Vì đâu phổ cập giáo dục mầm non gặp khó?
Khó khăn khi phổ cập giáo dục mầm non (GDMN) trẻ 3-4 tuổi ở vùng khó Thanh Hóa chủ yếu là do thiếu cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học.
Tập thể cán bộ giáo viên Trường Mầm non Cổ Lũng ( Bá Thước, Thanh Hóa).
Tuy nhiên, với kinh nghiệm từ phổ cập GDMN trẻ 5 tuổi, nhiều địa phương tự tin về đích đúng hạn.
Nhiều thách thức với giáo dục vùng khó
Bá Thước là một trong những huyện vùng núi cao của tỉnh Thanh Hóa, với tổng số 24 trường mầm non, 52 điểm trường. Trong đó, nhiều trường có từ 5-6 điểm lẻ.
Mặc dù, là một huyện thuộc vùng sâu, vùng xa song những năm qua tỷ lệ huy động trẻ 5 tuổi ra lớp của địa phương này luôn đạt 100%. Đối với trẻ trong độ tuổi mẫu giáo từ 3-4 tuổi đạt tỷ lệ từ 85-87%.
Ông Nguyễn Cơ Thạch – Phó Trưởng phòng GD&ĐT huyện Bá Thước cho biết, sở dĩ tỷ lệ huy động trẻ 3-4 tuổi ra lớp chưa đạt mức tối đa cũng xuất phát từ nhiều nguyên nhân.
“Một trong những khó khăn của huyện Bá Thước đó là nhiều điểm trường cách xa trung tâm, cơ sở vật chất, phòng học thiếu thốn gây khó khăn cho việc dồn điểm trường. Trong khi đó, ở các điểm trường này chưa thể tổ chức bếp ăn bán trú, nên tỷ lệ huy động trẻ ra lớp chưa cao”, ông Thạch chia sẻ.
Theo ông Thạch, hiện nay Bá Thước không còn tình trạng phòng học tranh tre nứa lá, tuy nhiên vẫn còn phòng học tạm. Theo thống kê sơ bộ, hiện địa phương này vẫn còn thiếu khoảng 70 phòng học. Đây là một trong những thách thức khi triển khai đề án Phổ cập GDMN trẻ 3-4 tuổi.
Ngoài ra, phần lớn phụ huynh trong độ tuổi lao động đều đi làm ăn xa, trẻ được gửi cho ông, bà chăm sóc, nuôi dưỡng. Trong khi, gia đình lại ở xa trung tâm, vì vậy, tỷ lệ trẻ ra lớp cũng chưa được chuyên cần.
Cô và trò Trường Mầm non Cổ Lũng (Bá Thước, Thanh Hóa).
Video đang HOT
“Để giải quyết vấn đề này, chúng tôi đã chỉ đạo các nhà trường sàng lọc những trường hợp trẻ ra lớp chưa chuyên cần, nắm bắt điều kiện hoàn cảnh. Từ đó, phối kết hợp với chính quyền địa phương động viên, đồng thời kêu gọi hỗ trợ những hoàn cảnh khó khăn”, ông Thạch nói.
Bên cạnh khó khăn, huyện Bá Thước cũng sẵn có những thuận lợi khi triển khai đề án Phổ cập GDMN trẻ 3-4 tuổi. Trong đó phải kể tới kinh nghiệm được đúc rút trong quá trình triển khai phổ cập GDMN trẻ 5 tuổi.
Ngoài ra, địa phương này cũng có lợi thế về đội ngũ giảng dạy. Trên cơ sở đó, ngành GD huyện Bá Thước phấn đấu sẽ “về đích” đúng hạn khi triển khai phổ cập GDMN trẻ 3-4 tuổi.
Cần thêm thời gian
Cô Hà Thị Như – Hiệu trưởng Trường Mầm non Cổ Lũng (huyện Bá Thước, Thanh Hóa), cho biết: Dù là địa phương thuộc vùng sâu, vùng xa song tỷ lệ huy động trẻ trong độ tuổi mẫu giáo từ 3-5 tuổi những năm qua của nhà trường luôn đạt 100%.
