Biến thể Delta – ác mộng tại nhiều nước

Theo dõi VGT trên

Biến thể Delta (phát hiện lần đầu tại Ấn Độ) đang hoành hành tại nhiều quốc gia. Từ những nước từng chống dịch tốt như Úc cho tới những nước có tỉ lệ tiêm vắc xin COVID-19 cao như Anh, Mỹ.

Biến thể Delta - ác mộng tại nhiều nước - Hình 1

Biến thể Delta đang hoành hành tại nhiều quốc gia – Ảnh: REUTERS

Trước sự lây lan nhanh chóng của biến thể Delta, một số nước đã tái áp đặt các biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt, trong khi số khác đẩy nhanh tiến độ tiêm chủng, coi đó là lối thoát duy nhất trong đại dịch COVID-19.

(Biến thể Delta) là một kẻ thù đặc biệt đáng sợ. Nó đã học cách để lây lan nhiều hơn với ít tiếp xúc hơn.

Bà MARY LOUISE MCLAWS
(chuyên gia dịch tễ học ĐH New South Wales, Úc, và là cố vấn của Tổ chức Y tế thế giới – WHO)

“Con quái vật mới”

Nước Úc đang vật lộn với nhiều ổ dịch liên quan đến biến thể Delta. Cho tới nay, Úc đã ghi nhận hơn 30.000 ca mắc COVID-19, trong đó 910 người đã chết. Úc buộc phải áp dụng lại một loạt biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt, ảnh hưởng tới cuộc sống của hơn 20 triệu dân, tương đương 80% dân số Úc.

Theo Hãng tin AFP, Perth và Brisbane là hai thành phố lớn tiếp theo của Úc, sau Sydney và Darwin, áp đặt phong tỏa từ ngày 29-6. Người dân tại thủ đô Canberra và thủ phủ Adelaide của bang Nam Úc cũng buộc phải đeo khẩu trang trong các không gian kín.

Video đang HOT

“Chúng tôi biết nguy cơ do COVID-19 gây ra và chúng tôi hiểu nhiều nước trên thế giới đang xem biến thể Delta là con quái vật mới nên không thể lơ là chút nào” – Thủ hiến bang Tây Úc Mark McGowan nói trong cuộc họp báo tối 28-6.

Trong khi đó, tại Nga, chính quyền cho rằng chính biến thể Delta và tiến độ tiêm chủng chậm chạp là nguyên nhân làm tăng số ca COVID-19 thời gian qua ở nước này. Ngày 28-6, Nga có 21.650 ca mắc mới trong 24 giờ, cao nhất kể từ tháng 1. Cũng trong 24 giờ đó, Nga có thêm 611 người chết vì COVID-19, trong đó Matxcơva có 124 ca.

Theo trang Moscow Times , chính quyền thủ đô đã áp dụng lại làm việc từ xa. Kể từ 28-6, các doanh nghiệp ở Matxcơva phải đảm bảo chỉ 30% nhân viên đến công sở.

Anh, Mỹ cũng lao đao vì Delta

Ngay cả những quốc gia có tỉ lệ tiêm chủng cao như Anh, Mỹ cũng đang chật vật ứng phó với biến thể Delta. Theo báo Independent , Hong Kong sẽ cấm tất cả các chuyến bay từ Anh kể từ ngày 1-7 để phòng ngừa biến thể này.

Các chuyên gia y tế Anh cho rằng đợt bùng dịch thứ ba hiện nay là do biến thể Delta. Họ c ảnh báo kế hoạch mở cửa lại của chính phủ vào ngày 19-7 tới “có thể là quá sớm”.

Theo Đài NDTV, Mỹ cũng đang tăng số ca mắc biến thể Delta. Bác sĩ Anthony Fauci, chuyên gia bệnh truyền nhiễm hàng đầu của Mỹ, nhận định Delta đang là “mối đe dọa lớn nhất” đối với mục tiêu chống dịch ở nước này.

Các ca nhiễm biến thể Delta đã tăng gấp đôi chỉ trong 2 tuần tại Mỹ. Tính tới ngày 19-6, hơn 20% ca bệnh mới là do biến thể Delta, tăng từ 10% trong tuần cuối tháng 5. Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ đã coi Delta là “biến thể đáng lo ngại”.

