Bitcoin – đã đến thời tỏa sáng hay còn hoài nghi sâu sắc?

‘Hãy thắt dây an toàn, chúng ta đang đi qua Mặt trăng và hướng đến sao Hỏa’, Tyler Winklevoss – một trong những tỷ phú Bitcoin đầu tiên trên thế giới – viết trên Twitter sau thông tin Tesla mua Bitcoin.

Thông báo của Tesla về việc chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin để mua xe, được đánh giá là khoảnh khắc thế giới tiền điện tử đã chờ đợi từ rất lâu. Bitcoin vốn “nằm ở rìa hệ thống tài chính”, bị xem là loại tiền có độ rủi ro cao khi đầu tư, bị các cơ quan quản lý và chính phủ nghi ngờ.

Bởi vậy, việc Tesla – một trong những công ty lớn nhất thế giới, thuộc sở hữu của một trong những người giàu nhất hành tinh – đổ hàng tỷ USD vào loại tiền này, đã gieo hy vọng đến lúc nào đó, Bitcoin có giá trị như các loại tiền khác.

Cho đến nay, câu hỏi Bitcoin là tiền hay không phải tiền? Bitcoin có phải là phương tiện trao đổi không? Bitcoin có phải là một đồng tiền dự trữ hay không?… vẫn chưa tìm thấy câu trả lời.

“Chơi Bitcoin”

Trong hơn 10 năm, Bitcoin và hệ sinh thái tài sản kỹ thuật đã có thể tạo ra một không gian kinh tế và tài chính trị giá khoảng 1000 tỷ USD, tương đương với sức mạnh tiền tệ của một nhà nước. Điều gì đã có thể thúc đẩy để tạo ra một kiến trúc kinh tế và tài chính như vậy chỉ trong 10 năm? – niềm tin vào một tài sản kinh tế và tài chính, như Bitcoin và rất nhiều loại tiền điện tử khác được tạo ra tiếp theo.

Trong những phiên giao dịch gần đây, giá của Bitcoin tăng liên tiếp và chạm mức cao nhất mọi thời đại là 58.000 USD vào ngày 21/2, kết thúc tháng Hai với mức tăng hơn 37% và vượt trội so với các đồng tiền mã hóa khác. Bitcoin đã tăng giá hơn 66% trong khoảng một năm qua và hiện đang giao dịch ở mức gần 49.000 USD, theo số liệu của CoinMarketCap.

Trong báo cáo mới nhất của Kraken – sàn giao dịch tiền điện tử hàng đầu thế giới có trụ sở tại Mỹ, các chuyên gia cho rằng, giá Bitcoin có thể sẽ tiếp tục tăng và chạm ngưỡng 75.000 USD trong một vài tháng tới trước khi kết thúc làn sóng tăng giá hiện tại.

Tuy nhiên, do mức độ biến động giá cực lớn, giá Bitcoin có thể tăng, giảm đến vài chục phần trăm ở một thời điểm nhất định, vì vậy, chắc chắn Bitcoin và các tiền ảo khác là kênh đầu tư có độ rủi ro cao. Chẳng hạn, mới đây, giá Bitcoin đã trượt từ đỉnh cao mọi thời đại gần 60.000 USD xuống còn hơn 40.000 USD chỉ trong vài ngày, rồi hồi phục về vùng 50.000 USD.

Ngoài biến động giá, nhà đầu tư còn đối mặt hàng loạt nguy cơ khác khi “chơi” Bitcoin như những vụ tấn công mạng, xóa nhầm dữ liệu, hay mất mật khẩu,… Điều này đồng nghĩa với việc số Bitcoin mà họ đang nắm giữ có thể không bao giờ được khôi phục.

Những người có quan điểm hoài nghi cho rằng tiền ảo chẳng qua chỉ là một kênh đầu cơ và đà tăng giá chóng mặt của Bitcoin đã tạo nên một “bong bóng tài chính” vào hàng lớn nhất trong lịch sử, ngang tầm với “bong bóng hoa tulip” hồi thế kỷ 17 hay “bong bóng dotcom” hồi đầu những năm 2000.

