Ukraine trước áp lực cải tổ Lực lượng Phòng thủ Lãnh thổ
Các đơn vị phòng thủ lãnh thổ từng rất được nể trọng của Ukraine đang trải qua thời kỳ khó khăn khi nhiều thành viên của họ muốn chuyển sang các đơn vị quân sự khác.
Huấn luyện Lực lượng Phòng thủ Lãnh thổ ở Kiev vào tháng 1/2022. Ảnh từ các nguồn mở
Vào tháng 1/2022, một tháng trước khi cuộc xung đột toàn diện với Nga bùng nổ, Lực lượng Phòng thủ lãnh thổ (TRF) Ukraine đã được thành lập thành các trung tâm khu vực. Các đơn vị TRF, không giống như quân đội chính quy, tập trung vào các ngày cuối tuần tại các nhà máy bỏ hoang để huấn luyện bằng vũ khí thật hoặc vũ khí mô phỏng về các kỹ năng quân sự như phối hợp, tấ.n côn.g, tuần tra, phòng thủ và rút lui.
Khi đó, một số bài đăng trên truyền thông đã chế giễu hình ảnh khoảng 50 người đàn ông tham gia vào một khóa huấn luyện thô sơ bằng cách sử dụng mô hình sún.g AK bằng gỗ. Tuy nhiên, tiếng cười sớm kết thúc, vì chính những người bảo vệ lãnh thổ này đã chống lại sức mạnh của quân đội Nga trong những ngày đầu của cuộc xung đột, thay vì các đơn vị chính quy của Lực lượng vũ trang Ukraine (AFU). Chính các đơn vị phòng thủ lãnh thổ là lực lượng chủ chốt đẩy lùi các đoàn quân Nga đầu tiên tiến gần Kiev và các tỉnh Chernihiv, Sumy, Shostka, Kharkiv, Mykolaiv, Kherson.
Những cuộc tấ.n côn.g đầu tiên của những người lính bán thời gian này đã khiến đối phương bất ngờ và rơi vào tình trạng mất tổ chức, cho phép lực lượng chính quy của Ukraine tổ chức phòng thủ hiệu quả hơn trước một đối thủ vượt trội về số lượng.
Volodymyr, một người lính của một trong những Đơn vị Phòng thủ lãnh thổ (TDU) Chernihiv nhớ lại: “Chúng tôi đã tham gia trận chiến ở phía Bắc Chernihiv vào ngày đầu tiên hoặc ngày thứ hai của cuộc chiến. Chúng tôi chỉ có một ‘chiếc ủng’ (tức sún.g phóng lựu chống tăng gắn chân máy LNG -9) cho mỗi trung đội, nhưng chúng tôi vẫn xoay sở để phá vỡ đoàn xe đầu tiên của Nga đột phá vào thành phố. Tất nhiên, khi pháo binh và không quân của họ đến, mọi thứ trở nên rất khó khăn. Sau đó, pháo binh của chúng tôi vào thời điểm đó bắt đầu tấ.n côn.g họ bằng vũ khí hạng nặng”.
Xe quân sự của Nga bị phá hủy bởi TRO gần Chernihiv. Ảnh: AFU
Tuy nhiên, sau những tháng đầu tiên ngăn chặn chiến dịch tấ.n côn.g của Nga, mọi thứ không diễn ra tốt đẹp với các TDU. Nhiều lữ đoàn lãnh thổ không còn chiến đấu như những đơn vị thống nhất đơn lẻ nữa mà các tiểu đoàn của họ trở thành lực lượng được ghép với các đơn vị khác. Ở nhiều khu vực của mặt trận, binh lính TDU đã phải chịu tổn thất do thiếu vũ khí hạng nặng.
Đầu tháng 10/2024, lực lượng Ukraine buộc phải rời khỏi Vuhledar vì một trong những tiểu đoàn thuộc lữ đoàn TDF 123 đã rời khỏi vị trí phòng thủ do thiếu vũ khí, đạn dược.
