Vụ Việt Á: Diễn biến bất ngờ trước khi Toà tuyên án 2 cựu bộ trưởng

Trước khi Toà tuyên các bị cáo trong vụ án Việt Á, Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội bất ngờ có ý kiến đề nghị theo hướng giảm hình phạt cho một số bị cáo

Theo dự kiến 14 giờ 30 chiều nay 12-1, TAND TP Hà Nội sẽ tuyên án 2 bị cáo Nguyễn Thanh Long, cựu bộ trưởng Bộ Y tế; Chu Ngọc Anh, cựu bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN), và 36 bị cáo trong đại án Việt Á.

Hai cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long (bìa trái) và Chu Ngọc An

Đáng chú ý, trước khi Toà tuyên án, Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) TP Hà Nội bất ngờ có ý kiến rằng sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án, Cơ quan công tố đề nghị Hội đồng xét xử (HĐXX) TAND TP Hà Nội cân nhắc để quay lại phần tranh tụng để làm rõ một vấn đề. Qua đó, VKSND xét thấy có một số bị cáo cần được giảm nhẹ hình phạt nên VKSND sẽ đề nghị lại mức án.

Theo đó, VKSND cho biết bị cáo Nguyễn Văn Trịnh, cựu cán bộ văn phòng Chính phủ, trong quá trình điều tra có đơn tự thú. Đây là tình tiết giảm nhẹ hình phạt. Do vậy, VKSND đề nghị HĐXX giảm nhẹ cho bị cáo Trịnh đề nghị lại mức án từ 5-6 năm tù (trước đó VKSND đề nghị 7-8 năm tù)

Đối với bị cáo Nguyễn Thành Danh, cựu giám đốc CDC Bình Dương, VKSND xét thấy bị cáo này đã không vụ lợi. Do vậy, VKSND đề nghị HĐXX miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo Danh (trước đó VKSND đề nghị 10 tháng 4 ngày tù). Tương tự, bị cáo Trần Thanh Phong, cựu phó phòng tài chính CDC Bình Dương, VKSND thấy bị cáo này làm theo chỉ đạo không vụ lợi nên đề nghị HĐXX xem xét miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo Phong (24 tháng đến 30 tháng tù treo). Bị cáo Lê Thị Hồng Xuyên, cựu nhân viên CDC Bình Dương, VKSND xét thấy bị cáo đã khắc phục hậu quả, VKSND đề nghị 30-36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.

Sau khi hội ý phút, HĐXX TAND TP Hà Nội tiếp tục tuyên án đối với các bị cáo.

Các bị cáo trong vụ án

Theo cáo buộc, đầu năm 2020, dịch COVID-19 bùng phát, cơ quan chức năng Học viện Quân y chủ trì, phối hợp với Công ty Việt Á được giao triển khai đề tài nghiên cứu kit test COVID-19, kinh phí gần 19 tỉ đồng, trích từ ngân sách nhà nước.

Phan Quốc Việt đã cấu kết với Trịnh Thanh Hùng để tác động cựu bộ trưởng Bộ KH-CN Chu Ngọc Anh, cựu thứ trưởng Bộ KH-CN Phạm Công Tạc quyết định cho Việt Á phối hợp thực hiện đề tài nghiên cứu chế tạo kit xét nghiệm trái pháp luật. Với mục đích được sản xuất, bán kit xét nghiệm thu lợi bất chính, Việt tiếp tục cấu kết với 2 bị cáo Trịnh Thanh Hùng, Nguyễn Thanh Long cùng nhiều đồng phạm thực hiện chuỗi hành vi sai phạm giúp Việt Á được kiểm định kit xét nghiệm, được nghiệm thu rồi cấp số đăng ký lưu hành tạm thời đến chính thức. Từ đó, kit xét nghiệm từ sản phẩm thuộc sở hữu nhà nước thành sản phẩm thuộc sở hữu Việt Á.

Trong năm 2020 và 2021, Việt Á sản xuất 8,7 triệu kit test và tiêu thụ 8,3 triệu sản phẩm. Doanh nghiệp được nhà nước thanh toán 2.250 tỉ đồng này bị cáo buộc hưởng lợi bất chính 1.235 tỉ đồng, đồng thời gây thiệt hại tài sản nhà nước hơn 400 tỉ đồng.

Để thực hiện các chuỗi hành vi sai phạm nêu trên, tổng giám đốc Việt Á chi 3,45 triệu USD và 4 tỉ đồng “cảm ơn”, hối lộ cho một số quan chức. Trong đó, người nhận hối lộ nhiều nhất là cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long với 2,25 triệu USD, cựu bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhận “cảm ơn” 200.000 USD, cựu bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Phạm Xuân Thăng nhận 100.000 USD…

Bên cạnh đó, để bán được nhiều kit test tại nhiều địa phương, cơ sở y tế, Công ty Việt Á có chủ trương ứng kit test trước cho các đơn vị này sử dụng, sau đó mới hợp thức hồ sơ đấu thầu. Quá trình hợp thức, phía Công ty Việt Á chi phần trăm ngoài hợp đồng cho lãnh đạo các đơn vị, tổng số tiền cũng lên tới cả chục tỉ đồng.

Trong vụ án này 38, bị cáo bị truy tố về 5 tội danh khác nhau, cao nhất là 6 cựu quan chức bị truy tố về tội nhận hối lộ, với khung hình phạt 20 năm, chung thân hoặc tử hình. Ngoài ra, Nhiều tội danh còn lại mà các bị cáo bị truy tố cũng có khung hình phạt từ 10 năm trở lên. Tuy nhiên, tại phiên toà Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) TP Hà Nội đã đề nghị tới 35/38 bị cáo được mức án dưới khung truy tố.

Theo đó, VKSND đề nghị TAND Hà Nội tuyên phạt cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long 19-20 năm tù; Nguyễn Huỳnh (cựu thư ký của ông Long) 9-10 năm tù; Trịnh Thanh Hùng, cựu vụ phó thuộc Bộ KH-CN (bị tòa án quân sự phạt 15 năm tù, án chưa có hiệu lực pháp luật) từ 14 – 15 năm tù đều về tội “Nhận hối lộ”.

Cùng tội danh trên, Phạm Duy Tuyến, cựu giám đốc CDC Hải Dương, bị đề nghị 13-14 năm tù; Nguyễn Minh Tuấn, cựu vụ trưởng Vụ Trang thiết bị công trình Bộ Y tế, và Nguyễn Nam Liên, cựu vụ trưởng Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế cùng bị đề nghị 8 – 9 năm tù.

Cựu bộ trưởng Bộ KH-CN Chu Ngọc Anh; cựu thứ trưởng Bộ KH-CN Phạm Công Tạc bị đề nghị 3-4 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Các bị cáo Phạm Xuân Thăng, cựu bí thư Tỉnh ủy Hải Dương; Nguyễn Văn Trịnh, cựu cán bộ Văn phòng Chính phủ, lần lượt bị đề nghị 5-6 năm và 7-8 năm tù đều về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.

Bị cáo Phan Quốc Việt, tổng giám đốc Việt Á (bị tòa án quân sự phạt 25 năm tù, án chưa có hiệu lực pháp luật), bị đề nghị tổng cộng 30 năm tù và Vũ Đình Hiệp, phó tổng giám đốc Việt Á (bị tòa án quân sự tuyên 6 năm tù, án chưa có hiệu lực pháp luật), tổng cộng 16 – 18 năm tù cùng với 2 tội “Đưa hối lộ” và “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”. 26 bị cáo còn lại bị đề nghị từ 24 tháng tù treo đến 7 năm tù giam.