Trái lại, những người ủng hộ Bitcoin thì dùng các mỹ từ như “Vàng kỹ thuật số” hay “Đồng tiền dự trữ của tương lai”, cho rằng, Bitcoin có khả năng chống lại sự mất giá của tiền giấy, lạm phát, không tuân theo quy định của bất cứ chính phủ hoặc tổ chức tài chính nào và sẽ đến lúc trở thành phương tiện thanh toán toàn cầu.

Mô hình của niềm tin…

Tuy nhiên, cho đến nay, câu hỏi Bitcoin là tiền hay không phải tiền? Bitcoin có phải là phương tiện trao đổi không? Bitcoin có phải là một đồng tiền dự trữ hay không?… vẫn chưa tìm thấy câu trả lời. Yếu tố nửa tin nửa ngờ vẫn thống trị.

Khái niệm “niềm tin” trong nền kinh tế là một khái niệm cơ bản, đôi khi có phần trừu tượng. Nó hứa hẹn rằng mọi thứ sẽ tốt đẹp hơn vào ngày mai dưới góc độ kinh tế và tài chính.

Trên thực tế, trong những thế kỷ gần đây, chúng ta đã được chứng kiến quá trình chuyển đổi từ vốn dựa trên tài sản bằng vàng, sang vốn dựa trên tài sản bằng tiền giấy, trong đó, niềm tin đóng vai trò quan trọng. Và niềm tin chắc chắn lại đóng vai trò quan trọng để “dẫn đường” tìm kiếm các hình thức vốn mới – vốn kỹ thuật số.

Có rất nhiều nguyên nhân đằng sau đợt tăng giá gần đây của Bitcoin. Nhưng ngoài sự tham gia ngày càng nhiều của nhà đầu tư bán lẻ và tổ chức, việc “nhảy vào” cuộc chơi tiền số của các “tên tuổi đình đám” như Tesla, BNY Mellon, Mastercard…đã xác nhận nhu cầu và sự quan tâm của nhà đầu tư trong việc giao dịch thanh toán bằng tiền điện tử.

Phải chăng, Bitcoin cũng như các loại tiền điện tử đang bước vào giai đoạn mới khi nó đang nhận được một “niềm tin” hay một cách đối xử khác?

Tất nhiên, “người chơi” vẫn đang kiểm tra Bitcoin, đánh giá tính thanh khoản của thị trường tiền ảo và khả năng chống chọi của nó với các cú sốc khác nhau.

Sự hoài nghi sâu sắc vẫn tồn tại. Trong một báo cáo nghiên cứu tuần trước, các chiến lược gia JPMorgan lưu ý hiện tượng các loại tiền ảo vẫn biến động giá gấp nhiều lần các loại tài sản cốt lõi và được sử dụng để đầu cơ nhiều hơn là chi tiêu.

Tuy nhiên, trong một bài phân tích mới đây của CNN cho rằng, môi trường lãi suất thấp khiến nhà đầu tư phải tìm kiếm kênh đầu tư thay thế để tối ưu lợi nhuận, khiến Bitcoin thành một lựa chọn. Bitcoin đang bước vào một giai đoạn trưởng thành mới khi những người tham gia đối xử với chúng bằng sự tôn trọng ngày càng tăng.

Giáo sư về fintech – Gavin Brown, của Đại học Liverpool nhận định, có rất nhiều lý do khiến Elon Musk muốn gắn Tesla với Bitcoin hơn là sự nhạy bén về tài chính thuần túy. Bởi khi tham gia vào tiền điện tử, Tesla sẽ xây dựng được hình ảnh là một công ty có tư duy tương lai, cũng như giành được sự ủng hộ của các nhà đầu tư quan tâm đến Bitcoin.

Với lý do này, Giáo sư Brown nghi ngờ Tesla đang hợp pháp hóa Bitcoin. Ông cho rằng, “Nếu đó là ExxonMobil hoặc một công ty truyền thống nào đó, thông điệp về Bitcoin có thể sẽ mạnh mẽ hơn”.