Lịch sử ra đời
Ý tưởng thành lập TRF xuất hiện vào năm 2008, nhưng đến năm 2014, các tiểu đoàn TRF đầu tiên mới được thành lập. Đây là thời kỳ hoàng kim của các đội hình tình nguyện và ý tưởng này được xã hội đón nhận nồng nhiệt. Ngay từ năm 2018, quá trình chuyển đổi sang hệ thống “lữ đoàn khu vực” đã diễn ra, dẫn đến việc thành lập 25 lữ đoàn TRF đầu tiên – một lữ đoàn cho mỗi đơn vị hành chính của Ukraine.
Tuy nhiên, việc thành lập các lữ đoàn phòng thủ lãnh thổ không có nghĩa là phải bổ sung người vào đó. Việc tuyển dụng vào các lữ đoàn diễn ra từ từ – gồm những cá nhân tình nguyện và tận tâm, đôi khi là doanh nhân, thợ săn, cảnh sát đã nghỉ hưu… Trong tháng trước cuộc xung đột số lượng thành viên TRF đã vượt quá 100.000 người.
Video đang HOT
Binh lính của lực lượng phòng thủ lãnh thổ tại khu vực Dnipropetrovsk, ngày 22/3/2024. Ảnh: Army Inform.
Ở một số nơi, như Kiev hoặc Chernihiv, có những đơn vị ổn định và được huấn luyện tốt đã trải qua nhiều tháng huấn luyện thường xuyên, trong khi ở những khu vực khác, như Kherson, các đơn vị mới thành lập phải chật vật để tiếp nhận và sử dụng được vũ khí. Vấn đề này vẫn tồn tại ngay cả trong cuộc xung đột, dẫn đến các hành động không hiệu quả của TRO ở Kherson.
“Tuy nhiên, vào đầu cuộc chiến, các TDU đã hoàn thành nhiệm vụ của mình – nơi họ được triển khai, kẻ thù không thể hoặc mất nhiều thời gian để chiếm được các lãnh thổ, mà sau đó được Ukraine giành lại, như ở các vùng Chernihiv, Kiev, Kharkov, khu vực gần Sumy và Shostka. Nơi các TDU không có thời gian để triển khai, như ở Melitopol, thì các hành động của quân đội Nga đã thành công hơn.
Nhóm huấn luyện viên TRF vào ngày 19/2/2022, chỉ 5 ngày trước khi xung đột bùng phát. Ảnh: Facebook
Tình hình thay đổi
Vào đầu tháng 1/2022, TRF được tuyên bố là một nhánh riêng biệt của Lực lượng Vũ trang Ukraine. Những đơn vị này được coi là các đơn vị bộ binh hạng nhẹ vì họ không có vũ khí hạng nặng hoặc xe bọc thép, di chuyển bằng xe không bọc thép, thường là xe dân sự. Người ta cho rằng họ chủ yếu sẽ thực hiện các nhiệm vụ phòng thủ ở địa phương.
Mặc dù điều này cho phép các đơn vị triển khai nhanh chóng nhưng với tư cách là bộ binh được trang bị vũ khí hạng nhẹ, họ không thể chống lại lực lượng đối phương được trang bị đầy đủ vũ khí và thiết bị trong thời gian dài.
“Điểm mấu chốt là bạn ngồi trong chiến hào và chỉ thấy sún.g cối và UAV thả bom, nghĩa là bạn trở thành mục tiêu cho các cuộc tấ.n côn.g của kẻ thù. Về nguyên tắc, đây là nhiệm vụ của bộ binh. Nhưng vấn đề là chúng tôi chỉ là bộ binh hạng nhẹ. Rất khó để xử lý hậu cần bằng xe không bọc thép và cũng khó khăn nếu không có đơn vị pháo binh hoặc UAV của riêng mình”, Andrii, một tình nguyện viên trong lữ đoàn phòng thủ lãnh thổ đã chiến đấu từ những ngày đầu của cuộc chiến, cho biết.
Tương lai của bộ binh hạng nhẹ Ukraine
Có vẻ như lựa chọn hiển nhiên là trang bị vũ khí cho các TDU ở cùng cấp độ với các đội hình cơ giới khác. Vấn đề là các đội hình này cũng cần được bổ sung thành viên.