Giới chuyên gia y tế Mỹ cảnh báo Delta sẽ trở thành biến thể trội nhất ở Mỹ trong vài tuần tới.

Delta so với các biến thể đáng lo ngại khác

Biến thể Delta - ác mộng tại nhiều nước - Hình 2

Chú thích:

(1) Càng nhiều tức khả năng càng cao ( : cao nhất).

(2) Cần phải tiêm 2 liều vắc xin để phòng Delta. Delta có khả năng “né” miễn dịch ngang (và có thể hơn) Beta.

(3) Hiệu quả ngăn ngừa bệnh nặng dựa trên thực tế.

(4) Được đánh giá trong phòng thí nghiệm và/hoặc các nghiên cứu về hiệu quả.

(5) mRNA: chỉ nhóm vắc xin như Pfizer hay Moderna, AZ: viết tắt tên vắc xin của AstraZeneca, J&J: viết tắt tên vắc xin của Johnson & Johnson. Nguồn: Eric Topol (nhà nghiên cứu người Mỹ) – Tổng hợp: Bảo Anh

Biến thể Delta đe dọa các sự kiện thể thao

Biến thể Delta đang lây lan mạnh, làm gia tăng làn sóng lây nhiễm dịch bệnh COVID-19 trên toàn cầu và tiềm ẩn nguy cơ đe dọa các sự kiện thể thao lớn đang và sắp diễn ra trên thế giới.

Biến thể Delta đe dọa các sự kiện thể thao - Hình 1

Giới chức châu Âu cho rằng sự gia tăng đột biến số ca nhiễm mới do biến thể Delta là tình trạng đáng báo động đối với giải bóng đá EURO 2020 đang diễn ra tại nhiều địa điểm trên khắp châu lục này. Ảnh: Eurosport

Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết biến thể Delta được phát hiện đầu tiên tại Ấn Độ và có khả năng lây lan mạnh nhất trong số các biến thể của virus SARS-CoV-2 được xác định cho đến nay. Hiện biến thể này đã lây lan ra 85 quốc gia trên thế giới. Giới chức châu Âu cho rằng sự gia tăng đột biến số ca nhiễm mới do biến thể Delta là tình trạng đáng báo động đối với giải bóng đá EURO 2020 đang diễn ra tại nhiều địa điểm trên khắp châu lục này.

Ngày 28/6, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Margaritis Schinas đã bày tỏ quan ngại về việc Anh là nước đăng cai các trận bán kết và chung kết EURO 2020 tại sân vận động Wembley khi mà nước này đang chứng kiến số ca mắc COVID-19 gia tăng trở lại. Ông đồng thời kêu gọi Liên đoàn Bóng đá châu Âu (UEFA) xem xét lại địa điểm diễn ra các trận bóng này. Anh đang phải nỗ lực đối phó với sự tăng vọt các ca nhiễm mới biến thể Delta, khiến tỷ lệ lây nhiễm cao gấp 4 lần so với tỷ lệ trung bình ở Liên minh châu Âu (EU).

Ông Schinas cho rằng ông không thể tưởng tượng được các trận bán kết EURO 2020 sẽ diễn ra trong hai ngày 6-7/7 tới và trận chung kết vào ngày 11/7 với sự có mặt của những đám đông người hâm mộ. Tuy nhiên, Chính phủ Anh đã bác bỏ mọi đề nghị việc chuyển các trận đấu cuối cùng của EURO 2020 sang bất kỳ địa điểm nào khác.

Bộ trưởng Y tế Anh Sajid Javid còn tuyên bố chính phủ vẫn có ý định dỡ bỏ tất cả các biện pháp hạn chế đối với vùng England như kế hoạch vào ngày 19/7 tới. Anh hiện là một trong những nước chịu tác động nặng nề nhất bởi dịch bệnh khi có đến hơn 128.000 ca tử vong do COVID-19.

