Vụ đ.ánh bom liên hoàn sân bay Kabul đã khiến Nhà Trắng ‘hỗn loạn’
Khu cánh Tây ở Nhà Trắng đã trải qua một ngày hỗn loạn và đau buồn, khi quân k.hủng b.ố đ.ánh bom t.ự s.át ở sân bay Kabul, khiến 13 lính Mỹ đang làm nhiệm vụ tại khu vực này t.hiệt m.ạng.
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu trước người dân toàn quốc về vụ tấn công k.hủng b.ố bên ngoài sân bay quốc tế Hamid Karzai ở thủ đô Kabul, Afghanistan, ngày 26/8/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Tiến trình rút binh sĩ Mỹ và đồng minh khỏi Afghanistan có thêm vệt màu u ám vào hôm 26/8, khi một sự cố tầm thảm họa mà Tổng thống Joe Biden từng cảnh báo đã trở thành hiện thực. Các vụ tấn công l.iều c.hết do mạng lưới chân rết của tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tại Afghanistan thực hiện ở lối vào sân bay Kabul đã làm 13 binh sĩ Mỹ t.hiệt m.ạng và 15 binh sĩ khác bị thương, biến đây thành ngày c.hết chóc nhất với quân đội Mỹ ở Afghanistan trong vòng 10 năm lại đây.
Đó cũng chính là thời khắc thảm họa nhất trong quãng thời gian nắm quyền mới được 8 tháng của Tổng thống Joe Biden. Với những quan chức Nhà Trắng, 26/8 là ngày chứa đựng nhiều cảm xúc và cũng là hỗn loạn nhất kể từ khi làm việc trong chính quyền mới. Chỉ ít phút sau báo cáo đầu tiên về vụ nổ được loan báo, giới chức Nhà Trắng đối mặt trạng lụt thông tin. Diễn biến sau đó được mô tả là dồn dập.
Cá nhân Tổng thống Biden ngồi thảo luận nhiều giờ với đội ngũ cố vấn an ninh quốc gia tại phòng Tình huống và phòng Bầu dục. Đến 14 giờ cùng ngày (giờ địa phương), ông có mặt ở phòng Bầu dục để nghe báo cáo tóm tắt, khi bắt đầu xuất hiện những dòng tin “Ông Biden đang ở đâu?” lan truyền trên mạng xã hội Twitter. Cùng với Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, Ngoại trưởng Antony Blinken, Tham mưu trưởng Liên quân Mark Milley, ông Biden liên tục được cập nhật diễn biến mới trong ngày.
Nhà Trắng cũng liên tục liên lạc với giới chỉ huy quân đội Mỹ đang đóng tại Afghanistan hỗ trợ chiến dịch sơ tán công dân, để tìm hiểu mức độ nghiêm trọng của vụ tấn công và ảnh hưởng của nó đối với thời hạn chót rút quân Mỹ khỏi Afghanistan vào ngày 31/8.
Buổi tối, ông Biden có bài phát biểu trước toàn thể dân chúng Mỹ, với dáng vẻ đau buồn, xúc động trước ống kính truyền hình. Ông chuyển đi hai thông điệp về hoàn tất sứ mệnh sơ tán mọi công dân Mỹ từ Kabul và buộc những kẻ chủ mưu thực hiện vụ tấn công phải đền tội.
Diễn biến bất ngờ tại Kabul làm đảo lộn lịch trình tại Nhà Trắng. Cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Biden với Thủ tướng Israel Naftali Bennett được thông báo lùi sang ngày hôm sau (27/8). Phát ngôn viên Nhà Trắng cũng hủy buổi họp báo thường lệ, đề nghị giới phóng viên muốn tìm hiểu thông tin về vụ tấn công tại Kabul gặp đại diện bộ giới chức Bộ Quốc phòng. Tướng Kenneth F. McKenzie, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM) trực tiếp trả lời báo chí đầu giờ chiều.
