Tỷ lệ đỗ tốt nghiệp trên 90%, các chuyên gia vẫn nhất trí: Phải tiếp tục thi

“Có nhất thiết phải duy trì kỳ thi tốt nghiệp THPT khi mà 98 – 99% là đỗ?”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đặt câu hỏi.

“Tỷ lệ đỗ tốt nghiệp năm nào cũng cao ngất ngưởng, lên đến 90 – 95%. Vậy thì cần gì phải tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT nữa? Nên bỏ kỳ thi và thay vì cấp bằng tốt nghiệp THPT thì cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình phổ thông”. Đó là ý kiến tập trung nhất bày tỏ băn khoăn về kết quả và hiệu quả của kỳ thi tốt nghiệp THPT trong thời gian qua.

Tuy nhiên, ngoài tỷ lệ đỗ tốt nghiệp THPT “lên đến hơn 90%”, chưa có nghiên cứu nào thấu đáo cho thấy việc bỏ kỳ thi là cần thiết.

“Tại sao mỗi năm chúng ta phải tiêu tốn rất nhiều tiền cho kỳ thi THPT trong khi biết chắc tỷ lệ đỗ tới hơn 90%, trong khi đó bằng tốt nghiệp THPT hiện nay không còn giá trị lớn, chỉ như một tờ giấy khai sinh của đứa trẻ. Vì thế không nên quá khắt khe về kỳ thi THPT, Giáo sư Phạm Tất Dong nêu vấn đề tại cuộc họp của Hội đồng quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực diễn ra chiều qua.

Theo Giáo sư Phạm Tất Dong, nhiều giáo viên còn ngạc nhiên về tỷ lệ đỗ tốt nghiệp cao như hiện nay. “Thậm chí họ nói rằng nếu họ được tự đánh giá thì chỉ đạt 60% nhưng lúc đi thi họ rất mừng vì học sinh của mình đỗ tới 89 – 90%. Tại sao chúng ta cứ phải bỏ tiền ra để biết rằng hơn 90% học sinh thi đỗ?”, Giáo sư nói.

Tỷ lệ đỗ tốt nghiệp năm nào cũng lên đến 90 – 95%.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam sau đó kể câu chuyện ông vừa giải quyết liên quan đến Bộ LĐ-TB&XH và Bộ GD&ĐT.

Khi học hết bậc THCS, học sinh được chuyển sang học nghề. Trong khi học nghề, các em sẽ được học văn hóa, nhưng học văn hóa trong trường nghề thì không được tham gia thi THPT và không có bằng tốt nghiệp THPT. “Sau khi lấy ý kiến của nhân dân và phụ huynh, hầu hết rất bức xúc và đều muốn rằng, các học sinh dù học văn hóa ở trường nghề cũng phải được thi tốt nghiệp THPT và có bằng THPT vì đó là danh dự của con cái họ”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ.

Bỏ thi, học sinh sẽ không chịu học nữa

Với vai trò là giáo viên giảng dạy, cô giáo Nguyễn Thị Nhiếp, Hiệu trưởng Trường THPT Yên Hoà (Hà Nội), thành viên Tổ tư vấn của Ủy ban Quốc gia đổi mới Giáo dục và Đào tạo, nêu quan điểm việc bỏ thi tốt nghiệp THPT sẽ khiến học sinh lười học, từ đó gặp khó khăn khi xét tuyển đại học, cao đẳng.

“Thi tốt nghiệp THPT không đơn thuần là con số như dư luận hay phụ huynh thường có ý kiến. Nếu không thi thì học sinh sẽ không học. Học sinh không học thì thầy cô cũng không nỗ lực dạy, đổi mới. Hệ lụy này không chỉ đơn thuần dừng lại ở cấp THPT mà nó sẽ đổ xuống cấp THCS, rồi tiểu học nữa”, cô giáo Nhiếp nói.

