30 triệu đàn ông Trung Quốc đối mặt với nguy cơ ‘ế’ vợ
Các chuyên gia cho biết tâm lý thích sinh con trai của Trung Quốc đã khiến số đàn ông độc thân ở nước này rơi vào khoảng 30 triệu người. Con số này thậm chí còn lớn hơn dân số ở một vài quốc gia.
Có khoảng 30 triệu nam giới ở Trung Quốc chưa lập gia đình, nhiều người trong số họ đến từ các vùng nông thôn nghèo. Ảnh: Reuters
Báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (Hong Kong, Trung Quốc) cho biết trong số 12 triệu trẻ sơ sinh ra đời vào năm 2020, cứ 100 bé gái sẽ có 111,3 bé trai được sinh ra. Trong thống kê toàn quốc năm 2010, tỷ lệ bé trai so với bé gái là 118,1/100, theo cuộc điều tra dân số lần thứ 7 của Trung Quốc do Cục Thống kê Quốc gia công bố vào tuần trước.
Tuy số bé gái đã tăng nhẹ so với kết quả thống kê dân số năm 2010, nhưng các chuyên gia nhận định việc cân bằng giới tính sẽ rất khó để giải quyết trong thời gian “một sớm một chiều”.
Theo Stuart Gieten-Basten, Giáo sư Khoa học xã hội và chính sách công tại Đại học Khoa học Công nghệ Hong Kong, những con số trên phản ánh nhiều gia đình Trung Quốc vẫn mong muốn sinh con trai hơn con gái.
“Thông thường ở Trung Quốc, đàn ông thường cưới vợ trẻ hơn mình nhiều tuổi. Nhưng khi dân số già đi, số đàn ông lớn tuổi tiếp tục tăng lên, làm tình hình trở nên phức tạp hơn. Ngoài ra, ngày càng nhiều phụ nữ muốn sống độc thân hơn khiến hệ thống hôn nhân bị đảo lộn”, ông nói.
Bjourn Alpermann, Giáo sư nghiên cứu về Trung Quốc đương đại tại Đại học Julius Maximilian tại Wrzburg (Đức) cho biết vào thời điểm những đứa trẻ sinh năm ngoái đến tuổi kết hôn, sẽ có sự thiếu hụt rất lớn về các cô dâu.
“Trong số 12 triệu trẻ sinh ra vào năm 2020, 600.000 bé trai sẽ không thể tìm được bạn đời cùng tuổi khi lớn lên”, ông Alpermann nói.
Jiang Quanbao, Giáo sư Nhân khẩu học tại Đại học Xian Jiaotong, cho biết theo ước tính, từ năm 1980 đến năm 2020, số nam giới được sinh ra ở Trung Quốc nhiều hơn nữ giới khoảng 30 triệu đến 40 triệu người.
Tâm lý thích sinh con trai hơn con gái là một trong những nguyên nhân khiến Trung Quốc bị thừa hàng chục triệu đàn ông. Ảnh: AP
Ông Jiang cho rằng chính sách một con mà Trung Quốc áp dụng từ năm 1979 tới năm 2016 đã làm bùng nổ việc các gia đình Trung Quốc tìm cách sinh con trai khi họ chỉ có một cơ hội để sinh đẻ. Ngoài ra, thống kê của Trung Quốc cũng chỉ ra tỷ lệ sinh nở của nước này trung bình là 1,3 trẻ em/ 1 phụ nữ, thấp hơn nhiều mức 2,1 cần thiết để duy trì dân số ổn định.
Ông Cai Yong, Phó Giáo sư về nhân khẩu học xã hội tại Đại học North Carolina (Mỹ), cho biết đàn ông thuộc các tầng lớp xã hội thấp hơn là nhóm người gặp khó khăn nhất trong việc tìm vợ.
Video đang HOT
“Do thuộc tầng lớp xã hội thấp, họ thường không có khả năng cạnh tranh. Những người này hầu hết đều sinh sống tại các vùng nông thôn và thường có học vấn thấp”, ông Cai cho biết.
Tuy nhiên, ông Cai muốn bác bỏ giả định thường thấy rằng số đàn ông độc thân dư thừa sẽ gây bất ổn xã hội và làm tăng tỷ lệ tội phạm. Ông cũng đề cập đến việc những người độc thân sẽ có nhiều khả năng gặp vấn đề về sức khỏe hơn.
“Nếu không kết hôn, những người đàn ông độc thân này sẽ phải đối mặt với các vấn đề sức khỏe thể chất và tâm lý yếu hơn. Người Trung Quốc thường sống dựa vào vợ, chồng và con cái khi tuổi già, nhưng những người đàn ông này sẽ không có mối quan hệ như vậy”, ông nói.
Ở một số quốc gia khác, đàn ông độc thân sẽ đi tìm vợ ở nước ngoài nhưng đây không phải cách giải quyết dễ dàng tại Trung Quốc vì quy mô của vấn đề.
