Bộ GD&ĐT giải thích về sự sắp xếp môn Lịch sử trong Chương trình mới
Trước nhiều ý kiến xung quanh Lịch sử là môn lựa chọn trong chương trình GDPT 2018, Bộ GD&ĐT khẳng định: Chương trình mới đã cụ thể hóa đầy đủ chủ trương đổi mới giáo dục lịch sử, thực hiện những quan điểm, mục tiêu và giải pháp đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT…
Giai đoạn giáo dục cơ bản (9 năm): Lịch sử là môn bắt buộc
Ở cấp tiểu học (từ lớp 1 đến lớp 3), nội dung giáo dục lịch sử được thực hiện trong các môn học Tự nhiên và Xã hội với tổng thời lượng cho cả 3 năm học là 210 tiết (so với với Chương trình GDPT 2006 chỉ có 140 tiết); ở lớp 4 và lớp 5, nội dung giáo dục lịch sử được tích hợp trong môn Lịch sử và Địa lí, là môn học bắt buộc với tổng số 140 tiết.
Lịch sử là môn bắt buộc trong chương trình giáo dục cơ bản
Chương trình môn Lịch sử và Địa lí không thay đổi về thời lượng so với Chương trình GDPT 2006. Tuy nhiên, chương trình mới được thiết kế theo phạm vi mở rộng dần về không gian địa lí và không gian xã hội, từ địa lí, lịch sử của địa phương, vùng miền, đất nước Việt Nam đến địa lí, lịch sử của các nước láng giềng, khu vực và thế giới, giúp học sinh làm quen với một số nội dung cơ bản của lịch sử Việt Nam và lịch sử thế giới.
Ở cấp học THCS, nội dung giáo dục lịch sử được tích hợp trong môn Lịch sử và Địa lí, là môn học bắt buộc ở tất cả các lớp, từ lớp 6 đến lớp 9, với tổng số 420 tiết, trong đó 50% thời lượng dành cho phân môn Lịch sử. Nội dung chương trình phân môn Lịch sử cấp THCS trang bị cho học sinh những kiến thức phổ thông, cơ bản, cốt lõi của toàn bộ lịch sử thế giới, lịch sử Việt Nam từ nguyên thủy đến cổ đại, trung đại, cận đại và hiện đại.
Nếu tính riêng phân môn Lịch sử thì chương trình không thay đổi về thời lượng so với môn Lịch sử trong Chương trình GDPT 2006. Tuy nhiên, nội dung giáo dục lịch sử, ngoài việc được thực hiện trong phân môn Lịch sử còn được tích hợp một cách phù hợp trong các bài học thuộc phân môn Địa lí trong cùng môn Lịch sử và Địa lí; bảo đảm liên thông với chương trình môn Lịch sử và Địa lí cấp tiểu học và chương trình môn Lịch sử, chương trình môn Địa lí cấp trung học phổ thông; thống nhất, kết nối chặt chẽ giữa các lớp học, cấp học và các môn học, hoạt động giáo dục của chương trình giáo dục phổ thông.
Bên cạnh đó, nội dung giáo dục lịch sử ở giai đoạn giáo dục cơ bản còn được thực hiện trong môn Đạo đức (ở cấp tiểu học), Giáo dục công dân (ở cấp THCS), Nội dung giáo dục của địa phương, với thời lượng 35 tiết cho mỗi lớp từ lớp 1 đến lớp 9. Trong đó, Lịch sử của các địa phương tiếp tục được đưa vào dạy học bắt buộc ở tất cả các lớp, giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn lịch sử dân tộc Việt Nam.
Với cách thiết kế chương trình như trên, ở giai đoạn giáo dục cơ bản, trong toàn cấp tiểu học và THCS, tất cả học sinh đều được học lịch sử dân tộc Việt Nam đầy đủ, cơ bản và toàn diện.
Giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (từ lớp 10 đến lớp 12): Lịch sử là môn lựa chọn
Video đang HOT
Ở cấp THPT, Lịch sử được bố trí là một môn học trong tổ hợp khoa học xã hội. Ở giai đoạn này học sinh bắt buộc phải học 5 môn học lựa chọn trong 3 nhóm môn học (nhóm khoa học xã hội gồm 3 môn học: Lịch sử, Địa lí, Kinh tế và pháp luật; nhóm khoa học tự nhiên gồm 3 môn học: Vật lý, Hóa học, Sinh học; nhóm công nghệ và nghệ thuật gồm 4 môn học: Tin học, Công nghệ, Âm nhạc, Mỹ thuật), trong đó mỗi nhóm phải chọn ít nhất 1 môn học . Môn Lịch sử được dạy ở tất cả các trường THPT, bảo đảm sử dụng hiệu quả đội ngũ giáo viên lịch sử hiện có.
