Từ cậu học trò ‘nhà quê’ thành nhà khoa học trẻ xuất sắc

Sinh ra ở một vùng quê khó khăn thuộc tỉnh Quảng Nam, tiến sĩ Hồ Thanh Tâm từng đi làm vườn thuê để lấy tiền ăn học. Giờ đây, anh đã trở thành một trong 10 nhà khoa học trẻ xuất sắc.

Tiến sĩ Hồ Thanh Tâm làm việc tại phòng thí nghiệm – ẢNH: NVCC

Tiến sĩ Hồ Thanh Tâm (31 tuổi) là một trong 10 nhà khoa học trẻ xuất sắc vừa được nhận giải thưởng Quả cầu vàng năm 2020 do T.Ư Đoàn và Bộ Khoa học – Công nghệ chủ trì tổ chức để tôn vinh các tài năng trẻ trong khoa học.

Trước đó, anh đã đạt được nhiều giải thưởng khoa học tại các hội nghị quốc tế ở Mỹ và Hàn Quốc. Anh cũng là nhà khoa học trẻ quyết định từ nước ngoài trở về VN làm việc, để cống hiến cho quê hương. Hiện anh đang công tác tại Viện Sáng kiến sức khỏe toàn cầu, Trường ĐH Duy Tân (Đà Nẵng).

Từng làm thuê để theo đuổi khoa học

Chia sẻ về con đường đến với khoa học, anh Tâm cho biết anh sinh ra ở xã Bình Sa, là một xã bãi ngang của H.Thăng Bình (Quảng Nam). Ba mẹ anh làm nông nghiệp, lại nuôi 5 anh em ăn học, nên kinh tế lúc bấy giờ rất khó khăn.

Chúng tôi lớn lên với một tuổi thơ lam lũ, có lúc phải ăn cơm độn ngô, độn sắn. Do đó, tôi luôn tâm niệm là phải phấn đấu học tập để vươn lên, đầu tiên là để giúp gia đình, quê hương thoát nghèo, và sau đó là thực hiện hoài bão của mình

Tiến sĩ Hồ Thanh Tâm

“Chúng tôi lớn lên với một tuổi thơ lam lũ, có lúc phải ăn cơm độn ngô, độn sắn. Do đó, tôi luôn tâm niệm là phải phấn đấu học tập để vươn lên, đầu tiên là để giúp gia đình, quê hương thoát nghèo, và sau đó là thực hiện hoài bão của mình”, anh Tâm chia sẻ.

Anh thi đỗ ngành công nghệ sinh học Trường ĐH Đà Lạt. Vì đam mê nghiên cứu, anh tiếp tục học cao học cũng tại trường này. Nhưng khi đó cha mẹ đã già yếu, không đủ sức nuôi anh ăn học, chỉ có thể động viên anh cố gắng học hành. Vì vậy, gia đình người anh trai đã cố gắng chu cấp để Tâm theo đuổi ước mơ của mình. Thương mọi người vất vả, anh đi trồng rau, trồng hoa thuê ở các nhà vườn của Đà Lạt để vừa có thu nhập trang trải cuộc sống, vừa có thêm kinh nghiệm thực tế.

“May mắn tôi được sự hướng dẫn và làm việc cùng GS-TS Dương Tấn Nhựt (Viện Nghiên cứu khoa học Tây nguyên), người đã khơi dậy niềm đam mê đến với khoa học và là người hướng dẫn, định hướng nghiên cứu khi bước đầu đến với khoa học. Cùng với sự hướng dẫn của GS-TS Nhựt, tôi đã tham gia vào các dự án nhân giống vô tính và bảo tồn cây sâm Ngọc Linh, một loại dược liệu vô cùng quý hiếm của VN. Sau đó, thầy cũng là người giới thiệu cho tôi học bổng toàn phần làm tiến sĩ tại Hàn Quốc”, anh Tâm chia sẻ.

Trong thời gian học tập và làm việc tại Hàn Quốc, anh đã tham gia 9 đề tài, dự án nghiên cứu khoa học. Trong đó, một dự án của anh đã được triển khai để sản xuất ra mỹ phẩm như: xà phòng, sữa tắm, mặt nạ, cao sâm… và đang hoàn thiện để sản xuất ra thực phẩm chức năng và dược phẩm.

8 năm, 34 công bố khoa học quốc tế và trong nước

Anh Tâm cho biết khi đang học thạc sĩ, anh đã được xét duyệt làm tiến sĩ tại phòng thí nghiệm của GS Park So-young, ĐH Quốc gia Chungbuk, Hàn Quốc. Từ đó, cơ hội nghiên cứu khoa học của anh được rộng mở và anh đã không ngừng cố gắng để có được những công trình khoa học mang tầm cỡ quốc tế. Hiện anh là thành viên phản biện 5 tạp chí khoa học chuyên ngành quốc tế uy tín.