Không chỉ Anh, Nga cũng chứng kiến số ca nhiễm mới tăng mạnh do biến thể Delta, trong đó Moskva và Saint Petersburg đều ghi nhận số ca tử vong cao nhất từ trước đến nay vào ngày 28/6. Tại Saint Petersburg đã diễn ra 6 trận đấu của EURO 2020 và các nhà tổ chức sự kiện thể thao này của Nga tuyên bố trận tứ kết vào ngày 2/7 tới sẽ vẫn diễn ra tại đây như kế hoạch. Số lượng khán giả được vào sân phải giảm một nửa nhưng vẫn lên đến 26.000 người.

Trong khi đó, giới chức y tế Phần Lan đã kêu gọi người hâm mộ, những người trở về sau khi dự khán các trận bóng diễn ra tại Saint Petersburg phải thực hiện xét nghiệm khẩn cấp khi mà 300 người trong số họ đã có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19.

Ngoài giải EURO 2020, một sự kiện thể thao lớn khác cũng đã bị gián đoạn. Giải Twenty20 World Cup đã phải chuyển từ Ấn Độ đến Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) vì tình hình dịch bệnh phức tạp tại Ấn Độ.

Cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban Olympic Nhật Bản Yasuhiro Yamashita cũng cảnh báo "không có cách nào" đảm bảo rằng không có ca nhiễm nào trong số các vận động viên đến nước này tham gia Thế vận hội Olympic và Paralympic Tokyo sắp tới sau khi phát hiện hai ca mắc trong đoàn thể thao của Uganda vào tuần trước khi họ đến Nhật Bản. Theo quan chức này, ngay cả khi đã tiêm đủ hai liều vaccine ngừa COVID-19 cũng không thể bảo đảm rằng mọi cá nhân đều không mắc bệnh.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Sự cố chấn động điền kinh: VĐV bị đối thủ vụt gậy vào đầu, nghi vỡ hộp sọSự cố chấn động điền kinh: VĐV bị đối thủ vụt gậy vào đầu, nghi vỡ hộp sọ
21:03:05 09/03/2025
Bước ngoặt địa chính trị: Washington rút dần cam kết bảo vệ đồng minh châu Á?Bước ngoặt địa chính trị: Washington rút dần cam kết bảo vệ đồng minh châu Á?
04:25:44 11/03/2025
Ấn Độ có thêm 184 tỉ phú chỉ trong 5 nămẤn Độ có thêm 184 tỉ phú chỉ trong 5 năm
23:02:21 09/03/2025
Ông Putin: Nga sẽ không rút khỏi lãnh thổ đã giành được từ UkraineÔng Putin: Nga sẽ không rút khỏi lãnh thổ đã giành được từ Ukraine
22:20:36 09/03/2025
Hungary: Châu Âu sẽ bị "phá hủy" nếu tiếp tục hỗ trợ quân sự cho UkraineHungary: Châu Âu sẽ bị "phá hủy" nếu tiếp tục hỗ trợ quân sự cho Ukraine
16:10:38 09/03/2025
Các bên phát biểu gì trước đàm phán Kiev - Washington tại Saudi Arabia?Các bên phát biểu gì trước đàm phán Kiev - Washington tại Saudi Arabia?
07:31:17 11/03/2025
Ba Lan tuyên bố cứng rắn về việc tỷ phú Musk tắt Starlink tại UkraineBa Lan tuyên bố cứng rắn về việc tỷ phú Musk tắt Starlink tại Ukraine
05:45:26 10/03/2025
Ông Elon Musk bị Nhà Trắng hạn chế quyền hành?Ông Elon Musk bị Nhà Trắng hạn chế quyền hành?
08:17:18 10/03/2025

