hà Nội ở các cấp học.
Video đang HOT
Đề án đặt mục tiêu đến năm 2025 đảm bảo 100% giáo viên giảng dạy môn giáo dục địa phương ở 3 cấp tiểu học, THCS và THPT sẽ được bồi dưỡng cơ bản về kiến thức Hà Nội học. Mỗi trường phổ thông có 1 cán bộ quản lý được bồi dưỡng. Đến năm 2025, đảm bảo 100% sinh viên sư phạm được đào tạo tích hợp kiến thức Hà Nội học khi tham gia học tập tại Trường Đại học Thủ đô Hà Nội.
6 giải pháp gỡ rối cho các môn học tích hợp ở cấp trung học cơ sở
Các môn học tích hợp đã thực hiện gần một nửa chặng đường mà giáo viên chưa được bồi dưỡng kiến thức dạy tích hợp là một bất cập rất lớn.
Từ năm học 2020-2021, ngành Giáo dục bắt đầu triển khai giảng dạy lớp đầu tiên đối với Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Nếu so với cấp tiểu học, trung học phổ thông thì cấp trung học cơ sở có nhiều thay đổi nhất và tất nhiên cũng dẫn đến những khó khăn cho cấp học này.
Hàng loạt các môn học tích hợp được Bộ chủ trương đưa vào cấp trung học cơ sở, đó là: Khoa học tự nhiên; Lịch sử và Địa lý; Nội dung giáo dục địa phương; Nghệ thuật.
Chính vì thế, ngay từ khi triển khai giảng dạy ở lớp 6 trong năm học trước đã xảy ra nhiều bất cập trong việc thực hiện.
Tuy nhiên, những khó khăn càng nhiều hơn khi năm học này triển khai thêm lớp 7 và 2 năm học tới là lớp 8 và lớp 9.
Trước thực trạng này, ngành Giáo dục cần phải làm gì để tạo sự yên tâm cho giáo viên và các nhà trường khi phân công, sắp xếp nhân sự và những nhà giáo dạy các môn học này không còn phải lên tiếng than vãn? Giải quyết các vấn đề này có thực sự khó khăn hay không?
Ảnh minh họa trên giaoduc.net.vn
Các môn học tích hợp đã tạo sự hoài nghi cho nhiều người trong thời gian qua
Hiện nay, ngành Giáo dục đã triển khai chương trình mới năm thứ 2 ở cấp trung học cơ sở và đến năm học 2024-2025 là hoàn tất lộ trình cuốn chiếu chương trình mới ở cấp học này.
Tất nhiên, việc Bộ chủ trương đưa môn tích hợp vào giảng dạy đến thời điểm này đã gần như hoàn tất. Bởi lẽ, chương trình tổng thể, chương trình môn học đã thông qua, sách giáo khoa thì Bộ đã thẩm định đến lớp 8 và có lẽ sách giáo khoa lớp 9 cũng đã được các nhà xuất bản đang biên soạn.
Vì thế, những công việc cơ bản đã được thực hiện và xét về mặt pháp lý thì Bộ chỉ còn thẩm định các bộ sách giáo khoa còn lại và tiến hành giảng dạy theo lộ trình.
Điều còn lại bây giờ là giáo viên dưới cơ sở vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều bởi những môn học này đang khiến cho họ thêm phần vất vả và hiệu quả giảng dạy như hiện nay khó có thể đạt được theo kỳ vọng.
Bởi lẽ, chương trình hướng tới môn học tích hợp nhưng với nhân sự hiện có, các trường đang phải bố trí dạy theo đơn môn. Vì lẽ này, khiến cho công việc thực hiện chương trình mới theo lộ trình gặp nhiều chông chênh và dẫn đến hoài nghi cho xã hội.
Nhiều người lập luận rằng môn Lịch sử ở cấp trung học phổ thông lúc đầu được Bộ chủ trương đưa vào môn học lựa chọn nhưng sau đó cận thời điểm triển khai lại chuyển sang môn học bắt buộc thì các môn học khác cũng có thể thay đổi như vậy.
Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng việc chuyển các môn học tích hợp về đơn môn như trước sẽ rất khó xảy ra bởi những môn học này hoàn toàn khác với môn Lịch sử. Cái khác ở đây là các môn học này đơn giản là những môn học cung cấp kiến thức phổ thông đơn thuần.
Hơn nữa, muốn góp ý được các môn học tích hợp đòi hỏi những người lên tiếng phải có chuyên môn chứ không thể lên tiếng khơi khơi được nên về cơ bản không có nhiều áp lực như môn Lịch sử vừa qua.
Vì thế, vấn đề còn lại bây giờ là Bộ cần có những giải pháp căn cơ; có những hướng dẫn phù hợp, cẩn thận trong câu chữ trong các văn bản ban hành; những tác giả môn học tích hợp và ngay cả thầy Tổng chủ biên cũng cần có những giải đáp để giáo viên và các nhà trường yên tâm thực hiện các môn học này.
Giải pháp nào cho các môn học tích hợp ở cấp trung học cơ sở?
Để tiếp tục triển khai các môn học tích hợp ở cấp trung học cơ sở một cách hiệu quả và giúp cho giáo viên yên tâm, chúng tôi cho rằng Bộ và các sở giáo dục cần có sự phối hợp chặt chẽ để triển khai và thực hiện các vấn đề sau:
Thứ nhất: Khi chưa có giáo viên tích hợp, Bộ và các sở cần chỉ đạo cho các trường bố trí linh hoạt giáo viên giảng dạy theo đơn môn nhằm hướng tới hiệu quả giảng dạy cao nhất cho học trò.
Việc thanh tra, kiểm tra, dự giờ chuyên môn của cấp sở, phòng, hội đồng bộ môn trên cơ sở tư vấn, rút kinh nghiệm chứ không phải là về dự trường để "vạch lá tìm sâu", để quở trách và phê bình nhà trường và giáo viên.
Thứ hai: Bộ cần đốc thúc các địa phương triển khai nhanh chóng Quyết định số 2454/QĐ-BGDĐT (Chương trình bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở dạy môn Khoa học tự nhiên) và Quyết định số 2455/QĐ-BGDĐT (Chương trình bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở dạy môn Lịch sử và Địa lý).
Bởi lẽ, khi chương trình, sách giáo khoa các môn học tích hợp đã thực hiện gần một nửa chặng đường mà giáo viên chưa được bồi dưỡng kiến thức dạy tích hợp là một bất cập rất lớn, không thể bào chữa được.
Một khi chưa được bồi dưỡng, chưa được hướng dẫn cặn kẽ những kiến thức mới thì việc giáo viên lên tiếng là điều hiển nhiên.
Song, việc triển khai kế bồi dưỡng theo Quyết định số 2454/QĐ-BGDĐT và Quyết định số 2455/QĐ-BGDĐT phải có chiều sâu, bồi dưỡng để giáo viên lấy kiến thức chứ không bồi dưỡng chỉ để hoàn thiện về mặt chứng chỉ.
Việc bồi dưỡng kiến thức tích hợp cho các giáo viên ở các địa phương đòi hỏi các sở giáo dục cần tham mưu tốt với các Ủy ban nhân dân tỉnh (thành phố) để bố trí nguồn tài chính và sở cần chủ động liên kết với các trường sư phạm để mở lớp nhanh chóng nhằm hoàn thiện việc bồi dưỡng cho giáo viên tích hợp.
Để tránh những xáo trộn trong năm học, các sở cần thực hiện việc bồi dưỡng vào dịp hè và đảm bảo quyền lợi cho các giáo viên. Đặc biệt, kinh phí đào tạo phải do ngân sách địa phương, nhà trường chi trả.
Nếu yêu cầu giáo viên cùng đóng góp học phí sẽ tạo nên sự bất an và phản đối từ phía đội ngũ nhà giáo vì đây là chủ trương của Bộ chứ không phải nguyện vọng của giáo viên.
