Bộ GD&ĐT có không, năng lực kiểm soát tình hình? (14/06/2014)

Cả chục năm trước ngành GD đã lao đao trước quy mô đào tạo mở rộng chất lượng sa sút vì tác động tiêu cực của làn sóng thương mại hóa. Đến nay tình hình về cơ bản chưa được kiểm soát. Sự vào cuộc khắc phục “làn sóng độc” nói trên quá chậm là căn nguyên chính khiến xã hội lo ngại Bộ thiếu năng lực kiểm soát tình hình trước “trận đánh lớn”.

Giao “đầu việc” cho ngành GD&ĐT

Kết thúc phiên chất vấn Bộ trưởng GD&ĐT hôm 11-6, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nêu 4 yêu cầu với ngành Giáo dục. Đó là căn cứ tình hình thực tế xây dựng báo cáo toàn diện về việc triển khai Đề án đổi mới căn bản toàn diện GD&ĐT, Quốc hội sẽ xem xét báo cáo, nếu cần sẽ thảo luận một lần nữa vào kỳ họp cuối năm. Thứ hai, Bộ GD&ĐT gấp rút phối hợp chặt chẽ với Bộ LĐ,TB&XH, tiếp thu hoàn thiện sửa đổi Luật Dạy nghề – nhiều ý kiến đề nghị đổi tên là Luật Giáo dục nghề nghiệp – trình sửa đổi vào cuối năm. Thứ ba, khẩn trương sửa đổi Luật Giáo dục. Cuối cùng, cần tiếp tục tiếp thu và hoàn chỉnh Đề án đổi mới CT, SGK trình Quốc hội xem xét cuối năm nay. Không phải vô cớ phải đặt ra cho ngành GD&ĐT những “đầu việc” cụ thể như vậy để ngành triển khai đúng tiến độ. Biết bao nhiêu nhà trường của chúng ta đã bị cuốn theo cơn lốc thương mại hóa, lạm phát danh hiệu học sinh giỏi và càng lên bậc đại học cao, nhãn mác càng hấp dẫn gây nên nạn lạm phát giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ. Con số thống kê 72.000 người tốt nghiệp ĐH, CĐ chưa có việc làm đang tiếp tục tăng khi mỗi năm khoảng 400.000 cử nhân ra trường và 5 năm sẽ là 2 triệu người.

Trong khi đó, nhà trường các cấp vẫn đi dạy cái “có lợi” cho trường và thầy cô, theo thói quen và phương pháp cũ, không chú trọng dạy kỹ năng và kiến thức khoa học mà xã hội cần. Chưa có dấu hiệu nào cho thấy người thầy, nhất là ĐH, CĐ sẽ thôi sa đà chạy sô đi bán kiến thức hết trường này trường khác, tỉnh này tỉnh khác, ba bốn mươi giờ mỗi tuần. Món hàng dễ bán nhất là kiến thức chết vẫn đắt như tôm tươi vì trường ĐH đã phát triển “ nóng” kéo dài cả thập kỷ qua, cho đến gần đây mới xiết lại. Quá chậm và quá đủ hậu họa cho xã hội. Giờ đây ngay cả những trường ĐH, CĐ có bề dày truyền thống, là “con đẻ” của Bộ chứ không phải “con nuôi” – trường ngoài công lập, các trường ĐH này cũng nhồi nhét các kiến thức khô cứng rồi đóng dấu chất lượng cho SV ra trường, không cần biết “hàng hóa đặc biệt” ấy có sử dụng được hay chỉ là phế phẩm.

Tốt nghiệp THPT chỉ có con đường vào ĐH?

Giáo dục tiếp tục là “sân chơi lãng phí”?

21 đại biểu trực tiếp chất vấn Bộ trưởng Phạm Vũ Luận đều quá bức xúc trước thực tế giáo dục “bị lợi dụng và trở thành một sân chơi hết sức lãng phí”, nói theo cách của GS Hoàng Tụy. Vị GS tâm huyết một đời cho GD&ĐT đó đã cảnh báo điều này cả 10 năm nay. Trong khoảng thời gian ấy đã có 4 triệu cử nhân ra trường, trong khi ngành GD&ĐT cũng như cả xã hội chưa xem trọng, cũng chưa xây dựng được một xã hội nghề nghiệp. Chưa tôn vinh tính chuyên nghiệp, chưa coi đó là thước đo giá trị của người lao động.

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận trực tiếp trả lời chất vấn thừa nhận trách nhiệm về tình trạng nhiều cử nhân thất nghiệp do mô hình phát triển giáo dục, trong đó có giáo dục ĐH chỉ chú trọng về quy mô, số lượng mà chưa chú ý đến chất lượng. Nội dung chương trình, phương pháp dạy học, thi cử của các trường ĐH chủ yếu đào tạo theo khả năng mình có, chưa đáp ứng nhu cầu xã hội. “Quy trình mở trường, cấp phép thiếu chặt chẽ, chưa theo kịp phát triển của thực tiễn dẫn đến quy mô tuyển sinh và lượng học sinh ra trường hằng năm tăng lên, trong khi chất lượng thấp”.

Bộ trưởng cho biết Bộ cũng đã cải tiến thay đổi quy trình cấp phép thành lập, cấp phép hoạt động khắc phục tình trạng trên và xử lý hành chính những trường sai phạm, cho đóng ngành, dừng chỉ tiêu tuyển sinh đối với các trường chưa đủ điều kiện…Nhưng tại sao xã hội vẫn chưa thể yên tâm trước những giải pháp chậm trễ này?

Đó là vì Bộ GD&ĐT quá kéo dài buông lỏng quản lý chất lượng, bất chấp quá nhiều khuyến cáo của các chuyên gia và xã hội, để cho mặt trái của cơ chế thị trường chi phối mọi mặt của đời sống giáo dục, đến độ mất lòng tin lớn…

Cơ chế thị trường chưa thôi “tấn công”…

Đổi mới căn bản toàn diện GD&ĐT phải tạo ra được một cuộc cách mạng thực sự, phá bỏ những lề thói thông thường đã ăn sâu tận gốc rễ của nhiều thế hệ. Việc Bộ trưởng lý giải “thời kỳ kinh tế thị trường, với nhiều thành phần kinh tế, việc không “khớp” giữa cung và cầu là một thực tế khách quan. Chỉ có thể khớp được đào tạo với việc làm trong thời kỳ bao cấp…”, không sai. Nhưng nó báo động nguồn nhân lực được đào tạo “bơ vơ”, lãng phí, đã không có Bộ ngành/ địa chỉ nào chịu trách nhiệm?

Nó đồng thời báo động mặt trái cơ chế thị trường tiếp tục tấn công ngành GD&ĐT. Khi “sản xuất vô tổ chức” hàng hóa đặc biệt là nguồn nhân lực tiếp tục kéo dài, đồng nghĩa mất năng lực kiểm soát nguồn lực đó cả về lượng và chất, trong khi giáo dục đương nhiên phải là mặt trận xung yếu nhất của mọi quốc gia.

Theo daidoanket.vn