“Về đội ngũ giảng dạy, Trường Mầm non Cổ Lũng cơ bản đáp ứng được yêu cầu. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất là về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học…
Vì vậy, với giáo dục vùng khó tôi cho rằng cần có thêm thời gian để triển khai công tác tuyên truyền tới người dân, các bậc phụ huynh của trẻ. Đồng thời, chuẩn bị tốt về cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi để triển khai thành công đề án”, cô Như chia sẻ.
Cũng theo cô Như, hiện nay nhà trường mới tổ chức bếp ăn bán trú ở điểm trường chính. Trong khi ở khu lẻ tại bản Eo Điếu và bản Ấm Khuyn vẫn chưa có bếp ăn bán trú, do số lượng trẻ ít lại ở xa trung tâm nên gây khó khăn cho việc dồn điểm trường.
Thách thức là vậy, song cô Như cho rằng từ công tác phổ cập GDMN trẻ 5 tuổi đã giúp nhà trường đúc rút được nhiều kinh nghiệm, để triển khai thành công đối với trẻ 3-4 tuổi.
“Từ việc triển khai phổ cập GDMN trẻ 5 tuổi có thể thấy được tầm quan trọng của công tác phổ cập GDMN. Thông qua đó giúp nhà trường, gia đình và xã hội liên kết chặt chẽ trong việc đưa trẻ ra lớp đúng độ tuổi.
Khi triển khai công tác phổ cập, chúng tôi cũng nhận được sự đồng thuận của nhân dân, cha mẹ của trẻ. Từ đó, giúp nhà trường nắm rõ được số lượng cũng như độ tuổi của trẻ”, cô Như cho hay.
Cô và trò tại điểm trường khu Kít, Trường Mầm non Mường Lý (Mường Lát, Thanh Hóa).
Cũng là ngôi trường thuộc vùng núi của tỉnh Thanh, nhưng những năm qua tỷ lệ huy động trẻ mẫu giáo từ 3-5 tuổi ra lớp của Trường Mầm non Mường Lý (Mường Lát, Thanh Hóa) luôn đạt 100%.
Đối với đề án Phổ cập GDMN trẻ 3-4 tuổi, cô Lê Thị Thư – Hiệu trưởng Trường Mầm non Mường Lý cho rằng, thách thức đối với giáo dục vùng khó nói chung và Mường Lý nói riêng đó là cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học.
“Về hệ thống phòng học hiện nay của nhà trường đa số đã kiên cố, tuy nhiên vẫn chưa đáp ứng so với yêu cầu. Tại khu lẻ ở bản Kít hiện vẫn đang mượn phòng học của trường tiểu học. Đồ dùng, đồ chơi hiện nay cũng mới cơ bản đáp ứng nhu cầu ở khu chính, còn ở các điểm lẻ vẫn còn thiếu.
Nhà trường đã có kế hoạch đề xuất xây thêm phòng học. Đồng thời, phối kết hợp với chính quyền địa phương, nhân dân và cha mẹ của trẻ để đẩy mạnh công tác tuyên truyền, xã hội hóa nhằm thực hiện thành công phổ cập GDMN trẻ 3-4 tuổi”, cô Thư chia sẻ.
Năm học 2022-2023, Trường Mầm non Mường Lý có tổng số 223 trẻ, với 17 nhóm lớp. Tỷ lệ trẻ là con em người đồng bào dân tộc Mông chiếm tới 80%, còn lại là dân tộc Thái, Mường và số ít con em người dân tộc Kinh.
“Trước hết đó là lợi thế trong công tác tuyên truyền tới người dân và phụ huynh học sinh về tầm quan trọng của bậc học, để cha mẹ của trẻ có thể đồng hành cùng nhà trường. Trong các buổi sinh hoạt ở các thôn, bản, Phòng GD huyện thường xuyên cử cán bộ, nhà trường xuống tận nơi để nắm bắt tình hình và trao đổi với người dân, phụ huynh học sinh…”, ông Nguyễn Cơ Thạch – Phó trưởng phòng GD&ĐT huyện Bá Thước (Thanh Hóa).
Chặng đường nhiều thách thức phổ cập mầm non cho trẻ 3-4 tuổi
Đề án 'Phổ cập GDMN cho trẻ em mẫu giáo (3 - 4 tuổi)' được kỳ vọng chóng đạt mục tiêu khi có tiền đề vững chắc về cơ sở vật chất, đội ngũ...