Thứ ba: việc bồi dưỡng kiến thức tích hợp chỉ nên tập trung vào đội ngũ giáo viên còn nhiều năm công tác, những thầy cô trên ngưỡng 50 tuổi không nhất thiết phải bồi dưỡng vì thực tế có tổ chức bồi dưỡng thì những nhà giáo này cũng rất khó lĩnh hội được những kiến thức của các phân môn khác.
Hiện nay, cấp trung học cơ sở vẫn có nhiều môn, phân môn không đòi hỏi kiến thức quá khó như môn tích hợp có thể bố trí đúng chuyên môn cho những thầy cô lớn tuổi giảng dạy các môn học này bởi thực tế những nhà giáo lứa tuổi này trong các nhà trường thường chiếm tỉ lệ rất ít.
Đó là, trong tổ Khoa học tự nhiên có môn Công nghệ lớp 7 (35 tiết/lớp/năm), lớp 8 (52 tiết/lớp/năm) và lớp 9 (52 tiết/lớp/năm) nên những trường hạng II, hạng I có tổng số tiết môn Công nghệ thường rất lớn.
Môn Lịch sử và Địa lý cũng sẽ thực hiện tương tự như vậy, những thầy cô không có khả năng dạy tốt cả môn Lịch sử và Địa lý thì nhà trường có thể bố trí dạy phân môn của mình trong Nội dung giáo dục địa phương vì 2 phân môn này có 12 tiết/ lớp/năm.
Thứ tư: trong năm học tới đây, một số trường sư phạm sẽ có lớp sinh viên tích hợp đầu tiên ra trường. Nếu được tuyển dụng luôn, những lớp giáo viên này sẽ là những người gánh trọng trách dạy chính các môn học tích hợp, các giáo viên đã tuyển dụng lâu nay có thể chuyển dần sang dạy các môn Công nghệ, Nội dung giáo dục địa phương như chúng tôi đã đề cập ở phần trên.
Thứ năm: công tác truyền thông của Bộ và các sở cần thực hiện liên tục để chia sẻ những trường, những cá nhân dạy môn tích hợp hiệu quả nhằm chia sẻ kinh nghiệm và cũng là cách để động viên giáo viên thực hiện.
Bên cạnh đó, Bộ cũng cần lắng nghe, thấu hiểu để mỗi khi giáo viên phản ánh những khó khăn, bất cập trong giảng dạy thì sẽ cùng với giáo viên tháo gỡ, tránh những phát biểu trịnh thượng làm tổn thương giáo viên dưới cơ sở.
Thứ sáu: mỗi khi Bộ ban hành văn bản cũng cần cẩn thận trong câu chữ để sau này khi đã đi vào triển khai tránh những thắc mắc từ phía cơ sở.
Chẳng hạn, Quyết định số 2454/QĐ-BGDĐT và Quyết định số 2455/QĐ-BGDĐT được Bộ ban hành năm 2021 đã hướng dẫn: " Chương trình bồi dưỡng này được coi là điều kiện tối thiểu để mỗi giáo viên có thể bắt đầu triển khai dạy học môn Khoa học tự nhiên; Lịch sử và Địa lý" dẫn đến việc khó khăn cho Bộ sau này khi bị giáo viên bắt bẻ.
Vẫn biết, phương án nào cho các môn tích hợp ở cấp trung học cơ sở trong bối cảnh hiện nay cũng đều có những khó khăn nhất định. Tuy nhiên, Bộ và đội ngũ nhà giáo cần cùng nhìn vào vấn đề để chia sẻ và tìm ra phương án tháo gỡ. Và, chúng tôi tin những giải pháp nêu trên sẽ tháo gỡ được phần nào khó khăn cho các môn học tích hợp hiện nay.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Lại có 'sạn' trong sách giáo khoa Trong quá trình giảng dạy, giáo viên đã chỉ ra những điểm chưa hợp lý, gây không ít khó khăn và băn khoăn trong việc chuyển tải kiến thức cho học sinh Không phải ngẫu nhiên câu chuyện sách giáo khoa (SGK) có "sạn" liên tục được đề cập trên các hội thảo, diễn đàn. Dù liên tục được phản ánh nhưng gần...