Bỏ quên nạn nhân EuroMaidan, tác giả kịch bản sợ lộ tẩy?

Nhiều nạn nhân EuroMaidan ngã xuống không phải từ những phát súng của lực lượng an ninh chính quyền Yanukovych, mà từ những họng súng vô hình.

Ukraine kỷ niệm 6 năm EuroMaidan trong bối cảnh hành trình đi tìm công lý cho những nạn nhân của EuroMaidan ngày càng mờ mịt.

Kyiv Post đưa tin, ngày 22/11, khoảng 5.000 người Ukraine đã tập trung tại Quảng trường Độc lập ở thủ đô Kiev để kỷ niệm 6 năm diễn ra cuộc cách mạng quyền lực từ đường phố ở nước này – Cách mạng EuroMaidan.

Đáng nói là cuộc tuần hành năm nay không diễn ra trong không khí hồ hởi của lễ hội chào mừng một trong những sự kiện quan trọng nhất lịch sử chính trị Ukraine, mà rất ảm đạm, được xem như đám tang những nạn nhân đã nằm xuống trong EuroMaidan.

Cuộc cách mạng bắt đầu bằng một cuộc biểu tình tại quảng trường ở trung tâm Kiev vào ngày 21/11/2013, nhằm phản ứng với việc Tổng thống Viktor Yanukovych trì hoãn ký kết thỏa thuận với EU, thay vào đó là ủng hộ quan hệ gần gũi hơn với Nga .

EuroMaidan từng được xem là cuộc Cách mạng Phẩm giá

Ngày 29/11/2013, người biểu tình yêu cầu Tổng thống Yanukovych rời bỏ quyền lực và đến ngày 30/11/2013 thì các cuộc biểu tình ôn hòa leo thang thành các cuộc bạo động, khi người biểu tình đụng độ với lực lượng an ninh.

Bạo lực leo thang, với thương vong lớn đầu tiên vào ngày 20/1/2014. Và đến ngày 20/2/2014, ước tính 60 người đã bị lực lượng an ninh bắn chết, và tổng cộng hơn 100 người đã thiệt mạng, theo Kyiv Post.

Ngày 21/2/2014, Tổng thống Yanukovych đã từ bỏ quyền lực, rời khỏi Kiev. Trước thực tế đó, ngày 22/2/2014, Quốc hội Ukraine đã họp bất thường và bỏ phiếu phế truất Tổng thống Yanukovych. Cuộc cách mạng quyền lực từ đường phố kết thúc.

Từ đó đến nay, cả đời sống chính trị lẫn đời sống xã hội Ukraine đã có những chuyển động mạnh mẽ, mà xu thế chính của các chuyển động là “hướng Tây”. Phương Tây cho rằng đây là thành quả to lớn mà EuroMaidan mang lại cho đất nước Ukraine.

Trong quá trình thụ hưởng thành quả mà EuroMaidan mang lại, người dân Ukraine đã không quên những người đã nằm xuống khi EuroMaidan diễn ra. Vì vậy, một quá trình đi tìm công lý cho những nạn nhân của EuroMaidan đã được xúc tiến.

Theo truyền thông Ukraine thời hậu Yanukovych và truyền thông phương Tây, thì tội ác EuroMaidan là do chính quyền Tổng thống Yanukovych gây ra. Bởi những người ngã xuống bị cho là do trúng đạn từ lực lượng an ninh của chính quyền Yanukovych.

Chính quyền Yanukovych đã bị lật đổ, các chính quyền Ukraine thân phương Tây đã được thành lập và quản lý đất nước Ukraine trong 6 năm qua. Những tưởng với thực tế như vậy, việc tìm công lý cho những nạn nhân EuroMaidan sẽ rất dễ dàng.

Nhưng thật bất ngờ, “công lý cho những người biểu tình bị lực lượng an ninh bắn chết trong EuroMaidan đã được các gia đình của nạn nhân tìm kiếm quá khó khăn. Cho đến nay, có rất ít kết quả”, theo Kyiv Post.

Theo tờ báo của Ukraine, gia đình các nạn nhân đã thực sự tuyệt vọng với hành trình đi tìm công lý cho các nạn nhân, khi gần đây liên tiếp diễn ra những sự việc khó hiểu mà được cho là nhằm giúp cho các nghi phạm thoát tội.