Thậm chí đã có những lời kêu gọi giải tán TRF và sáp nhập chúng vào các lữ đoàn hiện có. Theo chuyên gia quân sự Anton Holoborodko, bộ binh hạng nhẹ vẫn có thể hoạt động hiệu quả trong các cuộc tranh giành vị trí, điều quan trọng là sử dụng nó một cách hợp lý.
“Đó là một công cụ. Mỗi công cụ đều có mục đích của nó. Không cần phải giải tán bất cứ thứ gì, chúng ta chỉ cần sử dụng bộ binh hạng nhẹ ở nơi nó hiệu quả. Mọi người đang thảo luận về một số trường hợp mà nó không hiệu quả, nhưng hiện tại, có nhiều khu vực trên mặt trận mà lực lượng phòng thủ lãnh thổ đang chiến đấu thành công, cứu các lữ đoàn được trang bị vũ khí hạng nặng của Lực lượng vũ trang Ukraine”, ông Holoborodko cho biết.
Ukraine chuyển trọng tâm sang phòng thủ trước Nga?
Việc Ukraine tăng cường xây dựng các tuyến phòng thủ mới, bao gồm tường rào và đường hào ở khu vực tiề.n tuyến đông bắc đất nước, ám chỉ Kiev đang chuyển sang thế phòng thủ nhiều hơn trong cuộc xung đột với Nga.
Các phóng viên Reuters đã tận mắt nhìn thấy những hàng rào chắn bê tông trắng và các cuộn dây thép gai trải dài trên một cánh đồng rộng hơn 1km gần thành phố Kupiansk, đông bắc Ukraine hôm 28/12. Họ cũng chứng kiến những đường hào với khu sinh hoạt thô sơ đang được các lực lượng Kiev đào trong bóng tối, giữa lúc tiếng pháo ầm ầm cách đó không xa.
Các kỹ sư quân sự Ukraine ở một chiến hào mới xây dựng gần Kupiansk. Ảnh: Reuters
Các nhà phân tích quân sự cho biết, những hệ thống phòng thủ trên có một số điểm tương đồng với các hệ thống đã được triển khai ở khu vực phía nam và phía đông đang nằm dưới sự kiểm soát của quân Nga. Chúng rõ ràng nhằm mục đích giúp Ukraine vượt qua các cuộc tấ.n côn.g đồng thời tái tạo lực lượng khi Moscow đang nắm quyền chủ động trên tiề.n tuyến.
"Ngay khi quân đội di chuyển, băng qua các cánh đồng, bạn có thể hành động mà không cần công sự. Nhưng khi binh lính dừng lại, bạn cần phải đào ngay xuống lòng đất", một kỹ sư thuộc quân đội Ukraine tự nhận là Lynx, chia sẻ gần Kupiansk.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 28/11/2023 từng thông báo, nước này đang "tăng cường đáng kể" các công sự, sau khi chiến dịch phản công bắt đầu từ tháng 6 cùng năm đã không thể nhanh chóng chọc thủng phòng tuyến của Nga.
Kiev nhấn mạnh không thay đổi tham vọng giành lại kiểm soát toàn bộ lãnh thổ lọt vào tay các lực lượng Moscow, nhưng họ hiện tập trung vào những cải cách quân dịch nhạy cảm về mặt chính trị để bổ sung nhân lực và giải quyết tình trạng thiếu pháo binh ở mặt trận.
Theo các nhà phân tích quân sự, Nga đã tăng áp lực tấ.n côn.g xung quanh các thị trấn phía đông như Kupiansk, Lyman và Avdiivka, đồng thời không còn giữ lại quân dự bị vì lo ngại phía Ukraine có thể tạo đột phá.
Tổng thống Ukraine cho rằng, nước này cần đẩy mạnh các công trình phòng thủ và tăng tốc xây dựng chúng quanh 3 thị trấn nói trên, ở phần phía đông vùng Donetsk và ở các khu vực Kharkiv, Sumy, Chernihiv, Kiev, Rivne và Volyn. Những khu vực này trải dài từ phía đông Ukraine, dọc biên giới với Nga và Belarus, tới giáp nước đồng minh phía tây là Ba Lan.
