3 bước chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát
Bệnh cao huyết áp rất khó để nhận biết do thường không có dấu hiệu, nếu có thì khá mờ nhạt. Tuy nhiên, bệnh có nhiều biến chứng rất nguy hiểm. Vì vậy thăm khám chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát định kỳ là rất quan trọng.
Tăng huyết áp nguyên phát là căn bệnh tiến triển thầm lặng trong thời gian dài mà thường không có triệu chứng rõ ràng. Nếu bệnh diễn biến nặng, nó có thể gây ra các biến chứng vô cùng nguy hiểm như suy thận, suy tim, nhồi máu cơ tim, nhồi máu não, đột quỵ,.. Do đó mọi người cần thăm khám chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát định kỳ để phát hiện và kiểm soát bệnh kịp thời. Thông thường, chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát bao gồm 3 bước cơ bản sau:
1. Bước 1: Đo huyết áp tại các cơ sở y tế để chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát sơ bộ
Huyết áp thường được đo bằng một thiết bị được gọi là huyết áp kế, bao gồm ống nghe, vòng bít cánh tay, vòng quay, máy bơm và van. Ngày nay, các thiết bị đo huyết áp điện tử có cảm biến và màn hình kỹ thuật số cũng được sử dụng khá phổ biến. Bạn có thể kiểm tra chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát chính xác bằng cách đo huyết áp.
Hiện nay, đa số các cơ sở y tế đều sử dụng huyết áp kế điện tử để đo chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát. (Ảnh Internet)
Bạn có thể đo huyết áp tại bệnh viện, phòng khám tư nhân hoặc các hiệu thuốc. Nhân viên y tế sẽ hướng dẫn và hỗ trợ bạn đo huyết áp để chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát chính xác nhất. Bạn sẽ được yêu cầu:
- Ngồi xuống với tư thế thoải mái, tựa lưng và không bắt chéo chân ít nhất 5 phút trước khi kiểm tra.
- Đưa 1 cánh tay ra sao cho cánh tay ngang với tim. Cánh tay sẽ được đỡ ở vị trí này bằng đệm hoặc tay ghế.
- Cởi bỏ áo ngoài hoặc xắn tay áo cao lên để nhân viên quấn vòng bít quanh cánh tay của bạn.
- Vòng bít được bơm lên để hạn chế lưu lượng máu trong cánh tay. Bạn sẽ cảm thấy cánh tay bị siết chặt nhưng chỉ kéo dài vài giây.
- Áp suất trong vòng bít được giải phóng từ từ. Huyết áp kế sẽ cảm nhận được rung động trong động mạch và hiển thị trị số. Áp suất trong vòng bít được ghi lại tại 2 thời điểm khi dòng máu bắt đầu lưu thông lại trong cánh tay.
Bạn thường biết kết quả của mình ngay lập tức. Các nhân viên y tế sẽ giải thích kết quả cho bạn. Nếu huyết áp bình thường, chứng tỏ bạn khỏe mạnh, quá trình chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát sẽ kết thúc.
Nếu huyết áp của bạn cao hơn bình thường, bác sĩ sẽ tiếp tục bước 2, yêu cầu bạn theo dõi huyết áp 24 giờ hoặc đo huyết áp tại nhà để chẩn đoán chính xác bạn có bị cao huyết áp hay không.
2. Bước 2: Tính huyết áp trung bình để chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát chính xác
2.1. Theo dõi huyết áp 24 giờ để chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát
Huyết áp có thể dao động trong ngày. Đôi khi sự căng thẳng, lo lắng khi gặp bác sĩ cũng có thể làm huyết áp tăng cao. Do đó, chỉ số huyết áp tăng trong 1 lần kiểm tra không chứng minh bạn bị cao huyết áp.
Video đang HOT
Nếu bạn có chỉ số huyết áp cao trong lần đo chẩn đoán bệnh huyết áp nguyên phát. Bạn sẽ được yêu cầu thực hiện theo dõi huyết áp 24 giờ bằng một thiết bị chuyên dụng là máy theo dõi huyết áp lưu động. Hay nó còn được gọi là Holter huyết áp. Máy rất gọn nhẹ, có thể mang theo người mà không ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày của bệnh nhân. Ban ngày mày sẽ đo huyết áp 15 – 30 phút một lần. Ban đêm máy sẽ đo 30 – 60 phút một lần.
Holter huyết áp giúp dõi huyết áp 24 giờ để chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát. (Ảnh Internet)
Sau 24 giờ, bác sĩ sẽ in ra 1 bảng kết quả đo và biểu đồ huyết áp dao động trong ngày. Từ đó bác sĩ có thể xác nhận bạn có bị cao huyết áp liên tục hay không và đưa ra kết quả chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát chính xác.