Theo PGS Trần Xuân Nhĩ, Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, trong giai đoạn 2021-2025 nên giữ ổn định kỳ thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học, cao đẳng.

“Dù có tới 80- 90% thí sinh đỗ tốt nghiệp thì vẫn phải thi, nếu không thi thì học sinh không học. Ngoài ra, không thi thì chỉ còn cách xét học bạ, mà xét học bạ trong tình hình hiện nay trình độ từng vùng khác nhau, trình độ giáo viên khác nhau, thậm chí theo hình thức này dễ có tiêu cực xảy ra”, PGS Trần Xuân Nhĩ nói.

Đại diện các trường đại học cũng cho rằng, từ khi tổ chức kỳ thi THPT quốc gia và năm 2020 là thi tốt nghiệp THPT thì các trường đều tuyển sinh thuận lợi, đáp ứng 80% yêu cầu. Chương trình phổ thông trung học hiện nay vẫn là chương trình cũ nên không thể bỏ kỳ thi này.

Tuy nhiên, vấn đề cần bàn hiện nay đó là phương án tổ chức kỳ thi này như thế nào để vừa giữ được sự ổn định với thí sinh nhưng vẫn đảm bảo công bằng, đánh giá đúng năng lực học sinh, không gây áp lực, không gây tốn kém cho gia đình học sinh và xã hội.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ, nếu chỉ nhìn vấn đề từ góc độ các thành phố lớn, vấn để sẽ trở nên phiến diện. Phải đánh giá cả ở những vùng nông thôn, đặc biệt là miền núi, vùng sâu vùng xa. “Nếu ra đề khó quá, tỷ lệ đỗ tốt nghiệp sẽ giảm xuống. Tuy nhiên, ở miền núi, vùng sâu vùng xa, vận động được các em đến trường đã hết sức khó khăn. Phải có chính sách cụ thể động viên các em yên tâm học hành.” – ông Đam nói.

Trong thời gian trước mắt cần giữ ổn định kỳ thi tốt nghiệp THPT như năm 2020.

Vẫn thi, nhưng sẽ có nhiều đổi mới

Nhiều ý kiến cũng đồng tình với lộ trình mà Bộ GD&ĐT đề xuất đó là trong năm 2021, 2022 tổ chức thi ổn định như năm 2020. Từ năm 2023 chuẩn bị ngân hàng câu hỏi, đề thi phục vụ cho việc áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới từ năm 2025 với các hình thức thi trên máy tính do địa phương chủ trì toàn diện.

“ Tôi cho rằng từ năm 2016, đưa các em thi ngay tại điểm thi trường phổ thông là chính sách cực kỳ đúng bởi tạo cho các thí sinh và phụ huynh sự công bằng. Những em nghèo khó ở quê làm sao có tiền đi ra thành phố lớn để thi? Nhiều ý kiến cho rằng đỗ trên 90% không cần tổ chức kỳ thi nhưng không thi không được. Bởi nếu không thi, các em sẽ không học, không chuẩn bị được đầy đủ kiến thức để học ở bậc cao hơn. Tôi rất ủng hộ phương án thi hiện nay và chủ trương dần dần chuyển sang thi trên máy tính” , ông Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM cho hay.

GS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục cho biết: “Không có lí do gì để thay đổi kỳ thi. Kỳ thi là đợt tổng rà soát lại toàn bộ chương trình giáo dục nên không thể không thi. Còn trường đại học khi được tự chủ tuyển sinh, có thể dẫn tới trăm hoa đua nở và có thể lại quay về những vấn đề cũ”.

GS Nguyễn Tùng Lâm, Chủ tịch Hội Tâm lý giáo dục Hà Nội cũng nhấn mạnh, nếu không tổ chức kỳ thi, chúng ta không kiểm soát được việc dạy và học, đặc biệt là những định hướng đổi mới trong giáo dục.