“Những tháng gần đây, đơn vị điều tra, giám sát các vụ án được cơ cấu lại trong một động thái mà gia đình các nạn nhân cho rằng đó là một nỗ lực giúp nghi phạm thoát khỏi các công tố viên và điều tra viên độc lập”, Kyiv Post tường thuật.

Nhưng thực tế thì nhân phẩm lại bị chà đạp sau khi EuroMaidan kết thúc

Nếu như ngày 23/10, Sergii Gorbatuk, điều tra viên chịu trách nhiệm chính trong các vụ án bị sa thải, thì ngày 14/11, Quốc hội Ukraine lại không thông qua việc sửa đổi một dự luật để có thể ngăn chặn sự gián đoạn của các cuộc điều tra.

Trước các động thái được xem là sự phản bội với các nạn nhân đã ngã xuống trong EuroMaidan, ngày 22/11, Luật sư Yevhenia Zakrevska, một trong những luật sư đại diện cho gia đình các nạn nhân, đã tuyên bố tuyệt thực để phản đối.

Đáng nói là chính Tổng thống Volodymyr Zelensky đã công khai kêu gọi tiến hành các cuộc điều tra minh bạch để nhanh chóng mang lại công lý cho các nạn nhân trong cuộc Cách mạng EuroMaidan, song rất ít điều được thực hiện.

Với thực tế khó hiểu như vậy, rõ ràng hành trình đi tìm công lý cho các nạn nhân của chính quyền Yanukovych trong EuroMaidan ngày càng bế tắc, dù Yanukovych đã bị lật đổ, và các chính quyền hậu EuroMaidan luôn muốn Yanukovych phải đền tội.

Cố tình bỏ quên nạn nhân EuroMaidan, tác giả kịch bản và đạo diễn sợ lộ tẩy?

Có một điều rất đáng lưu ý là khi diễn ra Cách mạng EuroMaidan, các Thượng nghị sĩ Mỹ là John McCain của đảng Cộng hoà và Chris Murphy của đảng Dân chủ khi đó đã tham gia vào dòng người biểu tình trên đường phố Kiev.

Sau khi EuroMaidan kết thúc, ngày 15/12/2013, các Thượng nghị sĩ McCain và Murphy đã có một cuộc trả lời phỏng vấn chung với Kyiv Post, qua đó làm sáng tỏ hơn thông điệp Mỹ gửi tới EuroMaidan và kỳ vọng ở Ukraine thời hậu EuroMaidan.

Thượng nghị sĩ Chris Murphy cho rằng: “Mỹ là quốc gia được ngưỡng mộ nhất ở Ukraine. Ukraine nhìn vào chúng tôi, và với những gì tôi hiểu, họ ngưỡng mộ Mỹ và họ muốn sự hỗ trợ về mặt đạo đức của chúng tôi”.

Còn Thượng nghị sĩ John McCain thì nhìn nhận : “Đây là một sự kiện lịch sử rất đáng nhớ và thực sự là một niềm vui lớn khi được chứng kiến tận mắt sự kiện này. Tôi rất vui khi quan sát sự kiện này. EuroMaidan có nhiều khía cạnh rất thú vị”.

Vị thượng nghị sĩ nổi tiếng của đảng Cộng hoà cho biết thêm : “Chúng tôi có niềm tin vào sức mạnh dân chủ của Ukraine. Tôi nghĩ rằng một trong những điều mà chúng tôi đang cố gắng củng cố ngày hôm nay là nền dân chủ cho Ukraine”.

Điều đó cho thấy Mỹ không chỉ là tác giả kịch bản và đạo diễn EuroMaidan, mà giá trị Mỹ còn có trong giá trị cốt lõi mà cuộc cách mạng quyền lực từ đường phố này hướng tới. Đó là dân chủ, luật pháp và thịnh vượng cho Ukraine.

Người Mỹ mang thông điệp dân chủ – luật pháp – thịnh vượng cho Ukraine đến EuroMaidan

Tuy nhiên, sự thịnh vượng vẫn chưa đến với Ukraine, dù EuroMaidan đã diễn ra 6 năm. Bởi Ukraine thời hậu EuroMaidan là quốc gia mà thu nhập của người dân sau khi nộp thuế đã tụt xuống mức thấp nhất Châu Âu.