2.2. Đo huyết áp tại nhà
Giống như theo dõi huyết áp 24 giờ, đo huyết áp tại nhà cũng giúp phản ánh tình trạng huyết áp của bạn chính xác hơn. Bạn có thể dễ dàng mua máy đo huyết áp tại nhà tại các hiệu thuốc hoặc cửa hàng bán dụng cụ y tế. Các bước đo huyết áp tại nhà cũng tương tự như các bước đo huyết áp tại các cơ sở y tế.
Bạn cần đo huyết áp của mình 2 lần/ngày, thường là vào buổi sáng và buổi tối. Mỗi lần đọc 2 lần, cách nhau 1 phút. Thực hiện đo huyết áp 1 tuần, vào cùng 1 thời điểm trong ngày. Ghi lại kết quả mỗi lần đo. Cung cấp kết quả này cho bác sĩ của bạn. Bác sĩ sẽ dựa vào đó để tính trị số huyết áp trung bình và đưa ra kết quả chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát chính xác. Quan trọng là đảm bảo bạn sử dụng huyết áp kế đúng cách.
Bạn có thể Điều trị tăng huyết áp tại nhà như thế nào? Cần lưu ý gì?
3. Bước 3: Xét nghiệm chẩn đoán phân biệt
Nếu sau bước 2, bạn được chẩn đoán bị tăng huyết áp, bấc sĩ sẽ thăm khám lâm sàng và hỏi bạn về lịch sử y tế để loại trừ các tình trạng có thể làm tăng huyết áp liên tục. Chẳng hạn như thuốc và tác dụng phụ của thuốc, bệnh suy thận, bệnh cường giáp,…..
Ngoài ra, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện thêm một số xét nghiệm chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát phân biệt khác. Vì huyết áp có mối liên hệ chặt chẽ với chức năng tim và thận. Nên các xét nghiệm dưới đây có thể giúp xác định nguyên nhân và biến chứng liên quan của bệnh.
- Điện tâm đồ (EKG):
Điện tâm đồ là một xét nghiệm khá đơn giản và nhanh chóng để đánh giá nhịp tim của bạn. Nhịp tim bất thường có thể gây ra huyết áp cao. Tương tự như vậy, tăng huyết áp có thể tạo ra những thay đổi lâu dài dẫn đến bất thường nhịp tim.
- Siêu âm tim:
Bác sĩ có thể kiểm tra chức năng tim bằng các siêu âm để quan sát tim khi nó đập. Huyết áp cao quá mức có thể tạo ra những bất thường có thể được xác định bằng siêu âm tim. Và một số bất thường về chức năng tim có thể tạo ra huyết áp cao.
- Siêu âm thận và mạch máu:
Nếu bác sĩ nghi ngờ tăng huyết áp có liên quan đến lưu lượng máu hoặc vấn đề ở thận. Thì siêu âm là một xét nghiệm chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát hữu ích. Chẳng hạn, huyết áp cao do một hoặc nhiều mạch máu bị hẹp quá mức có thể được đánh giá bằng siêu âm.
- CT Scan hoặc MRI:
Nếu bác sĩ nghi ngờ khối u là nguyên nhân gây ra huyết áp cao, bạn có thể cần phải làm xét nghiệm hình ảnh để chẩn đoán bệnh tăng huyết áp nguyên phát. Chẳng hạn như chụp CT hoặc MRI. Chúng thường được áp dụng để đánh giá thận hoặc tuyến thượng thận.
Các triệu chứng bệnh tăng huyết áp nguyên phát thường gặp và hiếm gặp
Một trong những điều nguy hiểm nhất của bệnh cao huyết áp nguyên phát là bạn không biết mình mắc bệnh này. Nguyên nhân là do các triệu chứng bệnh tăng huyết áp nguyên phát thường rất mơ hồ, không rõ ràng trừ khi nó rất nghiêm trọng.
1. Các triệu chứng cơ bản của bệnh tăng huyết áp nguyên phát
Trên thực tế, gần một phần ba số người bị huyết áp cao không biết mình mắc căn bệnh này. Nguyên nhân là các triệu chứng bệnh tăng huyết áp nguyên phát thường không được biểu hiện ra ở giai đoạn đầu. Nếu có thì các triệu chứng cũng rất mờ nhạt như:
- Chóng mặt, hoa mắt. Đặc biệt là các cơn chóng mặt khởi phát đột ngột.
Bạn có biết Các cơn chóng mặt đột ngột cảnh báo các vấn đề sức khỏe nào của cơ thể cần phải cẩn thận? Nhất là các cơn chóng mặt, hoa mắt kèm theo hiện tượng buồn nôn.
- Thường xuyên cảm thấy bồn chồn, lo lắng.
