Tự bồi dưỡng – Chìa khóa thành công trong giáo dục
Giáo viên tự bồi dưỡng là một trong những bước quan trọng để nâng cao và hoàn thiện kiến thức, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Hiểu sự cần thiết, ý nghĩa của hoạt động này nên các nhà trường, giáo viên
Bồi dưỡng góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên vùng khó. Ảnh: Đức Trí
Hiểu sự cần thiết, ý nghĩa của hoạt động này nên các nhà trường, giáo viên đã và đang chủ động, tích cực để công tác tự bồi dưỡng thêm hiệu quả.
Kinh nghiệm trường vùng khó
Thầy Lê Quang Tùng – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trung Lý 1 (Mường Lát – Thanh Hóa) cho biết: Trường có 32 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Trong đó 20 giáo viên thuộc dân tộc Thái, Mông, Mường… trình độ còn những hạn chế nhất định. Xác định chất lượng đội ngũ giáo viên quyết định hiệu quả giáo dục nên trường chú trọng tới công tác hỗ trợ, thúc đẩy nhà giáo tự bồi dưỡng.
Thầy Tùng cho biết: Thấm nhuần quan điểm tự bồi dưỡng đối với giáo viên của Bộ GD&ĐT “Chuyển quá trình bồi dưỡng thành tự bồi dưỡng”, nhà trường tạo điều kiện cho giáo viên tự bồi dưỡng trên Hệ thống bồi dưỡng trực tuyến LMS với hỗ trợ của đội ngũ cốt cán tại địa phương. Các thầy cô đã học xong 3 mô đun về “Tìm hiểu Chương trình GDPT 2018″; “Sử dụng phương pháp dạy học, giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực học sinh”; “Kiểm tra, đánh giá học sinh theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực”.
Ngoài ra, trường định hướng giáo viên tự bồi dưỡng phát triển nghề nghiệp, khuyến khích thầy cô giáo mỗi tuần tự bồi dưỡng ít nhất một chuyên đề nhỏ mà bản thân thấy cần thiết. Hiện, 6/9 điểm trường Tiểu học Trung Lý 1 chưa có điện lưới. Để tự bồi dưỡng qua mạng, giáo viên phải di chuyển tới chỗ có điện, mạng Internet để tải tài liệu về nghiên cứu, hoặc in ra giấy.
Để hỗ trợ công tác tự bồi dưỡng, ban giám hiệu cũng tìm kiếm, tải về và chuyển cho giáo viên những tài liệu, nội dung, chuyên đề… cần thiết. Cùng đó, thông qua dự giờ, xác định những điểm yếu của giáo viên, ban giám hiệu và tổ chuyên môn sẽ xây dựng những chuyên đề cụ thể, phù hợp (cách dạy 1 tiết Toán, Tiếng Việt, hướng dẫn học sinh đọc… hiệu quả) rồi hướng dẫn trực tiếp cho họ theo kiểu “cầm tay chỉ việc”.
“Bồi dưỡng chuyên môn giáo viên bằng tiết dạy mẫu cụ thể hiệu quả hơn so với yêu cầu ngồi nghe, nghiên cứu lý thuyết…” – thầy Tùng khẳng định.
Thầy Nguyễn Văn Tám – Hiệu trưởng Trường THCS Quảng Lâm (Đầm Hà – Quảng Ninh) chia sẻ: Để nâng cao chất lượng bồi dưỡng đại trà, trường lập các tổ nhóm chuyên môn trong đó có giáo viên cốt cán. Mỗi tổ chuyên môn chịu trách nhiệm bồi dưỡng từ 1 – 3 giáo viên còn yếu chuyên môn.
Bên cạnh đó, qua hoạt động dự giờ, tổ chuyên môn trực tiếp góp ý vào chuyên để giảng dạy, giúp giáo viên nắm được điểm yếu, điểm cần tự nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện.
Để hỗ trợ giáo viên tự bồi dưỡng, nhà trường còn đề xuất cùng đơn vị chuyên môn cấp trên tổ chức hoạt động bồi dưỡng qua hình thức trực tiếp và trực tuyến. Hiện, nhà trường dù còn khó khăn vẫn đầu tư mua phần mềm bồi dưỡng trực tuyến để giáo viên thuận tiện trong công tác tự bồi dưỡng chuyên môn. Trong các hoạt động bồi dưỡng giáo viên của sở, phòng tổ chức, trường đều cử người tham dự nghiêm túc, đầy đủ.
Đặc biệt, trường luôn khuyến khích giáo viên tự bồi dưỡng qua tham dự các lớp học nâng cao kiến thức, kĩ năng Tin học; Tiếng Anh; Các môn chuyên biệt… Tạo điều kiện về mặt thời gian, vật chất khi giáo viên tham dự các lớp, khóa bồi dưỡng; Khuyến khích, động viên giáo viên có thành tích giáo dục tại các cuộc thi cấp huyện, tỉnh… Để có thành tích chắc chắn, giáo viên phải tự bồi dưỡng.