Theo các cuộc khảo sát được thực hiện bởi Trung tâm nghiên cứu xã hội Sofiya có trụ sở tại Kiev, 80% số người được hỏi nói rằng cuộc sống ở Ukraine đã trở nên tồi tệ hơn kể từ Cách mạng EuroMaidan.

Trong khi đó, sự thiếu tôn trọng đối với công dân và nạn tham nhũng khủng khiếp – 2 lý do khiến người dân Ukraine tức giận vào năm 2013 và là nguyên nhân cuộc Cách mạng Phẩm giá EuroMaidan nổ ra – vẫn còn là những vấn đề nhức nhối.

Rõ ràng, “EuroMaidan không phải là giải pháp cho các vấn đề của Ukraine. Tưởng chừng đó là một bước ngoặt mang lại cho Ukraine cơ hội phá vỡ vòng luẩn quẩn của các quốc gia hậu Xô Viết, nhưng thực tế rất đáng thất vọng”, Kyiv Post bình luận.

Song cho đến nay, điều khiến người dân Ukraine thất vọng nhất chính là “công lý cho những con người đã sẵn sàng đánh đổi mất mạng sống vì những thay đổi ở đất nước này” luôn lẩn tránh, mà chính quyền Ukraine thời hậu EuroMaidan lại tỏ ra bất lực.

Như vậy, luật pháp và dân chủ, những giá trị cốt lõi mà Mỹ muốn giúp mang đến cho Ukraine qua cuộc Cách mạng EuroMaidan dường như không thể được xác lập tại quốc gia này sau khi cuộc cách mạng quyền lực kết thúc.

Bởi khi nhà nước không thể xét xử tội ác thì rõ ràng là vô pháp, còn các hành trình đi tìm công lý mà lại bị ngăn cản bởi cả những rào cản vô hình lẫn rào cản hữu hình thì đó là sự vận hành của thể chế chính trị phản dân chủ.

Hậu quả này chắc chắn chính quyền Ukraine thời hậu EuroMaidan không muốn nhận lãnh, bởi nó khiến cho Ukraine không thể bước vào không gian chung Châu Âu-Đại Tây Dương, ngược lại nó sẽ giúp hồi sinh những giá trị của chế độ Yanukovych.

Điều đó cho thấy, vấn đề dường như vượt ngoài khả năng của chính quyền Ukraine thời hậu EuroMaidan. Vậy thực thể nào có thể giải quyết được vấn đề giúp Kiev, nếu không phải là tác giả kịch bản và đạo diễn EuroMaidan?

Chỉ ngạc nhiên là pháp luật và dân chủ cho Ukraine là mong muốn của tác giả kịch bản và đạo diễn EuroMaidan, vậy mà sao họ không giúp Kiev sớm xác lập những giá trị cao quý ấy, mà lại để sự việc kéo dài, ảnh hưởng xấu đến cả chính họ?

Các nạn nhân EuroMaidan bị bỏ quên và hành trình đi tìm công lý cho họ ngày càng mịt mờ

Theo giới phân tích, dường như tác giả kịch bản và đạo diễn EuroMaidan sợ lộ tẩy mà có thể biến họ từ “ân nhân thành ác nhân” với người dân Ukraine khi mọi việc được phơi bày ra ánh sáng.

Bởi hoàn toàn không loại trừ việc nhiều nạn nhân EuroMaidan ngã xuống không phải từ những viên đạn của lực lượng an ninh chính quyền Yanukovych bắn ra, mà là từ những họng súng vô hình nào đó nằm trong kịch bản và được đạo diễn.

Có thể nhận diện đây mới chính là lý do tội các EuroMaidan không được điều tra tới cùng, hành trình đi tìm công lý cho các nạn nhân EuroMaidan bị cản trở. Thực tế đó chứng tỏ EuroMaidan không thể là niềm tự hào, mà là nỗi ô nhục của cả Ukraine lẫn tác giả kịch bản và đạo diễn sự kiện ấy.

Ngọc Việt

Theo baodatviet.vn