- Đổ mồ hôi bất thường.
- Khó ngủ.
- Đỏ bừng mặt do các mạch máu chịu áp lực lớn và giãn ra.
- Xuất hiện đốm máu trong mắt. Khi huyết áp tăng cao và không được kiểm soát, các mạch máu nhỏ ở mắt có thể bị vỡ ra gây xuất huyết.
Tuy nhiên các triệu chứng này rất thường gặp và dễ nhầm lẫn với các căn bệnh khác. Đôi khi chỉ là bạn mệt mỏi, làm việc quá sức cũng có thể xuất hiện các dấu hiệu trên. Do đó không thể dựa vào những triệu chứng bệnh tăng huyết áp nguyên phát ở trên để nhận biết bệnh. Hãy kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm nhất.
Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng bệnh tăng huyết áp nguyên phát rất mơ hồ và dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe thông thường khác. (Ảnh Internet)
Theo các bác sĩ, nếu bạn là người khỏe mạnh và có huyết áp bình thường. Hãy duy trì kiểm tra huyết áp mỗi năm tại các buổi khám sức khỏe định kỳ. Phát hiện sớm các triệu chứng bệnh tăng huyết áp nguyên phát sẽ giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển nghiêm trọng. Và tránh được các biến chứng nguy hiểm, bao gồm đột quỵ, bệnh tim, suy thận và các vấn đề về mắt.
2. Triệu chứng bệnh tăng huyết áp nguyên phát nghiêm trọng
Huyết áp cao được coi là "kẻ giết người thầm lặng" bởi vì nó thường không có bất kỳ triệu chứng nào trừ khi bệnh đã chuyển biến rất nghiêm trọng. Lúc này, bệnh đã có những biến chứng nguy hiểm, dễ gây đột quỵ, ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân.
Một số triệu chứng bệnh tăng huyết áp nguyên phát nghiêm trọng là:
- Đau đầu dữ dội. Một số người bị huyết áp cao có thể bị đau đầu, nhưng đau đầu thường không xảy ra trừ khi huyết áp tăng lên đáng kể.
- Đau sau gáy.
- Chảy máu cam. Trong hầu hết các trường hợp, huyết áp cao không gây nhức đầu hoặc chảy máu cam. Tuy nhiên, điều này có thể xảy ra nếu huyết áp trên 180/120. Nếu huyết áp của bạn quá cao và bạn có các triệu chứng này, hãy nghỉ ngơi trong 5 phút và kiểm tra lại.
Còn trường hợp huyết áp của bạn vẫn cao bất thường, đó là một trường hợp cấp cứu y tế. Hãy đến bệnh viện ngay lập tức.
Chảy máu cam là triệu chứng bệnh tăng huyết áp nguyên phát đã tiến triển nghiêm trọng. (Ảnh Internet)
- Thường xuyên mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
- Ý thức mơ hồ, hay nhầm lẫn, dễ buồn ngủ.
- Tầm nhìn có vấn đề, mờ mắt, tầm nhìn đôi. Nguyên nhân là do huyết áp cao không được điều trị khiến dây thần kinh thị giác bị tổn thương, làm ảnh hưởng đến thị lực.
- Tức ngực.
- Khó thở, thở gấp, hụt hơi.
- Nhịp tim rối loạn, không đều. Thông thường bệnh nhân cảm thấy tim họ đập nhanh và mạnh hơn bình thường.
- Đi tiểu ra máu.
- Cảm thấy nhịp đập mạnh và rõ ràng ở ngực, cổ hoặc tai. Cảm nhận này càng rõ chứng tỏ mức huyết áp càng cao.
- Tê cứng chân tay. Huyết áp tăng cao liên tục trong thời gian dài sẽ làm tê liệt các dây thần kinh trong cơ thể. Dần dần sẽ có biểu hiện là tê cứng các chi. Đây cũng có thể là biểu hiện của bệnh đột quỵ do huyết áp tăng.
Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng bệnh tăng huyết áp nguyên phát nghiêm trọng nào nào trong số này, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Bạn có thể bị tăng huyết áp dẫn đến biến chứng đau tim hoặc đột quỵ. Bạn cũng có thể có một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng khác.
Đừng để phải nghe bác sĩ nói 'Nếu anh đi khám sớm hơn thì...' Nhiều người đặt câu hỏi: "Tôi có bệnh đâu mà phải đi khám?". Nhưng câu trả lời có thể khiến nhiều chàng trai ngạc nhiên. Cholesterol cao dẫn đến tăng huyết áp và các động mạch bị tắc nghẽn - ẢNH MINH HỌA: SHUTTERSTOCK Kiểm tra sức khỏe, hoặc kiểm tra phòng ngừa, có thể phát hiện bệnh trước khi có triệu chứng...