Afghanistan sau cuộc chiến của Mỹ

Khi ra lệnh đổ quân vào Afghanistan hồi tháng 10-2001 để “báo thù” cuộc tấn công ngay trên đất Mỹ ngày 11-9-2001, Tổng thống Mỹ hồi đó George W. Bush chắc chắn không nghĩ mình đã khai mào cuộc chiến tranh dài nhất trong lịch sử nước Mỹ. Tới nay, Mỹ đã tham chiến ở đất nước Nam Á này được gần 11 năm, tốn hơn 517 tỷ USD chiến phí và 57 tỷ USD viện trợ nhân đạo. Gần 2.010 lính Mỹ và hơn 1.000 lính thuộc 27 nước khác tham gia liên quân đã chết trên chiến trường này.

Các thành thị ở Afghanistan hiện nay vẫn trong bầu không khí căng thẳng về an ninh

Bây giờ Mỹ và liên quân NATO đang thực hiện lộ trình rút quân khỏi Afghanistan, kết thúc vào cuối năm 2014. Tuần báo Mỹ The Christian Science Monitor Weekly (11-6-2012) đã ra một chuyên đề dài để tìm câu trả lời cho thắc mắc của người dân Mỹ rằng đâu là “di sản Mỹ” để lại Afghanistan sau cuộc chiến kéo dài và tốn kém này.

Các nhà báo Mỹ thừa nhận đây là câu hỏi khó trả lời và đầy tế nhị. Nhưng chắc chắn Washington và Lầu Năm Góc không bao giờ chấp nhận là mình đã hao người, phí của ở Afghanistan. Các người phát ngôn của quân đội Mỹ nêu những thắng lợi: triệt phá được hệ thống khủng bố quốc tế Al-Qaeda ở Nam Á (Afghanistan và Pakistan); xây dựng được một quân đội quốc gia Afghanistan ngày càng có nhiều khả năng tự bảo vệ đất nước mình trước kẻ thù trong và ngoài nước. Các cơ quan viện trợ thì báo công rằng các khoản viện trợ cho Afghanistan đã giúp đẩy mạnh tự do chính trị; cải thiện các cơ hội kinh tế. Từ chỗ không được ra khỏi nhà, phụ nữ nay làm việc ở các trường học, bệnh viện, cơ quan nhà nước, thậm chí một số là nghị sĩ…

Thế nhưng, tình hình Afghanistan hậu chiến theo các nguồn phân tích khách quan thì không đầy lạc quan như thế. Những gì mang tính nền tảng của một đất nước, một xã hội vẫn đầy bấp bênh. Tình hình an ninh đang xấu hơn khi sự ủng hộ cho các nhóm nổi dậy như Taliban đang gia tăng ở các vùng nông thôn. Tệ nạn tham nhũng trong bộ máy chính quyền vẫn còn là một vấn đề khổng lồ… Chưa ai dám trả lời cho câu cật vấn: Afghanistan sẽ ra sao sau khi NATO rút quân, Kabul phải tự mình đương đầu với thù trong giặc ngoài? Một kịch bản tệ hại nhất là Afghanistan rơi vào tay các thế lực Hồi giáo cực đoan. Nhiều người Afghanistan cho rằng việc NATO rút khỏi Afghanistan sẽ dẫn tới bùng nổ một cuộc nội chiến mới. Hầu hết người dân Afghanistan theo đạo Hồi, nhưng sự chia rẽ và thù hận giữa hai phái Hồi giáo Sunni (chiếm 80%) và Shiite (20%) vẫn ẩn chứa nhiều nguy hiểm.

Dân Mỹ đang ngày càng kiệt sức vì cuộc chiến ở Afghanistan. Một cuộc thăm dò dư luận do Monitor/TIPP tiến hành hồi tháng 5-2012 cho thấy 63% người Mỹ được hỏi đã phản đối hiệp ước Mỹ – Afghanistan mới ký cho phép nhiều lính Mỹ ở lại Afghanistan sau năm 2014.

Giới phân tích quốc tế cho rằng: nếu sửa chữa các sai lầm trong quá khứ và tiếp tục xây dựng được những thành tựu, Mỹ vẫn còn cơ hội để lại một Afghanistan có khả năng tồn tại trên đôi chân của chính mình.

Theo CATP