Ảnh minh họa.
Tuy nhiên, từ thực tế triển khai thí điểm, đại diện ngành Giáo dục một số địa phương nhìn nhận, phổ cập GDMN cho trẻ 3 - 4 tuổi là chặng đường còn dài với nhiều thách thức.
Khó khăn phía trước
Phổ cập GDMN cho trẻ 3 - 4 tuổi là cần thiết trong bối cảnh cả nước đã hoàn thành phổ cập GDMN trẻ 5 tuổi từ năm 2017. Tuy nhiên, theo bà Cù Thị Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ GDMN (Bộ GD&ĐT), mong muốn là vậy nhưng thực tế triển khai phải đối diện nhiều khó khăn.
Đầu tiên là mạng lưới trường lớp hiện tại chưa đáp ứng đủ nhu cầu thu nhận trẻ; đặc biệt là khu vực khó khăn, biên giới, hải đảo, nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) và các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu đông dân cư. Tính chung trên cả nước, tỷ lệ trẻ nhà trẻ đi học còn thấp (28,2%), mẫu giáo đạt 92,4%; cả nước còn gần 8% trẻ em mẫu giáo và 71,8% trẻ nhà trẻ chưa được tiếp cận giáo dục. Đối với vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn, còn 81% trẻ nhà trẻ, 13,4% trẻ mẫu giáo chưa được tiếp cận GDMN.
Phó Vụ trưởng Vụ GDMN Cù Thị Thủy phân tích, thách thức và khó khăn vùng miền là rào cản lớn trong việc phổ cập GDMN nói chung và phổ cập GDMN cho trẻ 3 - 4 tuổi nói riêng. Cụ thể, chất lượng GDMN chưa đồng đều giữa các vùng miền, đặc biệt khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Bắc, Tây Nguyên và Nam Trung Bộ. Tại các địa phương này còn thiếu điều kiện để chăm sóc, giáo dục trẻ. Số trẻ mầm non được tổ chức ăn bán trú còn thấp (thấp hơn bình quân chung 9,8%) dẫn đến tỷ lệ suy dinh dưỡng còn cao so với bình quân chung toàn quốc.
"Những căn nguyên trên dẫn đến việc tỷ lệ trẻ em đi học chuyên cần còn hạn chế do khoảng cách từ nhà đến trường xa, điều kiện khí hậu, thời tiết diễn biến bất thường. Đặc biệt, trẻ em người đồng bào dân tộc thiểu số gặp rào cản ngôn ngữ khi chương trình thực hiện bằng tiếng Việt (tiếng phổ thông), trong khi ở nhà trẻ chỉ nói tiếng mẹ đẻ.
Cùng với đó là việc ban hành các chính sách cho trẻ em vùng khó khăn còn thiếu hụt. Đội ngũ giáo viên cấp học mầm non còn thiếu nhiều so với định mức quy định, chính sách cho nhà giáo còn hạn chế. Những khó khăn này cho thấy cần phải sớm xây dựng đề án Phổ cập GDMN cho trẻ 3 - 4 tuổi với những chính sách hỗ trợ phát triển cụ thể và toàn diện", Phó Vụ trưởng Cù Thị Thủy nhấn mạnh.
Kiến nghị từ thực tế
Triển khai đề án Phổ cập GDMN cho trẻ 3 - 4 tuổi, ông Lê Hoàng Dự, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Cà Mau kiến nghị: Đề án Phổ cập GDMN cho trẻ em mẫu giáo (3 - 4 tuổi) đưa ra tiêu chí phấn đấu đến năm 2025 có đủ số lượng giáo viên theo quy định là rất khó. Về cơ hội tiếp cận GDMN của trẻ em, quy định đảm bảo tỉ lệ trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo được huy động đến cơ sở GDMN để được nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục theo Chương trình GDMN đạt 95% vào năm 2025 và 97% vào năm 2030; phấn đấu đến năm 2025 có 100% trẻ em tại các cơ sở GDMN được học 2 buổi/ngày cũng khó đạt được.
Ảnh minh họa.