Nội dung giáo dục lịch sử còn được lồng ghép trong nhiều môn học
Phương pháp dạy học môn Lịch sử được thực hiện trên nền tảng những nguyên tắc cơ bản của sử học và phương pháp giáo dục hiện đại. Chương trình môn Lịch sử cấp THPT (với tổng thời lượng 315 tiết, so với Chương trình GDPT 2006 chỉ có 140 tiết) hệ thống hóa, củng cố kiến thức thông sử ở giai đoạn giáo dục cơ bản, đồng thời giúp học sinh tìm hiểu sâu hơn các kiến thức lịch sử cốt lõi thông qua các chủ đề, chuyên đề học tập về lịch sử thế giới, lịch sử khu vực Đông Nam Á và lịch sử Việt Nam.
Cũng như ở giai đoạn giáo dục cơ bản, ở cấp THPT, nội dung giáo dục lịch sử cũng được đưa vào Nội dung giáo dục của địa phương, với thời lượng 35 tiết cho mỗi lớp từ lớp 10 đến lớp 12. Đồng thời, môn Giáo dục quốc phòng và an ninh cấp THPT là môn học bắt buộc với thời lượng 35 tiết/năm học, trong đó giáo dục cho học sinh về truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, lực lượng vũ trang nhân dân và nghệ thuật quân sự Việt Nam.
Với cách tổ chức biên soạn, kết cấu các môn học, đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục nội dung Lịch sử, ngoài tổng giờ được học nội dung giáo dục lịch sử trong các môn được gia tăng, nội dung giáo dục lịch sử còn được tích hợp, lồng ghép trong các môn học khác một cách phong phú, thực tiễn, đa dạng và toàn diện hơn. Học sinh học theo chương trình mới được học nhiều hơn và sâu hơn theo phương pháp mới.
Bộ GD&ĐT khẳng định: Sự sắp xếp các môn giáo dục lịch sử trong Chương trình GDPT 2018 (được phân chia giai đoạn giáo dục cơ bản 9 năm và giai đoạn định hướng nghề nghiệp 3 năm) là phù hợp với xu hướng giáo dục quốc tế, có căn cứ khoa học và phù hợp với các mục tiêu lớn của giáo dục quốc gia.
Năm 2022 là năm đầu tiên triển khai chương trình GDPT mới ở cấp THPT. Trong tình hình còn nhiều khó khăn về các điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực và các điều kiện khác, Bộ GD&ĐT sẽ chỉ đạo các địa phương, cơ sở giáo dục để có những biện pháp định hướng hỗ trợ học sinh chọn các tổ hợp môn học hợp lý, phù hợp với các điều kiện thực tiễn, phát huy hết được nhóm nhân lực nhà giáo dạy học môn Lịch sử; tiếp tục tăng cường tuyên truyền để giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục và xã hội hiểu sâu hơn về Chương trình GDPT 2018, nhận thức đúng, sâu sắc hơn về nội dung giáo dục lịch sử trong chương trình. Bộ luôn lắng nghe ý kiến của các tầng lớp Nhân dân, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để thực hiện tốt yêu cầu tạo đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo…
Gỡ khó khi triển khai Chương trình Sách giáo khoa mới
Năm học 2021 - 2022, các trường tiểu học và THCS thực hiện Chương trình GDPT 2018 với khối lớp 1, lớp 2 và lớp 6.
Cô trò Trường Tiểu học Trần Phú, TP Uông Bí (Quảng Ninh). Ảnh: NTCC
Tuy còn nhiều thiếu thốn, bỡ ngỡ và khó khăn, song các nhà trường tại Hải Phòng, Quảng Ninh vừa thực hiện vừa rút kinh nghiệm để hoàn thành mục tiêu chương trình đề ra, có thêm nhiều bài học cho năm học mới.
Khắc phục khó khăn
Cô Nguyễn Thị Thu Hồng - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Vĩnh Phong, huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng - cho hay, thực hiện Chương trình SGK mới, nhà trường lựa chọn bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống. Sau thời gian dạy học với học sinh lớp 1 và lớp 2, nhà trường nhận thấy học sinh nắm bắt kiến thức tốt.