Video đang HOT
Cô Nguyễn Thị Thùy Dung – giáo viên Trường Mầm non 1 thành phố Huế (Thừa Thiên – Huế) cho biết: Hoạt động hỗ trợ giáo viên tự bồi dưỡng chuyên môn luôn được nhà trường quan tâm, tạo điều kiện.
Cụ thể, mỗi tháng 2 lần, các tổ chuyên môn lại tập huấn cho giáo viên. Nhà trường cũng tổ chức nhiều đợt bồi dưỡng vào khung giờ khác nhau để giáo viên luân phiên tham dự đầy đủ mà vẫn hoàn thành công việc trên lớp.
Dự giờ thăm lớp cũng là một cách bồi dưỡng giáo viên hiệu quả. Từ thực tế giờ dạy, giáo viên sẽ được góp ý và hướng dẫn trực tiếp từ ban giám hiệu, tổ chuyên môn, đồng nghiệp…
“Giáo viên thực sự tiến bộ, vững vàng hơn trong nghiệp vụ chuyên môn từ hoạt động bồi dưỡng của nhà trường, tổ chuyên môn. Trong bối cảnh giáo dục đổi mới, và yêu cầu cao hơn đối với giáo viên về chuyên môn nghiệp vụ, sự hỗ trợ các cô bồi dưỡng và tự bồi dưỡng vô cùng hữu ích, cần thiết…” – cô Dung bày tỏ.
Học sinh Trường Tiểu học Trung Lý 1 (Mường Lát – Thanh Hóa). Ảnh: Đức Trí
Tự bồi dưỡng – nhu cầu tự thân
Thầy Phạm Văn Mạnh – Giáo viên Trường Tiểu học Trung Lý 1 (Mường Lát – Thanh Hóa) chia sẻ về kinh nghiệm tự bồi dưỡng: “Tôi không đặt ra cho bản thân một ngày phải tự học, tìm hiểu bao nhiêu kiến thức, dành ra bao nhiêu giờ để tự học. Tôi tự bồi dưỡng kiến thức bất cứ khi nào có thời gian rảnh trong ngày. Các nội dung kiến thức tôi đọc thường phục vụ trực tiếp cho công tác giảng dạy trên lớp. Mặt khác, quá trình triển khai Chương trình, SGK mới ở lớp 1 trên mạng có nhiều tài liệu phù hợp để nghiên cứu và hỗ trợ hữu ích cho vào giảng dạy. Tuy nhiên, với điều kiện vùng miền, đặc thù học sinh, tôi cân nhắc, lựa chọn kĩ càng khi áp dụng kiến thức tự bồi dưỡng vào thực tế”.
Cũng theo thầy Mạnh, quá trình đổi mới giáo dục với những yêu cầu đặt ra đòi hỏi người thầy không chỉ học trong sách vở, đồng nghiệp mà còn phải tự bồi dưỡng qua nguồn tài liệu, giáo án, kinh nghiệm tiên tiến của các nước. Tự bồi dưỡng đúng cách, hiệu quả sẽ giúp giáo viên không bị tụt hậu và nâng cấp bản thân thường xuyên, liên tục…
Thầy Lê Quang Tùng bày tỏ quan điểm: Nhà trường hỗ trợ hết sức cho quá trình tự bồi dưỡng của giáo viên. Tuy nhiên, giáo viên phải coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục và tất yếu phải tự bồi dưỡng. Giáo viên cần hiểu, những tri thức khoa học và phương pháp sư phạm được đào tạo trên ghế nhà trường chưa thể thỏa mãn và đáp ứng yêu cầu đổi mới thường xuyên trong giáo dục. Do đó, việc tự bồi dưỡng đòi hỏi giáo viên phải có ý thức, tự giác.
Thầy Nguyễn Văn Tám cũng cho rằng, vấn đề tự học, tự bồi dưỡng trong đội ngũ nhà giáo cần sự quan tâm, thúc đẩy, tạo điều kiện tốt nhất từ nhà trường. Bên cạnh đó, nhận thức của mỗi giáo viên về vấn đề tự bồi dưỡng cần đúng đắn và có sự nỗ lực cá nhân.