Là tỉnh có cả miền núi, vùng dân tộc, biên giới và khu kinh tế, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Trưởng phòng Giáo dục thường xuyên, mầm non, Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Ninh cho rằng: Cần tăng cường vai trò tham mưu xây dựng chính sách đối với đội ngũ theo hướng đặc thù. Bên cạnh đó, đẩy mạnh tuyên truyền, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền. Cũng như đề cao trách nhiệm của các bộ, ngành.
Điển hình, vai trò trách nhiệm Bộ Công an trong việc hỗ trợ công tác điều tra dân số liên quan đến phổ cập GDMN cho trẻ 3 - 4 tuổi rất quan trọng. Trên cơ sở các thông tin thống kê và sự hỗ trợ của bộ ngành, việc ban hành chính sách phổ cập GDMN cho trẻ 3 - 4 tuổi mới đạt được mục đích mong muốn.
Bắc Ninh khá thành công trong việc phổ cập GDMN cho trẻ 5 tuổi, từ kinh nghiệm này, đại diện ngành Giáo dục kiến nghị: Cần có nguồn kinh phí riêng, phù hợp cho công tác phổ cập giáo dục. Nguồn tiền này đảm bảo chi cho đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên thực hiện các nhiệm vụ phổ cập giáo dục như công tác chỉ đạo, phối hợp, điều tra, nhập liệu, theo dõi... nhất là với đơn vị có nhiều khu công nghiệp, lượng dân số cơ học tăng nhanh hoặc có nhiều biến động.
Ngoài ra, Bộ GD&ĐT cần tham mưu Chính phủ ban hành chính sách hỗ trợ ăn trưa cho trẻ nhà trẻ. Phổ cập GDMN cho trẻ 3 - 4 tuổi rất cần có lộ trình thực hiện việc miễn học phí, tiến tới miễn học phí đối với trẻ 24 - 36 tháng tuổi nhằm tăng tỷ lệ huy động ra lớp và tạo tiền đề thực hiện phổ cập giáo dục tiền mẫu giáo.
TP Hồ Chí Minh là địa phương đông dân nhất cả nước, số lao động nhập cư lớn, đang độ tuổi nuôi con nhỏ nên đại diện Sở GD&ĐT TP kiến nghị về cơ hội tiếp cận GDMN của trẻ em. Theo đó, đề án đưa ra lộ trình đảm bảo tỉ lệ trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo được huy động đến cơ sở GDMN để được nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục theo Chương trình GDMN đạt 95% vào năm 2025 và 97% vào năm 2030 cần điều chỉnh thành "Phấn đấu tỷ lệ huy động trẻ em trong độ tuổi mẫu giáo đến trường, lớp đạt 95% vào năm 2025, đạt 97% vào năm 2030". Hay mục tiêu địa phương được công nhận đạt chuẩn phổ cập GDMN cho trẻ em mẫu giáo cũng nên giảm từ 60% xuống có 50% vào năm 2025, có 100% số tỉnh, thành phố đạt chuẩn phổ cập GDMN cho trẻ em mẫu giáo vào năm 2030.
Nhiều địa phương thống nhất quan điểm, để thực hiện Phổ cập GDMN 3 - 4 tuổi cần ban hành chính sách ưu tiên chỉ tiêu biên chế cho vùng đồng bào DTTS&MN, kinh tế khó khăn, đặc biệt khó khăn, bãi ngang ven biển, hải đảo; Nghiên cứu, đề xuất chính sách miễn học phí, hỗ trợ ăn trưa cho trẻ em mẫu giáo (3 - 4 tuổi) theo lộ trình, trình Chính phủ phê duyệt. Bảo đảm chế độ làm việc của giáo viên mầm non theo Luật Lao động, có chế độ hỗ trợ giáo viên dạy lớp ghép, tăng cường tiếng Việt cho trẻ em người DTTS, giáo viên dạy vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn, vùng huyện đảo đặc thù... trong các cơ sở GDMN công lập. Hỗ trợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho giáo viên các cơ sở GDMN ngoài công lập.
Khó khăn trong thực hiện chính sách hỗ trợ trẻ em, giáo viên mầm non Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tham mưu Thủ tướng ban hành đề án nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, hỗ trợ phát triển giáo dục mầm non vùng khó khăn giai đoạn 2023-2030. Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Ngày 20/10, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức hội nghị sơ kết...