“Chúng ta đang nói đến khoảng 20-30 triệu đàn ông tìm vợ, con số này thậm chí còn lớn hơn dân số của một số quốc gia”, ông Cai nhấn mạnh.
Số ca sinh ở Trung Quốc đã giảm trong 4 năm liên tiếp. Ảnh: NY Times
Trong khi đó, bà Isabelle Attane, một nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Nhân khẩu học Pháp, cho biết tình trạng thiếu phụ nữ ở Trung Quốc đã khiến địa vị xã hội của họ được cải thiện hơn.
“Nhiều bậc cha mẹ Trung Quốc bắt đầu coi trọng con gái hơn và coi họ là chỗ dựa đáng tin cậy khi về già”, bà Attane nói.
Do đó, bà Attane dự kiến tỷ lệ giới tính lúc sinh của Trung Quốc sẽ bình thường trở lại trong thập kỷ tới. Tỷ lệ trung bình toàn cầu là khoảng 105 trẻ em trai/100 trẻ em gái.
Tuy nhiên, ông Alpermann tỏ ra ít lạc quan hơn. Ông cho rằng việc thay đổi nhận thức xã hội “sẽ mất nhiều thời gian”.
“Tâm lý thích sinh con trai không thay đổi sẽ làm chênh lệch tỷ lệ giới tính khi sinh. Người ta vẫn sẽ tìm cách để sinh con trai và sẽ có nhiều thai nhi mang giới tính nữ bị phá bỏ hơn “, ông nói.
Trung Quốc báo động vì tỷ lệ sinh đẻ thấp, lực lượng lao động giảm
Dân số Trung Quốc đã tăng tới 1,412 tỉ trong thập kỷ qua, tốc độ thấp nhất kể từ những năm 1950, trong khi lực lượng lao động đang giảm dần cùng với tình trạng già hóa dân số nhanh chóng.
Dân số Trung Quốc đã tăng lên 1,412 tỉ người trong năm 2020 (Ảnh: Reuters)
Mặc dù Cục Thống kê Quốc gia (NBS) nói rằng dân số Trung Quốc sẽ vẫn ở mức trên 1,4 tỉ "trong một khoảng thời gian nhất định", khi họ công bố kết quả tổng điều tra dân số vào ngày 11/5, nhưng giới chuyên gia cảnh báo rằng cần phải có ngay các biện pháp mạnh mẽ để giải quyết vấn đề về tỷ lệ sinh đẻ giảm, tránh số phận như Nhật Bản - nước có đà tăng trưởng kinh tế suy giảm cũng do xu hướng trên.
Dân số của Trung Quốc đại lục đã tăng 5,38% trong năm 2020, so với 10 năm trước, đây là tốc độ thấp nhất kể từ khi các cuộc tổng điều tra dân số được bắt đầu thực hiện vào năm 1953.
Số trẻ em mới sinh trong năm 2020 ở Trung Quốc là 12 triệu, giảm từ mức 14,65 triệu trong năm 2019, theo NBS, đánh dấu mức giảm 18% theo từng năm và sắp tiếp cận tới mức thấp nhất trong vòng 6 thập kỷ.
Tỷ lệ sinh đẻ - số lượng trẻ em trên mỗi phụ nữ đang ở độ tuổi sinh đẻ - đã giảm xuống còn 1,3, dưới mức 2,1 mà giới chuyên gia cho là cần phải duy trì để giữ cho dân số ổn định.
"Dân số Trung Quốc sẽ đạt tới mức đỉnh trong tương lại, nhưng thời điểm cụ thể vẫn chưa chắc chắn. Hy vọng rằng tổng dân số sẽ giữ vững ở mức trên 1,4 tỉ trong khoảng thời gian tới" - người đứng đầu NBS, Ning Jizhe, nói trong cuộc họp báo ngày 11/5.
Mặc dù các nguồn lực lao động của Trung Quốc "vẫn dư thừa", nhưng tình trạng già hóa dân số đã trở thành "một thực tế cơ bản", ông Ning nói. "Dân số ở độ tuổi lao động đang giảm dần một cách chậm rãi theo từng năm, bởi vậy cơ cấu của nền kinh tế và sự phát triển công nghệ cần phải được điều chỉnh để thích nghi", ông nói thêm.
Dữ liệu tổng điều tra dân số cũng nêu rằng lực lượng lao động của Trung Quốc sẽ giảm trong thập kỷ tới, một xu hướng có thể làm suy yếu sản lượng của nền kinh tế nước này về lâu về dài, kéo theo cả nhu cầu tiêu dùng và động lực đổi mới.
Bắc Kinh vốn đã nhận thức rõ những thách thức về nhân khẩu học và trong tháng 3 năm nay từng tuyên bố rằng họ sẽ dần dần tăng độ tuổi nghỉ hưu bắt buộc lên 60 đối với nam và 55 đối với nữ.
