Xu hướng chiến thuật: Hậu vệ cánh và sơ đồ 4-4-2

Sau một thời gian mất dạng, sơ đồ 4-4-2 đã xuất hiện trở lại trên sân cỏ Anh ở mùa giải 2018/19. Đấy thật ra là hệ lụy của một nét chuyên môn khác, rất rõ ràng: tầm quan trọng của hậu vệ cánh.

Giống như thời trang, khi một cách chơi từng bị đào thải bỗng xuất hiện trở lại trong môn bóng đá thì nó sẽ không còn giống với chính nó ngày xưa nữa. Bóng dáng của cách chơi theo sơ đồ 4-4-2 xuất hiện khá nhiều ở Premier League 2018/19. Nhưng đấy không bao giờ là 4-4-2 nguyên thủy, từng là “kim chỉ nam” của bóng đá Anh suốt nửa thế kỷ.

Người ta gọi Sadio Mane, Roberto Firmino, Mohamed Salah là tiền đạo. Vậy nên, khi cả 3 cùng xuất hiện ở những vị trí cao nhất trong đội hình Liverpool, thì đội bóng của Juergen Klopp được ghi nhận là chơi theo sơ đồ 4-3-3. Kỳ thực, khi tấn công Liverpool lại trông giống một đội chơi 4-4-2. Vì sao?

Cặp hậu vệ cánh của Liverpool dâng lên rất cao và chính họ là “nhà máy” sản xuất cơ hội ghi bàn. Muốn có không gian cho Trent Alexander – Arnold và Andrew Robertson hoạt động, tiền vệ Liverpool (1 thấp 2 cao) phải bó gọn vào khu giữa sân. Còn Firmino giữa hàng tiền đạo phải lùi lại, để Salah và Mane bó vào trong. Thế là Firmino đứng ở đỉnh của hàng tiền vệ hình kim cương, còn Salah – Mane trở thành cặp tiền đạo.

Đấy chính là cách chơi 4-4-2 theo thực chất. Man City dù xếp đội hình xuất phát là 4-3-3 hay 4-2-3-1, thì trên thực tế, người xem vẫn thường xuyên thấy cảnh đội bóng của Pep uy hiếp khung thành đối phương bằng hẳn một cặp tiền đạo. Raheem Sterling thường xuất hiện sau lưng hoặc bên cạnh trung phong Sergio Aguero để đệm bóng vào lưới. Nhiều đội mạnh khác cũng vậy. Ở Arsenal, HLV Unai Emery xếp được cả Pierre-Emerick Aubameyang lẫn Alexandre Lacazette vào một đội hình. Và họ trở thành một cặp tiền đạo, điều mà giới hâm mộ Arsenal luôn muốn thấy.

Đôi cánh Alexander-Arnold (phải) và Robertson giúp Liverpool thăng hoa ở mùa giải 2018/19

Thật ra, chỉ có một số rất ít đội bóng ở Premier League 2018/19 chơi 4-4-2 đúng nghĩa, như Bournemouth hoặc Burnley (khỏi nói cũng biết tính chất “rặt Anh” của các đội ấy). Nhưng, bất kể là theo ý đồ định sẵn hay do tình huống phát sinh, rất nhiều đội rút cuộc đã hướng đến chỗ sử dụng một cặp tiền đạo. Và đấy chính là “tinh thần” 4-4-2. Nếu chỉ phụ thuộc vào một trung phong duy nhất thì hàng công dễ rơi vào tình trạng bế tắc. Dùng nhiều tiền đạo thì lại lâm cảnh “đất chật người đông”. Dùng hẳn một cặp tiền đạo, đứng gần nhau trước khung thành đối phương, với hậu vệ biên đảm trách phần châm bóng từ bên ngoài, là hợp lý nhất.

Trong cách chơi 4-4-2 kiểu cũ, thì đấy là việc của tiền vệ biên. Chơi như thế thì khu giữa sân bất lợi về người. Các đội phải dồn người vào trấn giữ khu vực giữa sân. Thế là hai biên, suốt từ phần sân nhà đến phần sân đối phương, càng phụ thuộc vào sự hoạt động của hậu vệ biên. Ngoài cặp Trent Alexander-Arnold và Andrew Robertson khét tiếng ở Liverpool, còn có Kyle Walker (Man City), Danny Rose (Tottenham), Aaron Wan-Bissaka (Crystal Palace), Lucas Digne (Everton), Ben Chilwell, Ricardo Pereira (Leicester) chơi rất hay trong mùa bóng vừa qua. Arsenal có 4 cầu thủ có thể luân phiên đá hậu vệ cánh là Hector Bellerin, Nacho Monreal, Sead Kolasinac, Ainsley Maitland-Niles, thì cả 4 đều có đường chuyền thành bàn ở Premier League 2018/19. Các hậu vệ cánh đang quyết định cách chơi trong làng bóng Anh.

4-4-2 hay 4-2-3-1?

Đôi khi, người ta muốn gọi thế nào cũng được, khi nhìn vào sự phân bố cầu thủ trên sân. Về mặt thực chất, khác biệt giữa sơ đồ 4-4-2 với 4-2-3-1 là mẫu cầu thủ nào đá sau lưng trung phong cắm. Nếu là Romelu Lukaku, thì người ta gọi đấy là 4-4-2 (Lukaku mà đá lùi đến mấy thì anh vẫn là tiền đạo). Nếu là Gylfi Sigurdsson, thì người ta gọi đấy là 4-2-3-1 (Sigurdsson mà nhô cao đến đâu, anh cũng vẫn là tiền vệ)!

Theo Bongdaplus