Việc biên soạn sách giáo khoa phải chú ý cân nhắc ngôn từ để cho học sinh cả 3 miền đều hiểu

ANH PHƯƠNG21:57 14/10/2020

Ngày 14-10, trong khuôn khổ phiên họp thứ 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về Báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân gửi đến kỳ họp thứ 10 của Quốc hội.

Một trong những vấn đề được các thành viên UBTVQH quan tâm là những bất cập trong nội dung chương trình sách giáo khoa lớp 1.

Ông Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục Thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội

Về Báo cáo của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và của Ban Dân nguyện (thuộc UBTVQH), các thành viên UBTVQH đồng tình với đánh giá của cử tri về sự chủ động, kịp thời trong chủ trương chống dịch của Đảng và nhà nước, thực hiện “mục tiêu kép” vừa quyết liệt phòng chống dịch, vừa tập trung phục hồi, phát triển kinh tế – xã hội. Báo cáo cũng đã tổng hợp được những bức xúc của cử tri về những vấn đề như giá sách giáo khoa tăng cao; nội dung chương trình sách giáo khoa, đặc biệt là sách giáo khoa lớp 1, còn nhiều “hạt sạn”; tình trạng ngộ độc thực phẩm còn xảy ra ở nhiều nơi; mưa lũ ở các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên gây hậu quả nghiêm trọng…

Phát biểu tại phiên họp, ông Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá, Giáo dục Thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội cho biết, năm nay là năm đầu tiên triển khai nghị quyết 88 của Quốc hội về đổi mới chương trình sách giáo khoa. Việc triển khai có 3 nội dung, đó là chương trình sách giáo khoa, đội ngũ giảng dạy và cơ sở vật chất. Qua giám sát, Ủy ban Giáo dục, Thanh, thiếu niên nhi đồng của Quốc hội nhận thấy, một số địa phương gặp khó khăn về cơ sở vật chất để triển khai chương trình dạy lớp 1 một ngày 2 buổi. Về sách giáo khoa, Ủy ban đã giám sát việc triển khai, từ khâu thẩm định chương trình và sách giáo khoa, chọn lựa và cuối cùng là triển khai giảng dạy.

Nhìn chung, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành các quy định, quy trình tương đối đầy đủ – Chủ nhiệm Phan Thanh Bình nhận xét. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai vẫn còn nhiều khiếm khuyết.

Hiện nay có 5 bộ sách lớp 1, nhưng có 1 bộ sách có nhiều bất cập là bộ Cánh diều. “Có 5 bộ tất cả, quá trình thẩm định nổi lên là bộ sách Cánh diều, đang có những “hạt sạn” trong đó. Từ vấn đề là cách đặt ra các bài có phù hợp với yêu cầu của Luật Giáo dục hay không. Luật yêu cầu chương trình giáo dục phải có tính dân tộc, nhân dân, khoa học và hiện đại. Chúng tôi đang phải rà lại vấn đề đó. Vấn đề thứ hai là ngôn từ văn phạm được viết như thế nào…”, người đứng đầu Ủy ban Ủy ban Văn hoá, Giáo dục Thanh niên, thiếu niên và nhi đồng nói.

Video đang HOT

Đáng tiếc, theo ông Bình, đây lại là bộ sách do Tổng chủ biên chủ trì soạn thảo. Đứng trước vấn đề này, Chính phủ đã làm việc với Bộ Giáo dục và Đào tạo, yêu cầu Hội đồng thẩm định phải rà soát lại những nội dung này để báo cáo. Ủy ban Giáo dục, thanh thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội cũng đã yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo báo cáo lại sau khi rà soát. Ngày 15-10, Ủy ban sẽ có báo cáo chính thức gửi UBTVQH về nội dung này.

Cũng liên quan đến vấn đề biên soạn sách giáo khoa, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân góp ý thêm, việc biên soạn sách giáo khoa phải chú ý cân nhắc ngôn từ để cho học sinh cả 3 miền đều hiểu. Đặc biệt với những từ các miền dùng khác nhau như quẹo trái, quẹo phải với miền Nam và rẽ trái, rẽ phải với miền Bắc, cá lóc, cả quả, cái thìa, cái muỗng…

Khi sách giáo khoa lạm dụng sự vay mượn

Trong khi kho tàng ca dao, dân ca, truyện cổ tích... của Việt Nam vô cùng phong phú, những nhà biên soạn sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 - Cánh Diều lại ôm đồm và lạm dụng truyện ngụ ngôn nước ngoài một cách khó hiểu!