Từ năm 2012 đến nay, anh đã có 17 bài báo đã công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế; 10 bài báo công bố trong các tạp chí trong nước; 6 báo cáo khoa học được đăng toàn văn trong kỷ yếu các hội nghị khoa học quốc tế và quốc gia; đồng tác giả của 1 chương sách chuyên khảo của Nhà xuất bản SPi Technologies India Private Ltd 2020…

Tiến sĩ Hồ Thanh Tâm từng đạt được nhiều giải thưởng quốc tế như: giải ba báo cáo xuất sắc tại hội nghị của Hiệp hội Sinh học trong ống nghiệm (Mỹ) tổ chức; giải nhì báo cáo xuất sắc tại hội nghị do Hiệp hội Khoa học cây trồng quốc tế tổ chức tại Hàn Quốc và 2 giải thưởng báo cáo xuất sắc tại các hội nghị khoa học tại Hàn Quốc. Bên cạnh đó, anh còn tích cực tham gia hoạt động cộng đồng, đặc biệt là các hoạt động liên quan đến bóng đá.

Anh từng là Chi hội trưởng Hội Sinh viên VN tại ĐH Quốc gia Chungbuk (Hàn Quốc); Phó chủ tịch phụ trách truyền thông Hiệp hội Bóng đá VN tại Hàn Quốc – VFAK; tham gia các hoạt động của Hội Sinh viên VN tại Trường ĐH Quốc gia Chungbuk, Hội Sinh viên VN tại Hàn Quốc, và tại nhiều đơn vị khác. Anh được kết nạp Đảng tại Hàn Quốc và sinh hoạt tại Chi bộ Asan-Cheonan trước khi về nước làm việc.

“Đặc biệt, điểm nhấn trong các công trình nghiên cứu là đã thành công trong sản xuất sinh khối và tăng cường tổng hợp hợp chất thứ cấp từ rễ tơ và rễ bất định cây hà thủ ô đỏ, một loại dược liệu quý, ở quy mô từ phòng thí nghiệm đến quy mô công nghiệp trong các hệ thống bioreactor 500L; đồng thời thử nghiệm hoạt tính sinh học của chúng”, anh Tâm chia sẻ. Liên quan đến nghiên cứu này, anh đã có 6 công bố đều trên tạp chí ISI Q1. Kết quả nghiên cứu từ 6 công trình này đã tạo ra được nguồn nguyên liệu có hoạt tính sinh học cao tương tự cây trồng ngoài tự nhiên, dùng để làm nguyên liệu cho sản xuất một số loại mỹ phẩm, dược phẩm và thực phẩm chức năng.Về nước để cống hiến

Có nhiều cơ hội ở lại làm việc tại Hàn Quốc, nhưng anh đã trở về VN để công tác tại Trường ĐH Duy Tân. Chia sẻ về lý do này, anh cho biết khi ở Hàn Quốc, những công bố khoa học của anh không mang tên VN.

“Mỗi lần tham dự các hội nghị quốc tế, các bạn nước khác chỉ biết Hồ Thanh Tâm ở Hàn Quốc, chứ không biết là VN. Tôi nghĩ tại sao mình không về VN, làm việc cho nước nhà, ít nhất là những công trình công bố khoa học của mình sẽ mang tên VN, và vẫn có thể hợp tác nghiên cứu với các phòng thí nghiệm khác trên thế giới. Vì vậy, sau khi tốt nghiệp tiến sĩ và 2 năm ở Hàn Quốc làm postdoc để tích lũy thêm kinh nghiệm, tôi quyết định trở về VN để làm việc và cống hiến”, anh chia sẻ.

Chia sẻ về cảm xúc khi trở thành nhà khoa học trẻ xuất sắc nhận được giải thưởng Quả cầu vàng, anh Tâm xúc động nói: “Tôi sinh ra và lớn lên ở nông thôn nên tình yêu đối với cây trồng gắn liền trong tôi. Đến với khoa học, tôi mong muốn mang lại những sản phẩm tốt nhất để góp phần tạo nên một nền nông nghiệp công nghệ cao phục vụ quê hương, đất nước. Và cố gắng của tôi đã được ghi nhận nên tôi càng có “áp lực” để giữ được danh hiệu của giải thưởng”.

Anh Tâm cũng cho biết đang nỗ lực đẩy mạnh hợp tác trong nước và quốc tế, đồng thời xây dựng nhóm nghiên cứu ngay tại Trường ĐH Duy Tân, để cùng nhau chia sẻ ý tưởng và thực hiện các công trình nghiên cứu trong thời gian tới.

“Với mong muốn mang lại những sản phẩm tốt nhất góp phần tạo nên một nền nông nghiệp công nghệ cao phục vụ cộng đồng, chúng tôi đã và đang thực hiện các đề tài nghiên cứu theo hướng ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn tạo giống cây trồng nhằm tạo ra những nguồn cây giống chất lượng cao phục vụ sản xuất.

Bên cạnh đó, chúng tôi tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu sản xuất sinh khối và hợp chất thứ cấp từ nguồn cây dược liệu của VN nhằm tạo ra các sản phẩm về dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng… có giá trị cao, hữu ích cho cuộc sống”, anh Tâm chia sẻ.