Xứng danh vùng đất học Hà Tĩnh

Trong tiến trình phát triển, Hà Tĩnh đã hình thành nên những truyền thống văn hóa độc đáo, trong đó, truyền thống hiếu học như một mạch nguồn bền sâu, nuôi dưỡng bao thế hệ hiền tài cho quê hương, đất nước.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Ngọc Châu trao bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh cho em Võ Thị Kim Anh (lớp 12 Toán 1, Trường THPT Chuyên Hà Tĩnh) vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc – thủ khoa khối B duy nhất cả nước đạt 3 điểm 10 Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021.

Truyền thống hiếu học – nền tảng vững chắc cho những quyết sách đổi mới

Hà Tĩnh được mệnh danh là “vùng đất chảo lửa túi mưa”, nhưng chính sự khắc nghiệt của thiên nhiên lại là phép thử, là động lực hình thành nên nên bản sắc người Hà Tĩnh kiên cường và cầu tiến.

Trải bao biến động của lịch sử, người Hà Tĩnh vẫn nuôi dưỡng, duy trì truyền thống hiếu học, khoa cử, không thời kỳ nào, tỉnh không có những cá nhân kiệt xuất ghi danh trong trong bảng vàng đất nước.

Làng Tiên Điền ( Nghi Xuân) nổi danh với dòng họ Nguyễn ( Ảnh: Nguyễn Thanh Hải )

Đúng như câu thơ của Bùi Dương Lịch: “Gẫm ra trời đất sắp bày/ Lần ra phong thổ xưa nay khác thường”, dẫu ở những miền đồng bằng hay trung du, núi đồi, ở đâu cũng có những làng khoa bảng nổi danh.

Dòng họ Nguyễn ở Tiên Điền (Nghi Xuân) với các tên tuổi: Nguyễn Quỳnh, Nguyễn Nghiễm, Nguyễn Du, Nguyễn Khản; dòng họ Nguyễn Huy ở Trường Lưu, Can Lộc (thế kỷ XVIII) được sử sách lưu danh bởi ba cha con ông cháu: Thám hoa Nguyễn Huy Oánh, Nguyễn Huy Tự, Nguyễn Huy Hổ; dòng họ Nguyễn Khắc, Đinh Nho (Hương Sơn) với những tên tuổi như: Hoàng giáp Nguyễn Khắc Niêm, Viện sỹ Nguyễn Khắc Viện, Tiến sỹ Đinh Nho Công, Hoàng giáp Đinh Nho Hoàn….

Nhiều dòng họ khác trên các vùng quê Hà Tĩnh cũng đã đóng góp cho dân tộc những bậc tuấn kiệt như: Nguyễn Công Trứ đa tài, khí phách hiên ngang như bóng tùng trên 99 ngọn núi Hồng; Nguyễn Thiếp giỏi lý học; Sử Hy Nhan, Phan Huy Ích tinh thông sử học, Bùi Cầm Hổ có tài kinh bang tế thế; Đặng Dung, Nguyễn Biểu, Phan Đình Phùng với khí tiết xả thân vì dân tộc; Bùi Dương Lịch, Phan Nhật Tĩnh – những nhà giáo, nhà nghiên cứu văn hóa xuất sắc.

Ngoài ra, Hà Tĩnh còn có những tên tuổi lớn rạng danh như: Hoàng Xuân Hãn, Lê Văn Thiêm, Xuân Diệu, Huy Cận, Nguyễn Đổng Chi, Nguyễn Phan Chánh… cùng nhiều giáo sư, tiến sỹ, nhà khoa học, nhà văn, nhà thơ, nghệ sỹ.

Trong các triều đại phong kiến, làng Đông Thái có 24 người đỗ đại khoa tiến sỹ, trong đó có nhiều danh nhân nổi tiếng.

Ngọn lửa tinh thần hiếu học tự ngàn xưa vẫn luôn được cháu con giữ gìn và tiếp nối. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, Hà Tĩnh vẫn thực hiện tốt đường lối giáo dục của Đảng. Hà Tĩnh tự hào trở thành tỉnh đầu tiên trên cả nước xóa mù chữ vào năm 1949.