Tin đang nóng

Tro cốt của diễn viên Quý Bình chưa được rải xuống biển theo di nguyện, lý do là gì?Tro cốt của diễn viên Quý Bình chưa được rải xuống biển theo di nguyện, lý do là gì?
06:45:18 11/03/2025
Nữ tài xế đạp nhầm chân ga tông chết chủ tiệm rửa ô tôNữ tài xế đạp nhầm chân ga tông chết chủ tiệm rửa ô tô
06:27:14 11/03/2025
Lương hưu của bố 50 triệu/tháng, trước lúc mất ông cho chúng tôi 100 triệu, nhìn số tiền ông cho em dâu mà tôi không thể bình tĩnh đượcLương hưu của bố 50 triệu/tháng, trước lúc mất ông cho chúng tôi 100 triệu, nhìn số tiền ông cho em dâu mà tôi không thể bình tĩnh được
05:17:59 11/03/2025
Thùy Tiên nỗ lực cứu vớt nhan sắc sau khi bị "ống kính hung thần" dìm thê thảm, lộ cả rổ khuyết điểm giữa trời TâyThùy Tiên nỗ lực cứu vớt nhan sắc sau khi bị "ống kính hung thần" dìm thê thảm, lộ cả rổ khuyết điểm giữa trời Tây
06:21:20 11/03/2025
Sao Việt 11/3: Bạn gái kém 36 tuổi mặc hở bạo dự sự kiện cùng Việt AnhSao Việt 11/3: Bạn gái kém 36 tuổi mặc hở bạo dự sự kiện cùng Việt Anh
08:06:12 11/03/2025
Nữ chính 'Cha tôi, người ở lại' gần 30 tuổi gây sốt với vai nữ sinh lớp 10 trong veoNữ chính 'Cha tôi, người ở lại' gần 30 tuổi gây sốt với vai nữ sinh lớp 10 trong veo
07:03:59 11/03/2025
Ai đã đẩy Kim Sae Ron vào đường cùng, khiến cô phải đăng ảnh thân mật với Kim Soo Hyun?Ai đã đẩy Kim Sae Ron vào đường cùng, khiến cô phải đăng ảnh thân mật với Kim Soo Hyun?
06:25:11 11/03/2025
Chấn động giữa đêm: Kim Soo Hyun sắp bị đệ đơn tố cáo vì quan hệ tình dục với trẻ vị thành niên?Chấn động giữa đêm: Kim Soo Hyun sắp bị đệ đơn tố cáo vì quan hệ tình dục với trẻ vị thành niên?
06:00:32 11/03/2025

Tin mới nhất

Giáo hoàng Francis đã vượt qua giai đoạn nguy kịch

Giáo hoàng Francis đã vượt qua giai đoạn nguy kịch

10:16:57 11/03/2025
"Tuy nhiên, do tình trạng lâm sàng phức tạp của Giáo Hoàng và nhiễm trùng nghiêm trọng tại thời điểm nhập viện, việc tiếp tục điều trị bằng dược lý trong môi trường bệnh viện vẫn sẽ cần thiết trong một khoảng thời gian" - Vatican nói th...
Manus của Trung Quốc thách thức Mỹ trong cuộc đua 'tác nhân AI'

Manus của Trung Quốc thách thức Mỹ trong cuộc đua 'tác nhân AI'

08:51:49 11/03/2025
Những người khác phàn nàn rằng dịch vụ quá chậm và đôi khi bị treo trước khi hoàn thành nhiệm vụ, có thể do tài nguyên điện toán hạn chế của công ty. Một số người dùng cũng phát hiện ra nó mắc lỗi thực tế.
Châu Phi đối mặt với 'thảm họa sốt rét' giữa lúc bị Mỹ cắt viện trợ

Châu Phi đối mặt với 'thảm họa sốt rét' giữa lúc bị Mỹ cắt viện trợ

08:49:04 11/03/2025
Hàng dài bệnh nhân sốt rét có thể được nhìn thấy bên ngoài các phòng khám ở nhiều khu vực mỗi năm. Theo Viện Y tế Công cộng Quốc gia Uganda, sốt rét chiếm 30% đến 50% số lượt khám ngoại trú tại các cơ sở y tế trên cả nước.
Nga kêu gọi đối thoại chiến lược mới với Mỹ và Trung Quốc

Nga kêu gọi đối thoại chiến lược mới với Mỹ và Trung Quốc

08:41:59 11/03/2025
Mối quan hệ giữa Nga và Trung Quốc đã được thắt chặt trong những năm gần đây, đặc biệt là sau cuộc xung đột ở Ukraine. Hai nước đã tăng cường hợp tác trên nhiều lĩnh vực, bao gồm cả kinh tế và quốc phòng.
Anh: Cảnh báo sương mù kéo dài, gây gián đoạn giao thông