Tư thế phòng thủ
Hiện không có dữ liệu công khai nào về cường độ hoặc quy mô xây dựng công sự của Ukraine. Kiev đã thiết lập các tuyến phòng thủ ở một số khu vực phía đông Donbass kể từ năm 2014, khi lực lượng nổi dậy bắt đầu chiếm giữ lãnh thổ. Họ cũng cho đào rất nhiều công sự ở những nơi như Avdiivka kể từ khi Moscow mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào cuối tháng 2/2022.
Jack Watling, nhà nghiên cứu cấp cao về chiến tranh trên bộ tại Viện Dịch vụ thống nhất Hoàng gia Anh nhận định, các công sự mạnh hơn sẽ làm chậm đà tiến của quân đội Nga và giúp Ukraine phải phân bổ ít quân hơn cho phòng thủ, giúp họ có thêm thời gian để huấn luyện bổ sung.
"Người Ukraine đang chuyển sang thế phòng thủ vì chiến dịch phản kích của họ đã lên đến đỉnh điểm", ông Watling nhận xét, đồng thời lưu ý, các lực lượng Moscow đã giành lại thế chủ động trên tiề.n tuyến và có thể chọn nơi để tấ.n côn.g.
Cũng theo nhà nghiên cứu Watling, trong bối cảnh kho đạn pháo của Ukraine ngày càng giảm, tỷ lệ thương vong của quân Nga cũng giảm, khiến Moscow dễ dàng thành lập các đơn vị mới hơn và có thể mở ra các tuyến tập kích mới theo thời gian.
Trong khi đó, phía Ukraine "đang cố gắng giảm thiểu thương vong cho mình, đồng thời tái tạo sức mạnh chiến đấu, phản công". Các công sự cũng có thể được sử dụng để bảo vệ 2 bên sườn của Ukraine khi nước này khôi phục tấ.n côn.g.
Thiết lập hệ thống "răng rồng"
Các phóng viên Reuters mới đây đã có cơ hội chiêm ngưỡng các chiến hào được người Ukraine đào bằng máy xúc và xẻng tại một địa điểm được giữ kín ở vùng Chernihiv, gần biên giới Nga.
Serhiy Naev, chỉ huy lực lượng hỗn hợp Ukraine, người giám sát khu vực quân sự phía bắc, chia sẻ với các phóng viên: "Khi dân thường hoàn thành công việc của họ (xây dựng các vị trí), chúng tôi sẽ rải mìn dày đặc".
Tháng trước, nhóm phóng viên Reuters cũng đến thăm các chiến hào mới được Ukraine xây dựng ở Chornobyl, gần biên giới với Belarus. Theo chỉ huy Naev, việc xây dựng các công trình phòng thủ như vậy, dây thép gai, "răng rồng" (rào chắn bê tông) đang diễn ra ở toàn bộ khu vực hoạt động phía bắc, ở các vùng Sumy, Chernihiv và ở hướng Kiev. Chúng sẽ được khai thác như vật cản bê tông liên tục đối với các xe bọc thép của đối phương.
Một kỹ sư quân sự biệt danh "Thằn lằn" kể, họ thường lắp đặt "răng rồng" trước tiên, tiếp theo là những cuộn dây thép gai và sau đó là mìn. Ông nói, hầu hết những rào cản này lẽ ra phải được xây dựng sớm hơn nhiều, có thể là vào mùa xuân năm ngoái vì "việc này tốn quá nhiều thời gian".
Một kỹ sư khác cho biết, Ukraine đang cố gắng giảm thiểu việc sử dụng mìn cho các công sự nhằm tránh để lại những loại đạn dược nguy hiểm trên lãnh thổ của mình.
Nga mở đợt tập kích lớn, nổ liên tiếp vang lên ở Kiev Loạt vụ nổ lớn vang lên ở thủ đô Kiev của Ukraine khi Nga mở đợt tập kích bằng lượng lớn máy bay không người lái (UAV). PravdaUkraine hôm nay (25/11) dẫn thông báo của không quân Ukraine xác nhận Nga mở đợt tập kích UAV quy mô lớn nhắm vào các mục tiêu ở nước này. Báo động không kích được kích...