Sau khi tái lập tỉnh, ngành giáo dục đứng trước nhiều khó khăn, thử thách, nhưng với sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền, nỗ lực phấn đấu của cán bộ, giáo viên, học sinh, ngành GD&ĐT Hà Tĩnh đã có bước phát triển mạnh mẽ, toàn diện và đạt những kết quả quan trọng.

Vững bước trên chặng đường mới

Không lâu sau ngày tái lập tỉnh, Trường Năng khiếu Hà Tĩnh (nay là Trường THPT Chuyên Hà Tĩnh) được thành lập để phát hiện, bồi dưỡng nhân tài, tạo tiền đề cho việc nâng cao chất lượng giáo dục mũi nhọn.

Trường THPT Chuyên Hà Tĩnh là nơi bồi dưỡng nhân tài.

Nhiều nghị quyết quan trọng về giáo dục được ban hành đã giúp Hà Tĩnh vượt qua khó khăn, từng bước đổi mới, tiến lên trên những chặng đường mới. Năm 1992, Hà Tĩnh nằm trong tốp đầu cả nước đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học, chống mù chữ; năm 2002, đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi và phổ cập THCS; năm 2013, đạt chuẩn phổ cập mầm non cho trẻ em 5 tuổi. Trở thành điểm sáng toàn quốc trong việc triển khai chủ trương xây dựng trường chuẩn quốc gia vào năm 1997, đến nay, toàn tỉnh có 534/667 trường học đạt chuẩn quốc gia, chiếm tỷ lệ 80,05%.

Ông Nguyễn Quốc Anh – Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Tĩnh cho biết: “Luồng gió mới từ tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT đã về khắp các trường học từ miền ngược đến miền xuôi trên địa bàn tỉnh. Phong trào thi đua, các cuộc vận động của ngành đã được các giáo viên tích cực tham gia. Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong giảng dạy, thực hiện những mô hình: trường học thông minh, trường học kết nối cùng những sáng kiến đổi mới phương pháp dạy học đã tạo nên sự phát triển toàn diện cho giáo dục Hà Tĩnh”.

Ứng dụng công nghệ thông tin, đổi mới phương pháp giảng dạy đã giúp học sinh phát huy năng lực. (Ảnh tư liệu: Giờ học ở Trường Tiểu học thị trấn Thạch Hà).

Từ sự quan tâm của các thầy cô giáo trong việc trang bị kiến thức, kỹ năng và khát vọng chinh phục kiến thức, mở rộng cánh cửa tương lai, học sinh Hà Tĩnh đã nỗ lực vươn tới, tự tin khẳng định mình trên đấu trường quốc tế.

Những gương mặt tiêu biểu như: Võ Anh Đức (HCV Olympic Toán quốc tế 2013); Nguyễn Thị Việt Hà (HCĐ Olympic Toán quốc tế 2015); Phan Nhật Duy (HCV Olympic Toán quốc tế 2017); Nguyễn Đình Đại (HCB Olympic Tin học châu Á – Thái Bình Dương 2017)… đã ghi danh trên bảng vàng truyền thống, góp phần khẳng định vị trí của giáo dục Hà Tĩnh trên bản đồ thành tích cả nước.

10 học sinh xuất sắc của Hà Tĩnh được Bộ GD&ĐT quyết định tuyển thẳng vào các trường đại học tốp đầu cả nước năm 2021.

Kỳ thi học sinh giỏi quốc gia năm học 2020 – 2021, Hà Tĩnh tiếp tục giữ vững vị trí tốp đầu cả nước về chất lượng với 89/100 em tham gia dự thi đạt giải (chiếm tỷ lệ 89%).

Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 khẳng định bước tiến mới về chất lượng đại trà khi toàn tỉnh có 578 điểm 10, có 613 học sinh đạt từ 27 điểm trở lên; điểm bình quân xếp thứ 18 cả nước, tăng 7 bậc so với năm trước.

Phát huy truyền thống tốt đẹp của cha ông, GD&ĐT Hà Tĩnh đã và đang tiếp tục có những bước đi vững chắc trong hành trình đổi mới, thực hiện tốt nhiệm vụ đào tạo con người, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa quê hương, đất nước.