Video đang HOT
Chuyển t.hi t.hể nạn nhân t.hiệt m.ạng trong vụ tấn công ở sân bay Kabul, Afghanistan, ngày 26/8/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Lính Mỹ t.hiệt m.ạng tại Afghanistan chính là kịch bản mà ông Biden muốn né tránh khi ra quyết định rút quân và chấm dứt cuộc chiến kéo dài hai thập kỉ. Vài ngày trước khi xảy ra loạt tấn công l.iều c.hết tại Kabul, chính quyền Mỹ cảnh báo về mối nguy cơ tấn công k.hủng b.ố lộ diện ở Afghanistan.
Các nghị sĩ Mỹ hồi đầu tuần cũng nhận được thông báo vắn tắt về khả năng quân k.hủng b.ố IS tại Afghanistan mở cuộc tấn công ở Kabul. Đại sứ quán Mỹ tại Afghanistan hôm 24/8 phát cảnh báo, yêu cầu công dân Mỹ tránh di chuyển tới sân bay hoặc nán lại khu vực gần sân bay.
Tổng thống Biden thường xuyên bày tỏ sự tình cảm chân thành của cá nhân ông với gia đình có con em là binh sĩ t.hiệt m.ạng. Vẻ đau buồn của ông khi phát biểu trước toàn dân Mỹ là cảm xúc chân thật, gắn với tình cảm cá nhân về người con trai lớn Beau Biden. Bean đã qua đời hồi năm 2015 vì căn bệnh u não, nhưng trước đó Bean từng có quãng thời gian 2 năm tham gia chiến đấu trên chiến trường Iraq. “Tôi có cùng cảm xúc với các bạn, đó là cảm xúc của những gia đình có những người con anh hùng”, ông Biden nói.
Tổng thống Mỹ trước đó cũng không che giấu quan điểm quyết định rút quân được ông đưa ra một phần là vì ông đặt bản thân vào địa vị người cha có con phục vụ trong quân đội Mỹ. Phát biểu khi viếng thăm nghĩa trang Arlington hôm 14/4 vừa qua, ông Biden chia sẻ: “Tôi là Tổng thống đầu tiên trong vòng 40 năm qua biết đến cảm giác của một người cha có con phục vụ ở vùng chiến sự. Tôi không thể quên cảm xúc khi tôi biết con trai mình được triển khai tới Iraq”.
Tương lai sân bay Kabul sau khi Mỹ rút quân
Taliban sẽ tiếp quản sân bay Kabul sau khi Mỹ rút quân theo hạn định, song khả năng cơ sở này tiếp tục hoạt động vẫn là câu hỏi lớn.
"Chúng tôi sẽ khởi hành trước ngày 31/8. Đến lúc đó, chúng tôi sẽ bàn giao, về cơ bản là trả lại sân bay cho người Afghanistan", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết ngày 27/8, bác bỏ đồn đoán rằng sân bay Kabul sẽ do lực lượng nước ngoài tiếp quản sau khi Mỹ rút đi.
Taliban dự kiến kiểm soát sân bay Hamid Karzai ở thủ đô Kabul ngày 1/9, sau khi quân đội Mỹ rút đi. Lực lượng này ngày 27/8 thông báo đã di chuyển vào một số khu vực quân sự của sân bay.
Chính phủ Afghanistan do Mỹ hậu thuẫn sụp đổ khi Taliban tiến vào Kabul ngày 15/8, song lực lượng này chưa thành lập chính phủ mới sau khi nắm quyền.
"Điều hành một sân bay không phải công việc đơn giản", Price cho biết. "Tôi nghĩ sân bay khó có thể hoạt động bình thường vào ngày 1/9".
Khuôn viên sân bay Hamid Karzai ở thủ đô Kabul của Afghanistan ngày 23/8. Ảnh: Maxar .
Ngoại trưởng Antony Blinken ngày 25/8 nêu khả năng sân bay Kabul phải đóng cửa tạm thời sau khi Mỹ rút lực lượng. Blinken cho biết các quốc gia trong khu vực đã có những nỗ lực rất tích cực trong xem xét khả năng duy trì hoạt động của sân bay Kabul, hoặc mở lại nó sau một thời gian đóng cửa.
Blinken nhấn mạnh số phận của sân bay Kabul đóng vai trò quan trọng với Taliban, lực lượng tuyên bố không muốn duy trì chế độ cai trị hà khắc như giai đoạn 1996-2001. Taliban mong muốn viện trợ nhân đạo của quốc tế tiếp tục tới Afghanistan qua sân bay Kabul.
Sân bay này cũng rất quan trọng với các nước phương Tây muốn di tản công dân và hàng nghìn người Afghanistan, vốn không kịp rời quốc gia Trung Á trong cuộc không vận của Mỹ trước ngày 31/8.
Cho tới nay, các thành viên NATO vẫn đóng vai trò chủ chốt trong điều hành sân bay Kabul, khi nhân viên dân sự của khối này đảm nhận nhiệm vụ kiểm soát không lưu, thông tin liên lạc của sân bay. Lực lượng quân sự Mỹ, Anh, Thổ Nhĩ Kỳ và Azerbaijan phụ trách an ninh cho sân bay.
Hạn chót để lực lượng quốc tế rút khỏi Afghanistan đang đến gần, nhiều người cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ sẽ đứng ra đảm bảo an ninh tại sân bay. Họ cũng hy vọng Taliban sẽ chấp nhận một lực lượng nhỏ của Thổ Nhĩ Kỳ, một quốc gia với dân số chủ yếu theo đạo Hồi, hiện diện tại sân bay Kabul.
Thủy quân lục chiến Mỹ đứng gác tại một điểm kiểm soát di tản ở sân bay Hamid Karzai tại thủ đô Kabul, Afghanistan ngày 20/8. Ảnh: USMC .
Tuy nhiên, Taliban sau khi nắm quyền nhiều lần khẳng định sẽ không chấp nhận quân đội nước ngoài hiện diện ở Afghanistan sau ngày 31/8 và binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã bắt đầu rút về nước. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Taliban vẫn tiếp tục.
Sau cuộc hội đàm đầu tiên của các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ và Taliban tại Kabul ngày 27/8, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan cho biết Taliban muốn giám sát an ninh tại sân bay Kabul, trong khi để Thổ Nhĩ Kỳ phụ trách về hậu cần.
"Chúng tôi sẽ quyết định khi tình hình nhìn chung ổn định trở lại", Tổng thống Erdogan nói và cho biết vụ đ.ánh bom l.iều c.hết ngày 26/8 ở cổng Abbey của sân bay cho thấy nhiệm vụ tại đây phức tạp thế nào.
Ngoài Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar và các đơn vị khai thác hàng không tư nhân cũng tham gia thảo luận với Taliban, trong khi Mỹ cho biết họ có thể tham gia với vai trò hỗ trợ hoạt động tại sân bay Kabul.
Việc ai tiếp quản sân bay Kabul tiếp tục là câu hỏi nhạy cảm do ngoài những lo ngại về an ninh, các quan chức Mỹ cho biết cơ sở này đang trong tình trạng tồi tệ. Họ khẳng định rằng ngoài lục quân Mỹ, rất ít cơ quan, tổ chức trên thế giới có khả năng đảm bảo vận hành sân bay Kabul trong thời gian dài.
Phát ngôn viên Price cho biết các chuyên gia Mỹ và phương Tây vừa hoàn tất đ.ánh giá sân bay Kabul nhằm xác định xem có thể nhanh chóng nối lại các chuyến bay thương mại tại đây hay không.
Tuy nhiên, các quan chức khác dự đoán sẽ không có nhiều hãng hàng không đồng ý bay tới Kabul chừng nào Taliban chưa thể đưa ra đảm bảo thực sự về an ninh, cũng như tình trạng vận hành tốt của sân bay Hamid Karzai.
Jill Biden chia buồn gia đình lính Mỹ t.hiệt m.ạng ở sân bay Kabul Đệ nhất phu nhân Mỹ cầu nguyện cho những người lính ngã xuống, chia sẻ nỗi đau với gia đình họ trong thư ngỏ đăng trên Facebook. Thư ngỏ được Đệ nhất phu nhân Mỹ Jill Biden đăng trên tài khoản Facebook cá nhân hôm 27/8, một ngày sau hai vụ đ.ánh bom t.ự s.át ở sân bay Kabul khiến 13 lính Mỹ...