“Giáo viên không muốn bị tụt hậu nhất định phải biết tự bồi dưỡng kiến thức và nâng cấp bản thân mình thường xuyên, liên tục. Chỉ có sự chăm chỉ đào luyện kiến thức từ những người thầy mới có thể đào tạo nên những học trò giỏi, đam mê học tập, tích lũy kiến thức”. GS.TS Đinh Quang Báo – Nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội
Học sinh đam mê học, tự học và tìm thấy niềm vui mới gọi là giáo dục thật sự
Một khi căn bệnh ngụy thành tích vẫn còn được nuôi dưỡng ở những cá nhân, tổ chức giáo dục thì chúng ta không thể mong có học thật, thi thật, nhân tài thật.
Trong suốt hơn 1 tháng qua, yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính về vấn đề "học thật, thi thật, nhân tài thật" đã được đưa ra bàn luận và nhận được sự đồng thuận cao trong xã hội.
Đây là điều dễ hiểu bởi giáo dục không chỉ là công việc trong phạm vi của nhà trường mà đó là lĩnh vực liên quan đến toàn dân, là mối quan tâm chung của toàn xã hội.
"Thực tế, chủ trương "dạy thật, học thật" không phải là một nội dung mới mà đã được phổ biến trong nhiều năm nay. Nhưng vấn đề ở đây chính là giữa chủ trương và việc áp dụng thực tiễn chưa có sự tương đồng", đó là trăn trở của Thầy giáo Ngô Thành Nam - cố vấn hỗ trợ học tập của Microsoft, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Khai Nguyên khi chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam về câu chuyện học thật, thi thật hiện nay.
Theo quan điểm của thầy giáo Ngô Thành Nam, cần phải thay đổi tư duy và tạo được sự thống nhất về tư duy giáo dục trong xã hội. (Ảnh: NVCC)
Theo quan điểm của thầy Nam, dạy thật, học thật và nhân tài thật có mối quan hệ biện chứng với nhau. Muốn học sinh học thật thì người thầy cũng phải dạy thật, từ đó mới có nhân tài thật.
Nhân tài thật không thể có được nếu dạy và học thiếu trung thực. Chúng ta không thể mong mỏi có được nền giáo dục dạy thật, học thật, nhân tài thật khi căn bệnh thành tích vẫn còn được nuôi dưỡng ở từng cá nhân, từng tổ chức hoạt động trong lĩnh vực giáo dục.
Có thể thấy, để đạt được yêu cầu của Thủ tướng thì công tác giáo dục cần làm triệt để, thực chất ở nhiều yếu tố, bộ phận, nhân sự liên quan, bởi lẽ nếu chỉ bắt đầu từ mỗi Bộ Giáo dục và Đào tạo hay các Sở Giáo dục, Nhà trường...đều không thể làm được.
Thầy Ngô Thành Nam cho rằng, muốn đưa chủ trương "dạy thật, học thật" đi vào thực tiễn, áp dụng vào môi trường giáo dục thì cần phải thực hiện triệt để, nghiêm túc 6 vấn đề sau:
Thứ nhất , cần phải thay đổi về tư duy giáo dục. Theo thầy Nam, đây là điều cần thay đổi đầu tiên nhưng cũng là điều khó thực hiện nhất. Bởi lẽ, tư duy đồng nhất giữa dạy và học gắn với văn bằng đã đi sâu vào tư tưởng của chúng ta trong một thời gian quá dài.
"Tư duy này dẫn đến hậu quả là bệnh thành tích tồn tại nhiều năm qua và dường như ngày càng trở nên trầm kha và khó chữa khỏi. Do đó tư duy cần thay đổi bắt đầu từ những người đưa ra chính sách giáo dục đến các cơ quan, cá nhân thực thi và cả người thụ hưởng chính sách ấy.
Chúng ta cần quan tâm nhiều hơn đến lợi ích người học, cần giúp các em hiểu rằng, việc học là để phục vụ cho công việc, cuộc sống trong tương lai chứ không phải để lấy văn bằng. Muốn vậy, khi xây dựng chính sách giáo dục, chúng ta cần xác định rõ mục tiêu, triết lý của giáo dục.
Từ đó, công tác giáo dục cần lấy những điều này làm kim chỉ nam hoạt động. Bên cạnh đó, các nhà trường cũng cần minh bạch, trung thực ngay từ khâu quản lý và xem đó như một trong những giá trị cốt lõi hướng đến. Bản thân người dạy cũng cần dạy thật để làm gương cho chính học trò, phụ huynh của mình", thầy Ngô Thành Nam khẳng định.
Thứ hai , cần phải tăng cường quyền tự chủ cho các trường học. Việc tự chủ không chỉ ở khía cạnh tài chính mà cả về chương trình giảng dạy, nhân sự,... Trao quyền tự chủ sẽ tạo điều kiện, cơ hội và cũng là yêu cầu để các trường nâng cao chất lượng, tạo điều kiện học thật cho học sinh của mình, từ đó tạo nên giá trị của thực học.