Nhưng với đặc thù xã nông thôn nhỏ nhất huyện, điều kiện sống của người dân còn nhiều khó khăn. Hầu hết, cha mẹ trẻ làm nghề nông nghiệp, hoặc công nhân nên trẻ không được chăm lo chu đáo. Chuyện học hành của trẻ phụ huynh đều giao phó cho giáo viên.
Trường có 220 học sinh, cơ sở vật chất được xây dựng từ lâu, diện tích phòng học nhỏ nên dù chỉ có 44 học sinh lớp 1 và 40 em lớp 2 nhưng trường vẫn phải biên chế thành 2 lớp học. Theo đúng quy định của chương trình mới, Trường Tiểu học Vĩnh Phong còn thiếu 2 giáo viên dạy văn hóa.
Sau 2 năm thực hiện thay sách, chất lượng giáo dục của Trường Tiểu học Trần Phú nâng lên so với những năm trước. Thầy cô có nhiều đổi mới, sáng tạo trong thích ứng với dạy học phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh. Học sinh mạnh dạn, tự tin, bắt nhịp vào môi trường giáo dục mới, chủ động trong việc học. Các em được rèn luyện nhiều kĩ năng, trong đó với học sinh dân tộc thiểu số kĩ năng giao tiếp được phát triển.
Theo cô Hồng, những khó khăn kể trên nhà trường đều có thể khắc phục được để bảo đảm theo đúng tiến độ và chất lượng chương trình. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất là đại dịch Covid-19 khiến một số học sinh của trường mắc bệnh và phải học onilne. Ít gia đình có máy tính cho trẻ, chủ yếu dùng bằng điện thoại cho con học, trong khi ban ngày phụ huynh đi làm nên cô trò chỉ có thể onilne vào buổi tối. Học sinh lớp 1, lớp 2 nếu không có sự giám sát của phụ huynh thì chất lượng giáo dục không thể đáp ứng.
Trường Tiểu học Trần Phú, thành phố Uông Bí (Quảng Ninh) nằm trong xã vùng sâu Vàng Danh. Trường đạt chuẩn quốc gia mức độ II và chuẩn Kiểm định chất lượng giáo dục cấp độ III vào năm 2017. Khi thực hiện chương trình mới, nhà trường có nhiều thuận lợi về cơ sở vật chất, đủ phòng học và bàn ghế cho 30 lớp học 2 buổi/ngày.
Theo thầy Nguyễn Trung Dũng, Hiệu trưởng, để thực hiện tốt chương trình mới, trường ưu tiên mọi nguồn lực cho học sinh đầu cấp. Trường tăng cường tham mưu, đầu tư cơ sở vật chất phục vụ cho công tác giảng dạy, tập trung bồi dưỡng đội ngũ, tích cực đổi mới phương pháp nâng cao chất lượng giáo dục. Vì thế, dù địa bàn còn nhiều khó khăn, có nhiều con em người dân tộc thiểu số nhưng tỷ lệ học sinh đến trường đạt 100%.
Thầy Dũng cũng cho rằng, khó khăn lớn nhất của nhà trường là 2 năm gần đây dịch bệnh ảnh hưởng lớn đến công tác giáo dục. Nhiều hoạt động được xây dựng nhưng không được tổ chức quy mô rộng.
Sau 2 năm thực hiện thay sách, chất lượng giáo dục của Trường Tiểu học Trần Phú nâng lên so với những năm trước. Thầy cô có nhiều đổi mới, sáng tạo trong thích ứng với dạy học phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh. Học sinh mạnh dạn, tự tin, bắt nhịp vào môi trường giáo dục mới, chủ động trong việc học. Các em được rèn luyện nhiều kĩ năng, trong đó với học sinh dân tộc thiểu số kĩ năng giao tiếp được phát triển.
Giờ học theo chương trình mới, học sinh được rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm. Ảnh minh họa.
Đi đầu đổi mới
Năm học này, Trường THCS Kiến Thiết, huyện Tiên Lãng (TP Hải Phòng) có 650 học sinh, trong đó có 179 học sinh lớp 6. Cô Vũ Thị Mai Hương - Hiệu trưởng nhà trường - chia sẻ: Tuy ở vùng nông thôn, còn nhiều khó khăn so với các trường học ở nội thành, nhưng đổi lại nhà trường có thuận lợi từ sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh. Đặc biệt, đội ngũ giáo viên của trường yêu nghề, giàu kinh nghiệm và tiên phong đổi mới.
