Xét nghiệm gene đo trí thông minh của trẻ, nên hay không?

Hiện nhiều phụ huynh trên thế giới, trong đó có Việt Nam rất quan tâm đến việc xét nghiệm gene của trẻ để giải mã trí thông minh, năng khiếu bẩm sinh của trẻ nhỏ.

Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, gene chỉ là yếu tố chiếm một phần nhỏ, việc hình thành trí thông minh của trẻ còn phụ thuộc vào tác động của môi trường, hành vi, quá trình rèn luyện…

Xu hướng xét nghiệm gene khám phá tiềm năng của con trẻ

Những năm trở lại đây, các công ty xét nghiệm ADN mọc lên như nấm tại nhiều quốc gia Châu Á; đáng chú ý là Trung Quốc – một số công ty thực hiện dịch vụ với lời hứa sẽ cho các bậc phụ huynh biết được tiềm năng của con họ, về cả năng lực trí tuệ và cảm xúc.

Theo Bloomberg, một phụ huynh có tên là Chris Jung kỳ vọng đứa con gái sau này có thể trở thành bác sĩ hoặc giáo sư thành danh. Anh Chris Jung đã mua gói kiểm tra ADN cho con tại một phòng xét nghiệm Hong Kong. Tuy nhiên, kế hoạch nuôi dạy con đã thay đổi sau khi Gene Discovery (một trung tâm dịch vụ xét nghiệm gene) đã đưa ra kết quả của bảng phân tích cho thấy, con gái của anh Jung có năng khiếu về âm nhạc, nghệ thuật, toán học và thể thao, nhưng khả năng ghi nhớ chi tiết kém.

Từ đó, anh Jung quyết dốc toàn lực đầu tư cho tài năng của con và hướng con tránh xa những ngành nghề đòi hỏi phải ghi nhớ quá nhiều.”Trước đây, tôi muốn con trở thành bác sĩ hay luật sư. Thế nhưng, sau khi đọc kết quả và thấy con có trí nhớ kém, tôi đã thay đổi kỳ vọng. Nếu tôi muốn con mình trở thành một chuyên gia, con bé sẽ phải học và ghi nhớ rất nhiều thứ”, Bloomberg dẫn lời của Jung.

Không chỉ có Chris Jung, rất nhiều cha mẹ khác tại Trung Quốc đang tìm đến những bài xét nghiệm ADN để khám phá tiềm năng của con mình. Vì vậy, nhiều phụ huynh tại Trung Quốc đã không ngại chi hàng ngàn đô la Mỹ cho gói xét nghiệm ADN để biết con mình có năng khiếu môn gì.

Một số bậc phụ huynh quyết định gửi gene của con cho công ty xét nghiệm ADN nhằm tìm ra những hé mở trong tương lai của trẻ. Ảnh: Bloomberg

Tại Việt Nam, xu hướng xét nghiệm gene khám phá tài năng cho trẻ cũng đã xuất hiện ở TPHCM và Hà Nội trong những năm trở lại đây. Theo đó, tại các trung tâm thực hiện dịch vụ xét nghiệm gene, các gói xét nghiệm giải mã gene dành riêng cho phát triển toàn diện trẻ em bao gồm giải mã về trí tuệ và tính cách như tính cách hướng ngoại hay hướng nội, hành vi, IQ, EQ, năng khiếu…

Ngoài ra, các trung tâm dịch vụ còn có giải mã về nhu cầu dinh dưỡng, thể chất cho trẻ như xác định chế độ ăn cơ bản, chuyển hóa chất, nhu cầu vitamin/khoáng chất, nguy cơ sức khỏe (béo phì, tim mạch, tiểu đường). Tùy theo nhu cầu của khách hàng, các gói dịch vụ xét nghiệm có mức giá dao động từ 10.000.000 – 30.000.000 đồng.

Dù trào lưu xét nghiệm gene khám phá tài năng của trẻ đang thu hút nhiều sự quan tâm của các bậc phụ huynh nhưng dịch vụ này cũng gây ra nhiều tranh cãi. Một số người có quan điểm rằng xét nghiệm gene không nói lên được tất cả tài năng, trí tuệ của trẻ nhỏ vì còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố; việc làm này giống như một “trò bói toán”.

Một số chuyên gia khác cũng cho rằng các dịch vụ xét nghiệm này không có cơ sở khoa học chắc chắn, mà thường chỉ là những nghiên cứu ban đầu và chưa cụ thể.

Gene chỉ là yếu tố tiềm năng chiếm 30%

Trao đổi vấn đề này với Sài Gòn Tiếp Thị, TS. Bùi Chí Bảo, Phó Trưởng phòng Khoa học công nghệ – Quan hệ quốc tế, Khoa Y, Đại học Quốc gia TPHCM, cho biết các dịch vụ xét nghiệm giúp phụ huynh khám phá tiềm năng của con, về cả trí tuệ lẫn cảm xúc vẫn có 50% đúng và 50% cần phải xem xét lại.

Hiện nay, rất nhiều nguồn dữ liệu khoa học về gene đã được công bố. Thông qua các dữ liệu gene, các nhà nghiên cứu xem xét những nhóm người nào giỏi về toán học; lý luận logic; có khả năng học nhiều ngôn ngữ khác nhau…

Từ đó, “các nhà nghiên cứu kiểm tra lại dữ liệu, phân tích để được ra được một số nhóm gene có ảnh hưởng đến khả năng trí tuệ như khả năng về phương hướng bẩm sinh, liên quan đến âm nhạc, toán học… Dựa vào những số liệu, các nhà nghiên cứu cho rằng những người tình cờ có các gene vừa kể trên bộc lộ ra và có thể xét nghiệm để tìm ra được chúng”, TS. Chí Bảo phân tích.

Vì vậy, các loại gene cho trí tuệ thông minh, toán học… có thể tìm ra được. Tuy nhiên, phần tìm ra được chưa thể nói ra hết các biểu hiện của gene. Vì gene chỉ đóng góp khoảng 30%, cho biểu hiện, phần còn lại do ảnh hưởng của môi trường, hành vi thói quen…, Phó Trưởng phòng Khoa học công nghệ – Quan hệ quốc tế của Đại học Quốc gia TPHCM khẳng định.

Gene chỉ là yếu tố chiếm một phần nhỏ. Việc hình thành trí thông minh của trẻ còn phụ thuộc vào tác động của môi trường, hành vi, quá trình rèn luyện… Ảnh: Itnews.com

TS. Chí Bảo lấy ví dụ, trẻ nhỏ có “bản đồ” gene liên quan đến âm nhạc. Trường hợp phụ huynh đầu tư cho trẻ trong một khoảng thời gian nhất định, trẻ sẽ bộc lộ năng khiếu đó. Tuy nhiên, nếu bố mẹ biết biểu hiện gene năng khiếu này khi đứa bé đã lớn, trí não không còn cho niềm đam mê âm nhạc. Giai đoạn này, khả năng lĩnh hội âm nhạc sẽ dần phai nhạt.

Vì vậy, gene là yếu tố tiềm năng, chỉ chiếm 30%, phần còn lại 70% là do tác động của môi trường, hành vi, quá trình rèn luyện… để hình thành được sự thông minh hoặc thiên hướng bẩm sinh. Đặc biệt, trải nghiệm và môi trường sống của mỗi cá nhân đều đóng góp lớn vào việc hình thành cá tính một con người, dù đó là tài năng hay bệnh tật.