Thực hiện được yêu cầu này, sự phân biệt giữa trường công lập và tư thục sẽ giảm dần, từ đó, phụ huynh có thêm nhiều sự lựa chọn môi trường học tập. Mỗi nhà trường sẽ không ngừng cải thiện chất lượng dạy và học để góp phần vào sự phát triển chung nền giáo dục nước nhà.
Thứ ba , sự thay đổi về cơ chế quản lý cũng là một yếu tố thúc đẩy việc học và dạy đi vào thực chất.
Theo thầy giáo Ngô Thành Nam, các nhà quản lý giáo dục cần thiết lập quy trình, kế hoạch quản lý, đánh giá thực chất, toàn diện, tránh việc chỉ căn cứ vào báo cáo trên giấy tờ. Việc đánh giá cần căn cứ dựa trên tình hình thực tế để ghi nhận sự tiến bộ, không cào bằng giữa các trường.
Điều này cũng cần thực hiện tương tự với phạm vi nhỏ hơn là nhà trường. Cần tránh tạo ra áp lực thành tích khiến các lãnh đạo buộc giáo viên, học sinh tạo ra thành tích ảo.
Thứ tư , cần thực hiện nghiêm túc việc cải tiến chương trình giáo dục. Nội dung chương trình giáo dục cần hướng nhiều hơn đến việc phát triển năng lực và phẩm chất, làm sao giúp người học có thể vận dụng những gì đã học cho công việc tương lai.
Muốn vậy, thay vì dạy học sinh nội dung suy nghĩ (what to think) và nội dung học (what to learn), việc giáo dục nên hướng vào cách suy nghĩ (how to think) và cách học (how to learn).
Thứ năm , cần phải thay đổi cách thức và nội dung đánh giá. Nếu đánh giá chỉ tập trung vào các bài kiểm tra, xem điểm số như thước đo duy nhất năng lực học tập của học sinh dễ dẫn tới học vẹt, học tủ. Quá trình giáo dục là sự phát triển lâu dài, nên việc đánh giá cần thực hiện xuyên suốt để ghi nhận đầy đủ, chính xác.
Do vậy, hình thức đánh giá cũng cần được phong phú hóa hơn. Tùy theo điều kiện, nội dung giáo dục có thể lựa chọn cho mình hình thức đánh giá phù hợp, đó có thể là đánh giá bằng kết quả đầu ra, đánh giá quá trình,...
Điều này sẽ kéo theo việc thay đổi phương pháp giáo dục của nhà trường, của giáo viên làm sao để người học thật sự hứng thú với việc học, xem việc học như là nhu cầu, thay vì là nhiệm vụ.
"Tại trường Khai Nguyên của chúng tôi, với mong muốn tạo ra một môi trường học tập hạnh phúc, ý nghĩa và đặc biệt mỗi học sinh đều cảm thấy mình có giá trị, chúng tôi luôn tạo mọi cơ hội để học sinh được khơi gợi tiềm năng cũng như tạo điều kiện mỗi học sinh được học tập theo khả năng của mình.
Việc đánh giá học sinh cũng được thực hiện toàn diện xuyên suốt quá trình học tập, không chỉ căn cứ vào bài kiểm tra ở một thời điểm nhất định", Thầy Nam cho biết.
Thứ sáu là phải tạo được sự thống nhất trong tư duy giáo dục. Đây là một yêu cầu vô cùng quan trọng, mỗi cá nhân trong xã hội phải có nhận thức đúng đắn về mục tiêu học tập. "Học thật, thi thật" không phải là nhiệm vụ riêng của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cũng không phải là yêu cầu riêng với các cơ sở giáo dục mà cần sự thay đổi đồng bộ về tư duy giáo dục trong xã hội.
Gia đình đóng vai trò không nhỏ trong cách học, kết quả học tập của học sinh. Nhà trường cần tránh ru ngủ phụ huynh bằng các điểm số. Thực tế nhiều năm nay, không ít phụ huynh vẫn còn quan niệm môn chính, môn phụ để rồi gượng ép con cái mình học tập thay cho ước mơ của chính mình. Phụ huynh cần thấu cảm với năng lực của con cái để có sự đồng hành thay vì gây áp lực học tập cho các em.
Chỉ khi học sinh học bằng đam mê, sở thích của bản thân thì các em mới tự mình học hỏi, đào sâu và hạnh phúc với con đường học tập của mình.
Bắc Kạn: Giáo viên chủ động tự học, tự bồi dưỡng Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những đòn bẩy, điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Do đó, đòi hỏi đội ngũ cán bộ giáo viên phải thường xuyên bồi dưỡng về mọi mặt. Sinh hoạt chuyên môn giúp giáo viên rút ra được những kinh nghiệm quý báu. Là tỉnh miền núi với điều kiện kinh...