Vì sao nhiều người Việt ngộ độc Botulinum – vi khuẩn hiếm gặp trên thế giới
Sau nhiều vụ ngộc độc nghiêm trọng do Botulinum, dư luận đang đặt câu hỏi về việc tại sao loại vi khuẩn hiếm gặp trên thế giới này lại gây ra nhiều ca ngộ độc tại Việt Nam.
Chuyên gia cảnh báo, xu hướng ngộ độc tăng lên trên thế giới do trào lưu sử dụng túi hút khí chứa đựng thực phẩm, bảo quản thực phẩm không đảm bảo, sử dụng tủ lạnh không đúng, đun lại không đủ chín trước khi ăn, sử dụng đồ hộp không đảm bảo chất lượng.
Liên tiếp ghi nhận các ca ngộ độc liên quan tới vi khuẩn Botulinum thời gian qua.
Trao đổi với phóng viên về tình trạng ngộ độc Botulinum thời gian qua, bà Trần Việt Nga, Phó cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho hay, loại thực phẩm thường gây ngộ độc do độc tố Botulinum là thực phẩm đóng hộp, phổ biến là thực phẩm chế biến, đóng gói thủ công, sản xuất nhỏ lẻ, hộ gia đình hoặc điều kiện sản xuất không đảm bảo.
Để phòng tránh ngộ độc thực phẩm có thể dẫn tới t.ử von.g, theo bà Nga, khi sử dụng đồ hộp người tiêu dùng cần quan sát bên ngoài xem đồ hộp có bị phồng, méo hay không? Vì nếu hộp phồng, méo thì sản phẩm đã bị lỗi và có khả năng đã bị nhiễm vi khuẩn.
Trong trường hợp đồ hộp bị phồng, khả năng trong sản phẩm vi khuẩn kỵ khí đã phát triển, sinh độc tố.
Vi khuẩn Botulinum sẽ bị diệt ở 60 độ C trong 30 phút và bởi các hóa chất khử trùng thông dụng; để khử độc tố cần đun sôi 100 độ C ít nhất 15 phút; để diệt nha bào cần đun ở 100 độ C ít nhất 1 giờ, hoặc hơi nước nóng ở áp lực cao hay sấy khô trên 160 độ C ít nhất 30 phút.
Video đang HOT
Do vậy, lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo người dân không nên mua loại đồ hộp bị phồng, méo. Nếu trong quá trình bảo quản ở nhà, đồ hộp bị phồng thì cũng không nên sử dụng.
Ngoài ra, để lựa chọn thực phẩm an toàn, người tiêu dùng nên chọn mua đồ hộp phải đủ nhãn, ghi đầy đủ thông tin về tên hàng hoá; tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về hàng hoá thực phẩm; xuất xứ hàng hoá, định lượng; ngày sản xuất, hạn sử dụng; thành phần hoặc thành phần định lượng; thông tin cảnh báo vệ sinh, an toàn; hướng dẫn sử dụng, hướng dẫn bảo quản.
Người dân cần tuân thủ theo hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo chất lượng, như đã ghi trên nhãn sản phẩm, theo đúng vòng đời của sản phẩm.
Cũng theo khuyến cáo của lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm hiện nhiều người Việt có thói quen chế biến thực phẩm và hút chân không để trong ngăn mát tủ lạnh hoặc bên ngoài môi trường với nhiệt độ bình thường để sử dụng. Tuy nhiên, theo bà Nga, thói quen này sẽ tiểm ẩn nhiều nguy cơ ngộ độc Botulinum.
“Muốn đóng gói đồ hộp hay hút chân không thực phẩm người dân cần áp dụng các quy trình chuẩn về khử trùng đồ hộp ở nhiệt độ cao, không đóng gói, hút chân không thực phẩm khi công nghệ không đảm bảo”, Phó cục trưởng Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo.
Lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cũng khuyến cáo, sau khi sử dụng các sản ph ẩm thực phẩm, nếu có dấu hiệu bất thường về sức khỏe như (với triệu chứng mệt mỏi, sụp mi mắt, yếu cơ tứ chi, khó nuốt, liệt cơ, khó thở ….) cần đến ngay cơ ở y tế gần nhất để được khám và xử lý kịp thời.
Được biết, Botolinum là trực khuẩn gram (dương), sống kỵ khí tuyệt đối, sinh nha bào, nhiệt độ phát triển thuận lợi nhất là 260 C đến 280 C.
Clostridium Botulinum ở điều kiện thích hợp sẽ tạo thành độc tố và sinh 5 typ độc tố A, B, C, D, E. Hay gây ngộ độc là typ A và B, ít hơn là typ E. Typ A thường thấy ở Châu Mỹ, typ B thường thấy ở Châu âu và typ E thường thấy ở Nhật bản.
Độc tố của Clostridium Botulinum có độc lực mạnh hơn độc tố của tất cả các vi khuẩn khác. Nó chịu được men tiêu hoá và môi trường axit nhẹ của dạ dày, mất tác dụng bởi kiềm và nhiệt độ cao 120 0C/ 5′ hoặc 80 0C/10′ hoặc đun sôi trong vài phút.
Thời gian ủ bệnh của vi khuẩn từ từ 8 – 10 giờ, có trường hợp 4 giờ với các biểu hiện như nôn, buồn nôn, nhức đầu, chóng mặt, mệt mỏi, yếu ớt, da khô, đau bụng, bụng chướng, táo bón; giãn đồng tử, mất phản xạ ánh sáng, liệt cơ tim…
Bệnh kéo dài từ 4-8 ngày. Trường hợp nặng thì trung khu thần kinh tuần hoàn và hô hấp bị liệt (khó thở, thở nhanh, nông) cuối cùng thì chế.t do ngạt.
Ngộ độc do Clostridium Botulinum rất hiếm nhưng được biết nhiều vì tiên lượng nặng, tỉ lệ t.ử von.g cao.
Bệnh hồi phục tương đối chậm, thường để lại di chứng tương đối dài. Nếu không được điều trị sẽ chế.t sau 3 – 4 ngày. Ngày nay với các phương pháp điều trị tích cực, nhanh chóng, tỷ lệ t.ử von.g còn khoảng 10%.
Về thực phẩm hay gây bệnh theo giới chuyên gia đó là đồ hộp, thịt, cá, rau quả có nồng độ acid thấp để lâu, một số thức ăn bằng thịt chế biến, ăn nguội như dăm bông, xúc xích…
Báo cáo của cơ quan chức năng tỉnh Bình Dương cho biết trên địa bàn tỉnh đã ghi nhận 3 ca nghi ngờ ngộ độc Botulinum liên quan đến việc sử dụng sản phẩm pate chay, trong đó có 1 bệnh nhân đã t.ử von.g tại Bệnh viện Chợ Rẫy, 1 bệnh nhân đang điều trị tại Bệnh viện Nhân dân 115 và 1 bệnh nhân điều trị tại Bệnh viện Nhi Đồng 2.
Trước đó, vào tháng 9/2020, cả nước rộ lên hiện tượng ngộ độc pate chay. Riêng TP.HCM đã tiếp nhận 10 trường hợp ngộ độc Botulinum liên quan đến sản phẩm pate Minh Chay.
Đừng ầu ơ với mạng người!
Ngay trong đêm 25-3, thêm 3 bệnh nhân bị ngộ độc liên quan đến việc sử dụng patê chay ở Bình Dương phải nhập viện. Liên quan đến vụ việc, trước đó đã có 1 phụ nữ t.ử von.g, hiện con gái và chị gái của bệnh nhân này vẫn đang được điều trị.