Một trong những lùm xùm của sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 - Cánh Diều đang được dư luận quan tâm suốt những ngày qua, chính là sự lạm dụng đến khó hiểu đối với ngữ liệu vay mượn của nước ngoài.

Một số chuyên gia chỉ ra, có đến 46 bài/82 bài đọc là các văn bản được sao phỏng từ các truyện ngụ ngôn nước ngoài, trong đó, có 8 bài được tách ra thành 2 phần cho 2 bài, làm lệch lạc về nội dung. Còn về nội dung, có gần 50% các bài đọc dựa trên các cốt truyện có nội dung liên quan đến các yếu tố bạo lực, thói xấu, hoặc xa lạ với trẻ (đe doạ, bắt nạt, lừa đảo, lười biếng, sinh đẻ), không có tính giáo dục.

Câu hỏi được nhiều người đặt ra lúc này chính là: "Kho tàng văn học Việt Nam ở đâu trong bộ sách này?".

Chẳng cần vòng vo, hoa mỹ, chúng ta cũng có thể tự hào với kho tàng ca dao, tục ngữ, dân ca... của Việt Nam, vừa đa dạng, phong phú lại vừa gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ. Những kinh nghiệm được ông bà ta đúc kết qua bao đời nay, được gói gọn trong những ngôn từ cô đọng, súc tích. Những bài học về phẩm chất, đạo đức được truyền tải qua những câu chuyện ngắn gọn, mang tính nhân văn... Đó đáng lẽ phải là những bài học đầu tiên cho lứa tuổi bập bẹ "i tờ".

Ấy vậy mà, những vị giáo sư với danh nghĩa là thành viên ban biên soạn sách giáo khoa, đã lôi về hàng loạt những đoạn văn, bài văn, vốn được phỏng dịch, phỏng theo truyện ngụ ngôn của nước ngoài, và nhồi nhét vào phần Tập đọc cho những đứa trẻ lên 6.

Trong khi đó, ngụ ngôn mang tính trí tuệ hàn lâm hơn là tính chất bình dân. Ngụ ngôn thường sử dụng hình tượng loài vật như một ẩn dụ về một triết lý. Hình tượng của ngụ ngôn không là hình tượng trực quan sống động mà là hình tượng của suy tư trừu tượng.

Chính vì lẽ đó, sẽ có loại ngụ ngôn mà trẻ em hiểu được và loại không thể hiểu được. Loại hiểu được là những truyện đơn giản nằm trong tiềm năng và phạm vi trải nghiệm của trẻ. Còn loại không thể hiểu được là những truyện hoàn toàn thuộc trải nghiệm của người lớn khi con người phải đối mặt với những vấn đề gay gắt của cuộc sống. Nếu áp đặt cho trẻ em loại truyện đó, trẻ em không chỉ không hiểu được mà còn dễ gây ra tác động ngược.

Mà khi phỏng dịch theo truyện ngụ ngôn nước ngoài, nhiều từ ngữ cũng không thể tường minh, khiến con trẻ có thể hiểu sai, hiểu lệch lạc ý nghĩa, dẫn đến tính giáo dục của truyện bằng "0" hoặc tệ hơn là gây "tác dụng phụ".

Đó là còn chưa kể, có những truyện ngụ ngôn mà đến người lớn đôi khi còn phải ngây ngô, mãi mới hiểu được, thì những nhà biên soạn tư duy như thế nào mới lạm dụng truyện ngụ ngôn một cách ồ ạt đến vậy?

Họ đòi hỏi gì ở những đứa trẻ 6 tuổi?

Nếu lấy lý do cho những mầm xanh vừa từ mẫu giáo lên được học tích hợp giữa chữ với trải nghiệm cuộc sống thông qua ngụ ngôn, thì cũng phải nhìn nhận rằng, sự tích hợp ấy là vội vàng và hoàn toàn sai lầm.

Cả một kho tàng văn học dân gian Việt Nam như chợt bay biến đi đâu mất, mới khiến các tác giả phải vã mồ hôi, suy tính đủ đường, mà chêm xen tối đa những ngữ liệu "nhập khẩu", mà chính xác hơn, lại chỉ là những dòng được "phỏng theo" với cách kể của một người kể chuyện nào đó. Chính vì tư duy sai lầm đó mà những mẩu truyện chiếm sóng gần hết quyển sách giáo khoa Tiếng Việt 1 chỉ mang nội dung vừa xa xôi mà cũng thật nửa vời...

Trong khi chúng ta đang tìm cách để lưu giữ những giá trị dân tộc, những di sản văn hóa, vậy tại sao trong sách giáo khoa Tiếng Việt 1 lại không tận dụng điều đó, để lãng phí cơ hội trao truyền bản sắc đến thế hệ tương lai?

Có một số ý kiến muốn "bênh vực" sách giáo khoa theo chương tình mới, rằng chương trình cách đây vài chục năm đã không còn phù hợp với thời đại, rằng những hình ảnh, vần thơ trong sách cũ thường gắn với làng quê dung dị, còn thời nay, cần có thêm hơi thở của đô thị cho phù hợp với thực tiễn và gần gũi hơn với học trò...

Tôi cũng đồng tình, không phải cứ "đóng đinh" hình ảnh "cây đa", "giếng nước", "bờ đê",... phải lựa chọn những hình ảnh gần gũi với cuộc sống, xoay quanh cuộc sống của đứa trẻ thì mới trở thành một nội dung dễ đọc, dễ hiểu và dễ nhớ. Tuy nhiên, đó cũng không phải là những mẩu truyện ngụ ngôn được "biến thể" sau khi cắt gọt, chắp vá với hai chữ "phỏng theo" thật tùy tiện.

Lạm dụng vay mượn khiến chúng ta sẽ tự đánh mất chính mình. Sách Tiếng Việt nhưng dường như không giống dạy Tiếng Việt!

Không thiếu những tác phẩm văn học, những mẩu truyện từ cổ chí kim tại Việt Nam mang ý nghĩa giáo dục, cũng không phải không thể sử dụng những đoạn văn hiện đại, chia sẻ những kỹ năng cần thiết, những cử chỉ gần gũi nhất với cuộc sống của trẻ thơ. Có khó gì để đưa vào sách "vỡ lòng" những bài Tập đọc mà thông qua đó, có thể dạy lời "cảm ơn" hay "xin lỗi"?

Đó mới là những điều mà đứa trẻ lên 6 thực sự cần!

*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả!

GS Mai Ngọc Chừ không nên "tôn trọng" như thế! Nhà nước, ngành Giáo dục đã trao cho các thầy vị trí, vai trò, trách nhiệm trong hội đồng thẩm định thì các thầy có quyền quyết "Có" hoặc "Không" với tác giả biên soạn sách giáo khoa. Không nên "tôn trọng" như thế! Trong bài viết "SGK Tiếng Việt lớp 1 có "sạn", trách nhiệm của Hội đồng thẩm định ở đâu?",...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Chủ đề: sách giáo khoa học sinh lớp 1 bộ giáo dục và đào tạo thẩm định sgk lớp 1 mới biên soạn sách giáo khoa chủ nhiệm phan thanh bình sgk tiếng việt lớp 1 mới

Xem thêm Share

Xem nhiều

Tranh cãi clip 2 nhân viên môi trường vào tận nhà "xin" tiền lì xì đầu năm: Thái độ gia chủ gây xôn xao01:01

Bé trai khóc thét khi rơi thẳng từ mái nhà xuống đất: Đoạn camera khiến gia chủ run rẩy00:47

Người mẹ run rẩy, gào thét khi thấy con sốt cao, co giật vì cúm A: Lời cảnh báo sức khỏe trước tình hình dịch cúm00:59

Clip em bé thất thần khi nộp tiền lì xì cho mẹ khiến dân mạng cười lăn00:14

Clip kinh hoàng: Khoảnh khắc chiếc xe khách lật đổ trên đường vào nửa đêm khiến 29 người thương vong tại Phú Yên00:16