Dữ liệu mới dường như cũng làm dấy lên cuộc tranh cãi về nhiều vấn đề, như gỡ bỏ hạn chế số lượng con cái mà một gia đình được phép có, hay gỡ bỏ hệ thống hộ khẩu vốn hạn chế quyền di chuyển và cơ hội kiếm việc của các công nhân vùng nông thôn.
"Một thực tế nghiệt ngã là Trung Quốc đang già hóa rất nhanh chóng. Một thực tế còn nghiệt ngã hơn là Trung Quốc đang già đi trước khi giàu lên" - Larry Hu, chuyên gia kinh tế thuộc Macquarie Group, nhận định - "Mức độ già hóa ở Trung Quốc đã ngang bằng mức của Nhật Bản trong năm 1992, và của Hàn Quốc trong năm 2015".
Mặc dù các chuyên gia nhân khẩu học tin rằng vẫn còn thời gian để đảo ngược cuộc khủng hoảng dân số, nhưng Bắc Kinh sẽ cần phải đưa ra hành động mạnh mẽ và kịp thời. Việc gỡ bỏ hạn chế sinh con là chưa đủ để tạo nên sự khác biệt rõ ràng. Theo họ, chính quyền cần đưa ra khuyến khích về tài chính để giúp phụ nữ cân bằng giữa chi phí nuôi con và sự nghiệp, khuyến khích tạo lập gia đình.
"Chúng ta cần phải thận trọng về xu hướng giảm mức tăng dân số, mặc dù dân số vẫn tiếp tục tăng trong năm 2020, bởi gần như không thể nào thay đổi được xu hướng dân số" - Guan Qingyou, nhà kinh tế và là chủ tịch của Viện Tài chính cao cấp Rushi, viết trên Weibo.
Ông Guan nói ông kỳ vọng dân số Trung Quốc sẽ đạt đỉnh vào năm 2029 và sau đó giảm dần.
Tuy nhiên, Ren Zeping, nhà kinh tế học thuộc hãng Soochow Securities, ước tính rằng dân số Trung Quốc sẽ bắt đầu giảm ngay trong 5 năm tới.
"Già hóa dân số, tỷ lệ sinh đẻ và kết hôn giả đang diễn ra với tốc độ ngày càng nhanh. Đây là một trong số những thách thức về phát triển kinh té và xã hội mà Trung Quốc đang phải đối mặt" - ông Ren viết trên Weibo.
James Liang, Giáo sư chuyên ngành kinh tế ứng dụng tại ĐH Peking, dự báo rằng trong vòng 10 năm tới, số phụ nữ Trung Quốc thuộc nhóm tuổi mang thai, từ 22 - 35, sẽ giảm hơn 30% so với hiện tại.
"Nếu chúng ta giảm chi phí nuôi con và đưa ra những chính sách khuyến khích cho phụ nữ, đặc biệt là ở các thành phố lớn vốn có chi phí nhà ở và nuôi con cao hơn, tôi cho rằng tỷ lệ sinh đẻ sẽ tăng lên" - ông Liang nói.
Dân số Trung Quốc theo khu vực (Ảnh: SCMP)
Cai Fang, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, kêu gọi chính quyền Bắc Kinh có hành động tức thì để giải quyết cuộc khủng hoảng dân số sắp đến.
"Rõ ràng là việc gỡ bỏ chính sách hạn chế số lượng con trong một gia đình là phù hợp với ý chí của người dân và lợi ích quốc gia của Trung Quốc" - ông Cai viết trong một bài xã luận đăng tải trên tạp chí Caixin - "Tuy nhiên, chúng ta không thể kỳ vọng điều kỳ diệu xảy ra giúp tăng tỷ lệ sinh đẻ và trì hoãn già hóa dân số".
Nhìn vào dân số giảm dần của Nhật Bản, điều đó khiến nguồn cung hàng hóa và dịch vụ vượt quá lượng cầu, ông Cai nói.
"Trung Quốc vẫn chưa đến điểm bước ngoặt này, nhưng nhiều quốc gia khác đã phải trải qua 2 điểm bước ngoặt, như Nhật Bản, và đó là nhưng kinh nghiệm và bài học mà chúng ta cần học hỏi" - ông nói.
Trung Quốc ghi nhận mức tăng dân số chậm nhất trong nhiều thập kỷ Số liệu chính thức được Cục Thống kê quốc gia (NBS) Trung Quốc công bố ngày 11/5 cho thấy dân số Trung Quốc từ năm 2010 - 2020 tăng ở mức thấp nhất kể từ những năm 60 của thế kỷ trước. Người dân tham quan Tử Cấm Thành tại Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 1/10/2020. Ảnh minh họa: AFP/ TTXVN Theo NBS,...