Ảnh minh họa
Vụ ngộ độc thực phẩm trên rất nghiêm trọng và số người tham dự bữa ăn còn nhiều nhưng chưa được theo dõi sức khỏe đầy đủ. Ngoài TP HCM yêu cầu ngưng sử dụng patê chay thì cho đến nay, các cơ quan chức năng, kể cả cơ quan y tế, vẫn chưa truy được nguồn thực phẩm gây ngộ độc và chưa có cảnh báo cụ thể nào đối với người tiêu dùng. Điều này đồng nghĩa những nạ.n nhâ.n tiềm tàng có thể vẫn còn, bởi mối nguy hiểm đang trên đường đến bữa ăn của người dân.
Nói đến ngộ độc patê chay chắc hẳn ai cũng còn nhớ nỗi kinh hoàng mang tên Pate Minh Chay diễn ra khoảng tháng 8-2020. Chất độc trong Pate Minh Chay làm hàng loạt người phải nhập viện và đã có người sau một thời gian điều trị vẫn không qua khỏi. Khi những nạ.n nhâ.n ban đầu đặt nghi vấn ngộ độc từ thực phẩm này, các cơ quan y tế chuyên ngành rất chậm chạp mới xác định được độc tố. Trong thời gian dài chưa bị cấm sử dụng, patê độc hại này tiếp tục được đưa ra thị trường đến tay người tiêu dùng. Vụ việc nghiêm trọng đến độ TP HCM phải tức tốc cảnh báo đến 1.300 khách hàng đã mua sản phẩm Pate Minh Chay, đề nghị người dân ngừng sử dụng tức khắc.
Qua vụ việc trên, các cơ quan chức năng đã thấy hàng loạt lỗ hổng trong quản lý thực phẩm đóng hộp. Từ việc tiề.n kiểm chuyển sang hậu kiểm nhưng sự lơ là của các cơ quan kiểm tra đã không ngăn được nguy cơ ngộ độc ra thị trường. Sự phản ứng chậm chạp của cơ quan y tế trong việc truy nguồn độc tố đã không kịp ngăn chặn mối nguy hiểm. Những lỗ hổng này tưởng chừng đã được khắc phục nhưng có vẻ không hiệu quả và vụ ngộ độc ở Bình Dương là minh chứng quá cụ thể.
Cũng cần nhắc lại, độc tố Botulinum được xem là chất độc sinh học mạnh nhất mà con người từng biết đến. Nó được sản sinh bởi vi khuẩn Clostridium Botulinum có trong các loại thực phẩm đóng hộp. Nếu điều kiện chế biến, bảo quản không đủ an toàn, nguy cơ ngộ độc bất cứ lúc nào cũng có thể xảy ra. Cả 2 vụ ngộ độc patê chay trên đều được các chuyên gia chống độc xác định do độc tố Botulinum.
Theo số liệu của Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế công bố vào tháng 6-2020, từ năm 2015-2019, cả nước ghi nhận 1.556 vụ ngộ độc thực phẩm, với hơn 47.400 người mắc; trong đó có 271 người chế.t, hơn 40.000 người phải nhập viện điều trị. Chỉ riêng 5 tháng đầu năm 2020 có 48 vụ ngộ độc thực phẩm làm chế.t 22 người.
Con số rất đáng sợ! Và càng đáng sợ hơn khi có những loại độc tố do nuôi trồng mất an toàn, sử dụng hóa chất tùy tiện để kiếm lợi, dùng chất kích thích độc hại... ngấm dần vào thực phẩm nhưng vẫn có nhiều đường để đưa ra thị trường. Những loại thực phẩm này chưa được cơ quan chức năng ngăn chặn kịp thời, đang âm thầm lên bàn ăn của chúng ta hằng ngày và sự tàn phá của nó đối với cơ thể là không thể tưởng tượng nổi.
Khuyến cáo khẩn của chuyên gia Bộ Y tế để không "dính" ngộ độc botulinum có thể gây t.ử von.g Ngộ độc do độc tố botulinum là ngộ độc nặng, nguy cơ t.ử von.g cao hoặc ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe. Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Trần Việt Nga khuyến cáo khẩn cách để người sử dụng thực phẩm không "dính" ngộ độc botulinum. Các sản phẩm từ rau, củ, quả, thịt, hải sản lên men, đóng hộp...