Anh: Cảnh báo sương mù kéo dài, gây gián đoạn giao thông

08:38:59 11/03/2025
Thời tiết sẽ tiếp tục mát mẻ vào ngày 11/3 và kéo dài trong suốt tuần. Mưa rào sẽ xuất hiện ở các khu vực phía Bắc và phía Đông, với nhiệt độ miền Bắc dao động từ 6-8 độ C, còn miền Nam từ 8-9 độ C.
Belarus cải tổ chính phủ

Belarus cải tổ chính phủ

08:36:37 11/03/2025
Sự thay đổi này diễn ra sau chiến thắng áp đảo của Tổng thống Lukashenko trong cuộc bầu cử ngày 26/1, đánh dấu nhiệm kỳ thứ bảy của ông kể từ khi nắm quyền vào năm 1994.
Liên minh cầm quyền tại Estonia sụp đổ

Liên minh cầm quyền tại Estonia sụp đổ

08:34:44 11/03/2025
Trong tuyên bố, Thủ tướng Michal cho biết liên minh cầm quyền mới sẽ bao gồm đảng Cải cách và Eesti-200, hiện nắm giữ 52 trong tổng số 101 ghế tại Quốc hội Estonia.
Ai Cập và Saudi Arabia thảo luận về Gaza, Syria

Ai Cập và Saudi Arabia thảo luận về Gaza, Syria

08:26:41 11/03/2025
Hai bên đã bàn về những nỗ lực thúc đẩy hòa bình trong khu vực và đảm bảo cung cấp đầy đủ và an toàn viện trợ nhân đạo khẩn cấp cho vùng lãnh thổ ven Địa Trung Hải của Palestine mà không gặp trở ngại.
Tấn công mạng quy mô lớn nhằm vào nền tảng truyền thông xã hội X

Tấn công mạng quy mô lớn nhằm vào nền tảng truyền thông xã hội X

08:21:07 11/03/2025
Bên cạnh đó, ông Musk cũng cho rằng một cuộc tấn công mạng như vậy sẽ đòi hỏi nguồn lực khổng lồ và đưa ra giả thuyết đây là hành động của một quốc gia hoặc một nhóm lớn có tổ chức.
Khu tự trị người Kurd chấp thuận sáp nhập vào chính quyền Syria

Khu tự trị người Kurd chấp thuận sáp nhập vào chính quyền Syria

08:18:52 11/03/2025
Thông báo nhấn mạnh thỏa thuận này là lời khẳng định rằng cộng đồng người Kurd là một bộ phận không thể tách rời của đất nước Syria, với các quyền công dân được quy định trong Hiến pháp nước này.
Bốn trụ cột của quốc phòng của châu Âu và cuộc đua với thời gian

Bốn trụ cột của quốc phòng của châu Âu và cuộc đua với thời gian

07:49:50 11/03/2025
Nhưng đã quá lâu, châu Âu bỏ bê việc phòng thủ của chính mình. Khi Mỹ có dấu hiệu thu hẹp cam kết an ninh, châu Âu đứng trước thách thức lớn trong việc bảo vệ thành quả và xây dựng một mặt trận thống nhất, mạnh mẽ.
Gìn giữ và phát triển nghề làm ô giấy tại Lào

Gìn giữ và phát triển nghề làm ô giấy tại Lào

07:37:24 11/03/2025
Việc phát triển các sản phẩm hàng hóa thủ công mỹ nghệ không chỉ là thế mạnh ở Lào, mà còn tạo ra giá trị gia tăng và có sức cạnh tranh trong khu vực cũng như quốc tế.

Có thể bạn quan tâm

Báo Trung: Gia đình Kim Sae Ron nắm giữ 200 ảnh tình cảm của con gái và Kim Soo Hyun, có cả bằng chứng yêu năm 16 tuổi?

Báo Trung: Gia đình Kim Sae Ron nắm giữ 200 ảnh tình cảm của con gái và Kim Soo Hyun, có cả bằng chứng yêu năm 16 tuổi?