Bất lực nhìn bóng mẹ rời xa, tiếng khóc xé lòng trong đêm cùng câu nói của bé gái khiến ai cũng nhói lòng00:17

Cậu bé vùng vằng, chê ít thế và đập bao lì xì xuống ghế khi được mừng tuổi00:20

Đoạn video vỏn vẹn 20 giây từ camera của một gia đình lúc 4 giờ sáng khiến ai cũng phải bật khóc: Nhân vật chính lại là người không hề xuất hiện00:21

1 nhân vật nổi tiếng đang livestream thì người yêu nhờ lấy khăn tắm, sợ lộ bí mật nên ra tín hiệu ngay: 12s ngượng ngùng thấy rõ00:23

Thấy con dâu đi làm xa vừa về đến cổng, mẹ chồng có phản ứng khiến ai cũng "đứng hình"00:21

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

13:01:46 21/12/2022

Việc Hà Tĩnh công nhận học sinh (HS) giỏi cấp tỉnh với HS có điểm IELTS cao đang được dư luận quan tâm. Nhiều giáo viên phổ thông và giảng viên dạy Ngoại ngữ thể hiện băn khoăn trước việc này

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

12:01:38 21/12/2022

Tiếp tục chương trình giám sát chuyên đề Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu , sáng 20/12, Đoàn Đại biểu ...

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

11:01:38 21/12/2022

Theo thông báo mới của Bộ GD&ĐT chứng chỉ tiếng Trung (HSK) đã được cấp phép tổ chức duy nhất tại ĐH Thành Đông (Hải Dương)

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

10:45:40 21/12/2022

Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM) đang làm rõ trách nhiệm việc cơ sở ở Bảo Lộc đăng trên fanpage banner tìm hiểu truyền thống ngày 22/12 nhưng in hình lính Mỹ

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

10:36:43 21/12/2022

Lịch nghỉ tết của học sinh Hà Nội thiết kế theo quy định của Nhà nước. Nếu cho nghỉ thêm, hàng nghìn học sinh mầm non, tiểu học không ai trông nom vì bố mẹ vẫn phải đi làm

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

10:01:37 21/12/2022

Năm 2023 Trường ĐH Kiên Giang tuyển sinh 22 ngành, trong đó có 2 ngành mới, dự kiến 1.675 chỉ tiêu. Trường ĐH Kiên Giang vừa tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác tuyển sinh năm 2022 và đề ra các giải pháp, phương hướng để nâng cao hiệu qu...

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

08:06:29 21/12/2022

Cùng với các ngành đào tạo khác, trong những năm qua, Trường Đại học (ĐH) Hồng Đức không ngừng đổi mới công tác quản lý, xây dựng và hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo ngành giáo dục mầm non (GDMN) với mục tiêu đào tạo những giáo ...

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

07:59:41 21/12/2022

UBND tỉnh Hà Giang quyết định cho học sinh trên toàn tỉnh bắt đầu nghỉ học từ ngày 18/1 đến hết ngày 29/1/2023. Ngày 19/12, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2341/QĐ-UBND về việc cho trẻ mầm non, học sinh, sinh viên các cơ sở gi...

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

07:59:05 21/12/2022

Ngày 20/12, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức tổng kết hội thi giáo viên dạy giỏi thành phố cấp Trung học cơ sở năm học 2022-2023

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

07:58:36 21/12/2022

Chiều ngày 20.12, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023. Theo đó, nhà trường tuyển sinh 60 mã ngành/chương trình với 6200 chỉ tiêu đại học chính quy

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

07:57:38 21/12/2022

Năm 2023, Trường đại học Kinh tế Quốc dân giữ nguyên 4 phương thức tuyển sinh và có sự thay đổi về chỉ tiêu mỗi phương thức để phù hợp tình hình thực tế

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

07:56:12 21/12/2022

Một kỳ thi học sinh giỏi được tổ chức tốn rất nhiều công sức, tâm huyết của nhiều nhà giáo, học sinh và tốn kém tiền bạc nhưng cũng là một hoạt động khuyến tài quan trọng của giáo dục địa phương. Vậy nên cấp tổ chức cần cẩn trọng trong ...