Từng bước “tiêu diệt” mụn trứng cá

Biết rõ nguyên nhân gây mụn trứng cá đã là nắm phần thắng trong tay. Việc còn lại là bạn kiên trì “tiêu diệt” chúng theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Mụn trứng cá là biểu hiện của tình trạng viêm ở hệ thống nang lông và tuyến bã. Bệnh phổ biến và chiếm khoảng 90% ở lứa tuổi thanh – thiếu niên. Đa số trường hợp sẽ khỏi tự nhiên, nam hết mụn khoảng trước tuổi 25 và nữ khoảng trước tuổi 30.

Về nguyên nhân

Mụn trứng cá (MTC) phát triển khi tuyến bã sản xuất quá nhiều chất nhờn, chất nhờn này kết hợp với tế bào của tuyến bã làm tắc nghẽn lỗ chân lông. Các nguyên nhân có thể là do hormone, do yếu tố di truyền hay do vi khuẩn…

MTC không phát sinh bởi thực phẩm mà bệnh nhân dùng, tuy nhiên thức ăn sẽ thúc đẩy MTC phát triển nếu có nhiều đường, chất béo như: chè, bánh ngọt, sô-cô-la, sầu riêng, xoài…

Một số yếu tố gây mụn như trước kỳ kinh, lo lắng, thức khuya…; do hóa chất như: xăng dầu, khoáng chất, iod, brôm…; do một số thuốc như: nhóm corticoide, thuốc chống lao INH, vitamin B12, thuốc ngừa thai…

Dùng thuốc bôi điều trị mụn trứng cá.

Biểu hiện của MTC

- Tắc nghẽn ống chân lông: các tế bào của tuyến bã và của ống chân lông khi chết sẽ đào thải ra ngoài qua ống chân lông. Nhưng khi việc này không xảy ra, chúng sẽ ngăn chặn sự di chuyển của chất nhờn trong ống.

- Hoạt động quá mức của tuyến bã: hormone (chủ yếu là testosteron) kích thích tuyến bã sản xuất chất nhờn. Nam giới thường sẽ có MTC nghiêm trọng hơn trong những năm trưởng thành do lượng testosteron được sản xuất ra nhiều.

- Hoạt động gia tăng của vi khuẩn Propionibacterium Acnes: vi khuẩn này có rất nhiều trên da của người bị MTC. Chúng kết hợp với chất nhờn và tế bào chết làm sưng tấy ống chân lông. Nếu không chữa trị, các mụn u nang lông nghiêm trọng sẽ phát triển và tạo sẹo vĩnh viễn.

Điều trị

Có thể chọn một trong ba cách:

- Tác dụng trên sự tăng tiết bã nhờn: hiện nay chỉ có thuốc cho nữ giới, điều chế dưới dạng hormone như: dian-35 – uống 1 viên đầu vào ngày bắt đầu hành kinh, uống liên tục trong 21 ngày, nghỉ 7 ngày rồi uống lại như trên (thời gian nghỉ uống thuốc sẽ xuất hiện hành kinh). Ít nhất từ 1 – 3 tháng liên tục trở lên mới có tác dụng.

- Tác dụng trên sừng hóa phễu: differin – thuốc thoa 1 lần/ngày trước khi đi ngủ, điều trị 8 – 12 tuần. Hoặc dùng effederm, alten, isotrex…

- Tác dụng trên vi khuẩn: dùng kháng sinh thoa tại chỗ hoặc uống.

Ngoài ra, thuốc trị mụn còn được phối hợp tùy theo mức độ MTC ở mỗi người.

Thực hành các bước điều trị

Bước 1: rửa mặt bằng xà phòng Acne. Thời gian đầu cảm giác da hơi khô, khó chịu nhưng bạn sẽ quen dần. Có nhiều trường hợp duy trì tốt cũng đủ để hết MTC.

Bước 2: lấy còi mụn. Sau vệ sinh da mặt thì lấy những mụn đã thành còi. Nếu không, chúng sẽ dính lại, nhiễm trùng tạo mủ trở thành mụn bọc, nguyên nhân của sẹo và thâm da.

Bước 3: thoa thuốc. Còi mụn đã lấy đi thường để lại những lỗ thông ra ngoài bề mặt của da, dễ gây nhiễm trùng. Vì vậy phải dùng kháng sinh tại chỗ dạng nước như: dalacin T hay stiemycin để thoa, ít nhất 2 – 3 lần/ngày.

Bước 4: uống thuốc. Nên uống đúng giờ để liều lượng kháng sinh duy trì tính hiệu lực.

Thời gian cho một đợt điều trị để hết MTC thường là 3 tháng, sau đó nếu ngưng điều trị, mụn sẽ xuất hiện trở lại. Để tránh mụn tái phát, lúc này không uống thuốc nữa, mà duy trì thường xuyên các bước 1, 2 và 3.

Nếu mụn không tái phát, nốt thâm và sẹo sẽ giảm đáng kể sau 6 tháng – 2 năm.

Có cách nào phòng bệnh?

Hiện chưa có phương pháp nào giúp phòng bệnh triệt để. Tuy nhiên, có thể hạn chế MTC phát triển như bằng cách: chăm sóc da đều đặn mỗi ngày, rửa mặt nhẹ nhàng, không chà xát da quá mạnh. Nên tôn trọng cấu trúc da, không chích lể.

Trong sinh hoạt thường ngày, nên giảm căng thẳng tinh thần, tránh làm việc đổ mồ hôi quá nhiều. Ngoài ra, nên kiêng ăn các món ngọt – béo, tránh táo bón, hạn chế thoa các loại mỹ phẩm dạng kem, dạng dầu, không dùng corticoide…

Theo Alobacsi