Sao châu á

11:34:47 11/03/2025
Blogger săn tin giải trí hàng đầu xứ Trung khẳng định gia đình Kim Sae Ron đang nắm trong tay 200 bức ảnh tình cảm của con gái và Kim Soo Hyun
4 con giáp 'hái ra tiền' trong tuần mới từ 10-16/3

4 con giáp 'hái ra tiền' trong tuần mới từ 10-16/3

Trắc nghiệm

11:31:55 11/03/2025
Tuần từ 10-16/3, 4 con giáp này luôn gặp may mắn, sự nghiệp có quý nhân giúp đỡ, tài vận hanh thông, cuộc sống vô cùng viên mãn trong giai đoạn này.
4 điều cần tránh khi bôi kem chống nắng

4 điều cần tránh khi bôi kem chống nắng

Làm đẹp

11:14:35 11/03/2025
Người có làn da dầu, dễ bị mụn nên chọn kem chống nắng không chứa dầu (oil-free), không gây bít tắc lỗ chân lông (non-comedogenic). Ngoài ra, tránh dùng kem chống nắng toàn thân cho mặt vì kết cấu của chúng có thể quá dày, dễ gây bít tắ...
Ấn tượng với hình ảnh nữ chiến sĩ công an trình diễn áo dài

Ấn tượng với hình ảnh nữ chiến sĩ công an trình diễn áo dài

Thời trang

11:09:29 11/03/2025
Thông qua các tác phẩm này, nhà thiết kế muốn tôn vinh hình ảnh chiếc áo dài trong đời sống xã hội, đề cao vẻ đẹp, vai trò của phụ nữ nói chung và người phụ nữ công an thành phố Hải Phòng nói riêng.
Hành trình yêu thương, biết ôn cùng tiktoker Nguyễn Phương Anh

Hành trình yêu thương, biết ôn cùng tiktoker Nguyễn Phương Anh

Netizen

10:37:00 11/03/2025
Trong một thế giới ngày càng bận rộn và đầy áp lực, hạnh phúc dường như trở thành một điều xa xỉ đối với nhiều người
Sergio Ramos lại tỏa sáng ở giải VĐQG Mexico

Sergio Ramos lại tỏa sáng ở giải VĐQG Mexico

Sao thể thao

10:14:48 11/03/2025
Trung vệ kỳ cựu Sergio Ramos ghi bàn thứ hai kể từ khi chuyển đến giải VĐQG Mexico thi đấu cho CLB Monterrey, với cú đánh đầu từ phạt góc sở trường làm tung lưới Cruz Azul.
Phát hiện phương pháp điều trị đầy hứa hẹn cho ung thư gan ác tính

Phát hiện phương pháp điều trị đầy hứa hẹn cho ung thư gan ác tính

Sức khỏe

10:05:23 11/03/2025
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Hepatology của Hiệp hội Bệnh gan Mỹ cho biết một loại thuốc được sử dụng để phá vỡ hàng rào do tế bào mạch máu tạo ra quanh khối u, trong khi loại thuốc còn lại kích thích hệ miễn dịch tấn công tế bà...
Cấp cứu một ngư dân bị cá biển có độc đâm vào chân tại Trường Sa

Cấp cứu một ngư dân bị cá biển có độc đâm vào chân tại Trường Sa

Tin nổi bật

09:53:48 11/03/2025
Cùng ngày, cán bộ, chiến sỹ đảo Trường Sa đã kịp thời hướng dẫn, hỗ trợ hơn 100 tàu cá với trên 800 ngư dân của các tỉnh miền Trung vào âu tàu trú tránh biển động, đảm bảo an toàn.
Hòn đảo tỷ phú với những bãi biển đẹp ngỡ ngàng

Hòn đảo tỷ phú với những bãi biển đẹp ngỡ ngàng

Du lịch

09:18:23 11/03/2025
St Barthelemy, quốc đảo nhỏ bé ở vùng Caribe, nổi tiếng với những bãi biển tuyệt đẹp và thu hút một số nhân vật giàu có nhất thế giới.
2 thứ trên giường là "ổ vi khuẩn" dai dẳng, nhưng 90% chúng ta quên vệ sinh thường xuyên

2 thứ trên giường là "ổ vi khuẩn" dai dẳng, nhưng 90% chúng ta quên vệ sinh thường xuyên

Sáng tạo

09:00:38 11/03/2025
Giường ngủ là nơi ta thả lỏng cơ thể, nạp lại năng lượng sau ngày dài mệt mỏi - lại có thể là tụ điểm của vi khuẩn nếu không được chăm sóc đúng cách.