Cái khó nhất với nhà trường là bố trí đội ngũ dạy học môn liên môn Khoa học tự nhiên và Khoa học xã hội. Tuy nhiên, quá trình triển khai nhà trường đã linh hoạt bố trí giáo viên đúng chuyên ngành dạy học theo phân môn.
Quá trình nghiên cứu môn học, cô Nhung nhận thấy, liên môn Khoa học tự nhiên có nhiều ưu điểm. Môn học góp phần gắn kết những kiến thức khoa học với cuộc sống, quan tâm tới những nội dung gần gũi với cuộc sống hàng ngày của học sinh, tăng cường vận dụng kiến thức khoa học vào tình huống thực tế.
Cô giáo Nguyễn Thị Nhung, giáo viên môn Hóa Lý của trường là người giàu kinh nghiệm trong công tác. Cô là một trong những giáo viên tiên phong đổi mới và đảm nhiệm dạy môn Khoa học tự nhiên. Cô Nhung được phân công dạy phân môn Hóa học, Vật lý; phân môn Sinh học có một giáo viên khác phối hợp.
Quá trình nghiên cứu môn học, cô Nhung nhận thấy, liên môn Khoa học tự nhiên có nhiều ưu điểm. Môn học góp phần gắn kết những kiến thức khoa học với cuộc sống, quan tâm tới những nội dung gần gũi với cuộc sống hàng ngày của học sinh, tăng cường vận dụng kiến thức khoa học vào tình huống thực tế.
Cô Nhung tích cực sinh hoạt chuyên môn theo cụm, theo huyện để tìm giải pháp thực hiện tốt chương trình. Quá trình đó cô giáo đã mạnh dạn lên lớp chuyên đề với bài dạy: Tiết 20 (Bài 11): Oxygen - Không khí.
Theo cô Nhung, bài dạy này rất hay. Bài học không chỉ cung cấp cho học sinh kiến thức về oxygen và tầm quan trọng của oxygen trong cuộc sống; sự cháy và quá trình đốt cháy nguyên liệu. Qua đó, học sinh còn được thực hành xác định thành phần phần trăm về thể tích của oxygen trong không khí. Bài học giúp trò phát triển năng lực tự chủ và tự học, năng lực làm việc nhóm, giao tiếp và hợp tác. Qua đó rèn phẩm chất chăm chỉ, chịu khó, ham tìm tòi, học hỏi và cẩn thận trong thực hành thí nghiệm.
Cô Vũ Mai Hương cho biết thêm, trăn trở với đội ngũ giáo viên lớp 6 là bước vào chương trình mới làm thế nào để xâu chuỗi kiến thức. Vì thế, thầy cô khá vất vả để kết hợp chiều dọc, chiều ngang của kiến thức để đạt hiệu quả giáo dục như mong muốn. Thuận lợi với Trường THCS Kiến Thiết là học trò phải học online chỉ 3 tuần (từ 9 - 25/2), vì vậy mọi hoạt động giáo dục không bị ảnh hưởng nhiều. Với những học sinh bị F0 giáo viên chủ động lịch bồi dưỡng cho các em vào buổi chiều. Nhà trường tự tin với chất lượng giáo dục.
Trong cái khó "ló" cái hay, thực hiện chương trình mới với tích hợp nhiều phương pháp, đồng thời dịch bệnh buộc thầy cô phải thay đổi cách tư duy giảng dạy và ứng dụng công nghệ thông tin vào bài giảng. Từ đó một số tài năng của giáo viên về công nghệ được khai phá. Có những thí nghiệm ảo các môn như Vật lý, Hóa học được thực hiện trên không gian mạng khiến học sinh thích thú. Nhiều môn học nhờ công nghệ thông tin mà giáo viên xây dựng được những clip hay giới thiệu đến học sinh khiến cho môn học đa dạng, hấp dẫn. - Cô Vũ Thị Mai Hương
Chương trình mới lớp 10: Học sinh cân nhắc kỹ trước khi chọn tổ hợp môn học lựa chọn Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD&ĐT) có những chia sẻ đáng chú ý xung quanh tổ hợp môn học lựa chọn khi triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 ở lớp 10 năm học 2022-2023. GD&TĐ - Ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD&ĐT) có những chia sẻ...