Ông Phạm Tất Thắng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho biết, kỳ thi THPT đã được quy định trong Luật Giáo dục nhằm đánh giá chất lượng giáo dục phổ thông trên cả nước, dù tỷ lệ đỗ trên 90% nhưng ở từng môn học cụ thể như Lịch sử hay Tiếng Anh cũng đặt ra những vấn đề cần tiếp tục xử lý.

“ Kỳ thi phải đảm bảo chính xác, khách quan, công bằng; không gây áp lực cho thí sinh, tốn kém cho xã hội; đánh giá được chất lượng dạy và học ở các trường phổ thông. Chúng ta cũng cần giữ ổn định kỳ thi, tránh việc tạo áp lực thay đổi đối với xã hội”, ông Thắng nói.

Phát biểu tại cuộc họp, GS Nguyễn Lân Dũng khẳng định: “ Cần thi và tiếp tục những thành tựu Bộ GD&ĐT đã đạt thời gian qua“, GS Nguyễn Lân Dũng lấy ví dụ, nếu hỏi các nước trên thế giới có thi không, “câu trả lời là có”. “Việc thi là cần thiết, vì không thi học sinh sẽ không học, thi trên một diện rộng còn để đánh giá được môn nào đang dạy và học tốt, môn nào chưa tốt để rút kinh nghiệm”, GS Nguyễn Lân Dũng nhấn mạnh.

PGS Trần Xuân Nhĩ, Phó chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam lo ngại, nếu bỏ kỳ thi tốt nghiệp THPT mà chỉ xét học bạ thì có thể xảy ra tiêu cực, dẫn đến tình trạng học sinh sẽ không học: “Nếu không thi mà xét học bạ, trong khi điểm học bạ mỗi vùng miền, trường học khác nhau sẽ dẫn tới tiêu cực. Cơ bản kỳ thi như năm vừa rồi, nên ổn định, không nên thay đổi nữa”, PGS Trần Xuân Nhĩ phân tích.

Năm 2021 sẽ giữ ổn định như 2020

Theo Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ, qua 6 năm thực hiện, lộ trình đổi mới kỳ thi THPT quốc gia đến lúc này đã hoàn thành, do đó việc tổ chức kỳ thi sau năm 2020 cơ bản ổn định: “Phương án tổ chức kỳ thi năm 2021 không có gì thay đổi cả về số môn thi, phạm vi kiến thức, cách thức tổ chức… giống như kỳ thi năm 2020, vì vậy, các em học sinh, giáo viên và phụ huynh có thể yên tâm chuẩn bị cho kỳ thi”.

Về lộ trình tổ chức và phương án thi trong những năm sắp tới, người đứng đầu Bộ GD&ĐT khẳng định, tinh thần là ổn định, chỉ tập trung nghiên cứu áp dụng công nghệ vào kiểm tra, đánh giá cho phù hợp; thí điểm, tiến tới mở rộng hình thức thi trên máy tính, đồng thời, chú trọng phát triển ngân hàng câu hỏi phù hợp với lộ trình đổi mới giáo dục phổ thông.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định, kỳ thi tốt nghiệp năm 2020 đã đạt được những kết quả tốt đẹp và các trường đại học đang thực hiện xét tuyển theo tiến độ. Đổi mới giáo dục đào tạo nói chung và thi cử nói riêng là một quá trình nên cần có sự ổn định để không gây xáo trộn đối với học sinh. Do đó, trong thời gian trước mắt cần giữ ổn định kỳ thi tốt nghiệp THPT như năm 2020.

“Những kỳ thi sau năm 2020 cơ bản giữ ổn định như hiện nay và chỉ tập trung vào 2 khâu. Khâu thứ nhất, tiếp tục tăng cường chỉ đạo công tác để có ngân hàng đề thi phong phú hơn, để tất cả thí sinh dựa vào đó mà học, ôn luyện. Thứ hai là ứng dụng công nghệ để tiến tới chúng ta có thể thi qua máy càng nhiều càng tốt và thi nhiều đợt một năm thông qua cac trung tâm khảo thí”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói.