Vụ đánh bom liên hoàn sân bay Kabul đã khiến Nhà Trắng ‘hỗn loạn’
Khu cánh Tây ở Nhà Trắng đã trải qua một ngày hỗn loạn và đau buồn, khi quân khủng bố đánh bom tự sát ở sân bay Kabul, khiến 13 lính Mỹ đang làm nhiệm vụ tại khu vực này thiệt mạng.
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu trước người dân toàn quốc về vụ tấn công khủng bố bên ngoài sân bay quốc tế Hamid Karzai ở thủ đô Kabul, Afghanistan, ngày 26/8/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Tiến trình rút binh sĩ Mỹ và đồng minh khỏi Afghanistan có thêm vệt màu u ám vào hôm 26/8, khi một sự cố tầm thảm họa mà Tổng thống Joe Biden từng cảnh báo đã trở thành hiện thực. Các vụ tấn công liều chết do mạng lưới chân rết của tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tại Afghanistan thực hiện ở lối vào sân bay Kabul đã làm 13 binh sĩ Mỹ thiệt mạng và 15 binh sĩ khác bị thương, biến đây thành ngày chết chóc nhất với quân đội Mỹ ở Afghanistan trong vòng 10 năm lại đây.
Đó cũng chính là thời khắc thảm họa nhất trong quãng thời gian nắm quyền mới được 8 tháng của Tổng thống Joe Biden. Với những quan chức Nhà Trắng, 26/8 là ngày chứa đựng nhiều cảm xúc và cũng là hỗn loạn nhất kể từ khi làm việc trong chính quyền mới. Chỉ ít phút sau báo cáo đầu tiên về vụ nổ được loan báo, giới chức Nhà Trắng đối mặt trạng lụt thông tin. Diễn biến sau đó được mô tả là dồn dập.
Cá nhân Tổng thống Biden ngồi thảo luận nhiều giờ với đội ngũ cố vấn an ninh quốc gia tại phòng Tình huống và phòng Bầu dục. Đến 14 giờ cùng ngày (giờ địa phương), ông có mặt ở phòng Bầu dục để nghe báo cáo tóm tắt, khi bắt đầu xuất hiện những dòng tin “Ông Biden đang ở đâu?” lan truyền trên mạng xã hội Twitter. Cùng với Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin, Ngoại trưởng Antony Blinken, Tham mưu trưởng Liên quân Mark Milley, ông Biden liên tục được cập nhật diễn biến mới trong ngày.
Nhà Trắng cũng liên tục liên lạc với giới chỉ huy quân đội Mỹ đang đóng tại Afghanistan hỗ trợ chiến dịch sơ tán công dân, để tìm hiểu mức độ nghiêm trọng của vụ tấn công và ảnh hưởng của nó đối với thời hạn chót rút quân Mỹ khỏi Afghanistan vào ngày 31/8.
Buổi tối, ông Biden có bài phát biểu trước toàn thể dân chúng Mỹ, với dáng vẻ đau buồn, xúc động trước ống kính truyền hình. Ông chuyển đi hai thông điệp về hoàn tất sứ mệnh sơ tán mọi công dân Mỹ từ Kabul và buộc những kẻ chủ mưu thực hiện vụ tấn công phải đền tội.
Video đang HOT
Diễn biến bất ngờ tại Kabul làm đảo lộn lịch trình tại Nhà Trắng. Cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Biden với Thủ tướng Israel Naftali Bennett được thông báo lùi sang ngày hôm sau (27/8). Phát ngôn viên Nhà Trắng cũng hủy buổi họp báo thường lệ, đề nghị giới phóng viên muốn tìm hiểu thông tin về vụ tấn công tại Kabul gặp đại diện bộ giới chức Bộ Quốc phòng. Tướng Kenneth F. McKenzie, Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM) trực tiếp trả lời báo chí đầu giờ chiều.
Chuyển thi thể nạn nhân thiệt mạng trong vụ tấn công ở sân bay Kabul, Afghanistan, ngày 26/8/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
Lính Mỹ thiệt mạng tại Afghanistan chính là kịch bản mà ông Biden muốn né tránh khi ra quyết định rút quân và chấm dứt cuộc chiến kéo dài hai thập kỉ. Vài ngày trước khi xảy ra loạt tấn công liều chết tại Kabul, chính quyền Mỹ cảnh báo về mối nguy cơ tấn công khủng bố lộ diện ở Afghanistan.
Các nghị sĩ Mỹ hồi đầu tuần cũng nhận được thông báo vắn tắt về khả năng quân khủng bố IS tại Afghanistan mở cuộc tấn công ở Kabul. Đại sứ quán Mỹ tại Afghanistan hôm 24/8 phát cảnh báo, yêu cầu công dân Mỹ tránh di chuyển tới sân bay hoặc nán lại khu vực gần sân bay.
Tổng thống Biden thường xuyên bày tỏ sự tình cảm chân thành của cá nhân ông với gia đình có con em là binh sĩ thiệt mạng. Vẻ đau buồn của ông khi phát biểu trước toàn dân Mỹ là cảm xúc chân thật, gắn với tình cảm cá nhân về người con trai lớn Beau Biden. Bean đã qua đời hồi năm 2015 vì căn bệnh u não, nhưng trước đó Bean từng có quãng thời gian 2 năm tham gia chiến đấu trên chiến trường Iraq. “Tôi có cùng cảm xúc với các bạn, đó là cảm xúc của những gia đình có những người con anh hùng”, ông Biden nói.
Tổng thống Mỹ trước đó cũng không che giấu quan điểm quyết định rút quân được ông đưa ra một phần là vì ông đặt bản thân vào địa vị người cha có con phục vụ trong quân đội Mỹ. Phát biểu khi viếng thăm nghĩa trang Arlington hôm 14/4 vừa qua, ông Biden chia sẻ: “Tôi là Tổng thống đầu tiên trong vòng 40 năm qua biết đến cảm giác của một người cha có con phục vụ ở vùng chiến sự. Tôi không thể quên cảm xúc khi tôi biết con trai mình được triển khai tới Iraq”.
Thông điệp IS gửi Taliban qua vụ đánh bom sân bay Kabul
Vụ đánh bom tự sát tại sân bay Kabul được coi là nỗ lực của IS nhằm khẳng định vị thế ở Afghanistan và cảnh báo Taliban không nên xích lại gần Mỹ.
Phiến quân Nhà nước Hồi giáo Khorasan (IS-K), nhánh hoạt động tại Afghanistan của tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, thừa nhận họ tiến hành vụ đánh bom tự sát ở sân bay Kabul ngày 26/8, khiến hơn khoảng 170 người thiệt mạng.
Người thân khiêng linh cữu nạn nhân vụ đánh bom tại sân bay ở Kabul lên xe ngày 26/8. Ảnh: AFP .
Cuộc tấn công diễn ra sau cảnh báo của Mỹ và các quốc gia khác về nguy cơ IS tấn công sân bay quốc tế Hamid Karzai, nơi Mỹ đang sơ tán hàng nghìn công dân, người dân các nước đồng minh và người Afghanistan có thị thực đặc biệt, trong bối cảnh Mỹ sắp rút toàn bộ quân khỏi nước này.
Sau khi nắm quyền kiểm soát, Taliban đang cố thể hiện rằng họ không còn là nhóm mà thế giới nhớ đến 20 năm trước. Chính quyền mới đã cam kết sẽ không cho phép các cuộc tấn công khủng bố diễn ra và không ai bị tổn hại ở Afghanistan.
Yang Shu, cựu trưởng khoa nghiên cứu về Trung Á tại Đại học Lan Châu, Trung Quốc, đánh giá IS-K đang cố gắng chứng tỏ nhóm này vẫn có ảnh hưởng ở Afghanistan, khi Taliban dường như xích lại gần các chính phủ nước ngoài.
"IS-K vốn cho rằng Taliban cũng đối đầu với Mỹ giống họ, nhưng giờ đây có vẻ như Taliban đang từ bỏ lập trường đó và sẽ làm việc với Mỹ. IS-K gửi đi thông điệp rằng họ sẽ không từ bỏ đối đầu với Mỹ giống như Taliban", Yang nói.
Cuộc tấn công sẽ làm phức tạp tình hình cho Taliban, lực lượng đang đối mặt với lời kêu gọi từ các cường quốc bao gồm Trung Quốc và Nga, thúc giục họ cắt quan hệ với các nhóm khủng bố.
Tổng thống Mỹ Joe Biden cảnh báo có thể xảy ra thêm các cuộc tấn công ở Kabul và tuyên bố sẽ tìm cách trả đũa. "Chúng tôi sẽ truy lùng các người và bắt các người phải trả giá", ông cảnh báo chiến binh IS trước khi bảo vệ quyết định của chính quyền ông về việc tiếp tục rút quân khỏi Afghanistan - điều đã được thống nhất giữa chính quyền của người tiền nhiệm Donald Trump và Taliban.
Zhu Yongbiao, chuyên gia về các vấn đề Afghanistan từ Đại học Lan Châu, cho rằng sự hỗn loạn do việc rút quân của Mỹ là cơ hội cho IS-K.
"Một Afghanistan ổn định không phải là điều tốt cho những nhóm cực đoan này. Họ đang tận dụng sự hỗn loạn để âm mưu tấn công. IS-K đang mở rộng ảnh hưởng, nhận được nhiều sự ủng hộ hơn từ các nhóm khủng bố khác để duy trì cạnh tranh với Taliban và duy trì vị thế là nhóm cực đoan lớn thứ hai ở Afghanistan".
Các chiến binh tuyên bố trung thành với IS-K bắt đầu xuất hiện ở miền đông Afghanistan, gần biên giới với Pakistan, vào cuối năm 2014 và phong trào Hồi giáo dòng Sunni cực đoan này nhanh chóng mở rộng.
Theo các cơ quan tình báo phương Tây, IS khét tiếng là rất tàn bạo khi chiến đấu với Taliban, vì sự trái ngược trong ý thức hệ cũng như nhằm cạnh tranh để kiểm soát các tuyến đường buôn lậu và buôn ma túy tại địa phương.
Richard Barrons, tướng về hưu quân đội Anh, cho rằng cách duy nhất để phương Tây đối phó với IS-K là bắt tay với Taliban để chặn đứng nhóm khủng bố này, bởi Mỹ và các đồng minh không còn đại sứ quán, binh sĩ hay lực lượng an ninh hỗ trợ trên mặt đất tại Afghanistan.
Tuy nhiên, nghị sĩ Anh Tom Tugendhat, cựu binh từng tham chiến ở Afghanistan, nhận định Taliban sẽ không vội vàng bắt tay với phương Tây. "IS-K là tổ chức từng được Taliban dung dưỡng bằng cách này hay cách khác, giờ đây họ chỉ có thể tự trách mình về con chó quay sang cắn chủ", Tugendhat nói.
Ít nhất 170 người chết vì vụ đánh bom sân bay Kabul Ít nhất 170 người Afghanistan thiệt mạng và khoảng 200 người bị thương sau vụ đánh bom tự sát tại sân bay Kabul. Thông tin về số thương vong được một quan chức giấu tên thuộc Bộ Y tế Công cộng Afghanistan cung cấp hôm nay. Quan chức này cho biết trong số 170 người chết, xác định được 34 người là nam...