Trước thềm năm học mới: Băn khoăn lựa chọn sách giáo khoa

.Quyết định thực hiện 1 chương trình giáo dục, nhiều sách giáo khoa nhận được sự đồng tình, ủng hộ từ các địa phương. Song, đầu mối nào giữ vai trò quyết định trong việc lựa chọn sách là vấn đề được nhiều người quan tâm, bàn luận.

Quyền tự chủ cho các cơ sở giáo dục đòi hỏi cán bộ quản lý phải đưa ra định hướng đúng đắn. Ảnh: Hữu Cường

Tăng tính tự chủ cho nhà trường

Bà Hoàng Phương Thảo – Trưởng phòng GD&ĐT TP Vinh ( Nghệ An) cho rằng: Nên giao cho hiệu trưởng các trường lựa chọn tài liệu giảng dạy, trên cơ sở bảo đảm các chuẩn kiến thức kỹ năng bài học theo khung chương trình của Bộ GD&ĐT. Bởi hiệu trưởng là người hiểu rõ nhất về đặc điểm, tình hình thực tế cũng như mục tiêu tầm nhìn, sứ mệnh của nhà trường. Khi các trường được tự chủ xây dựng chương trình, họ cũng sẽ lựa chọn được tài liệu dạy học theo chương trình đó.

“Tại TP Vinh, địa bàn có số lượng đơn vị trường lớp nhỏ, mặt bằng kinh tế, xã hội khá đồng đều nhau, nhưng mỗi trường đã có sự khác nhau về điều kiện cơ sở vật chất, mặt bằng chất lượng HS, đội ngũ GV… Đơn cử, Trường THCS Đặng Thai Mai, trường trọng điểm, chất lượng cao của thành phố, ngoài việc bảo đảm chuẩn kiến thức kỹ năng theo quy định của Bộ GD&ĐT, còn có các nội dung tăng cường cho HS. Như vậy, việc lựa chọn tài liệu SGK không thể giống như các trường còn lại”, bà Hoàng Phương Thảo.

Cũng theo bà Thảo, lâu nay nhiều người nghĩ SGK là cho HS, nhưng thực tế còn hỗ trợ GV trong phương pháp dạy học, và cho cả phụ huynh trong phối hợp với thầy cô, nhà trường để giáo dục các con.

Vì vậy, việc lựa chọn sách đặc biệt quan trọng, nên có sự tham gia của hiệu trưởng và cả đội ngũ GV cốt cán từng trường. Tất nhiên không phải hiệu trưởng nào cũng đủ năng lực để quyết định được mà phải có sự định hướng của phòng, sở GD&ĐT.

Thầy Nguyễn Văn Hào – Hiệu trưởng Trường THCS Lục Dạ (huyện Con Cuông, Nghệ An) nêu ý kiến: Là trường miền núi với hầu hết HS là con em đồng bào dân tộc thiểu số nên để hiệu trưởng chọn SGK là phù hợp với thực tiễn, trên cơ sở cố vấn của Phòng GD&ĐT.

Tự chọn trên cơ sở chung

Liên quan đến việc lựa chọn SGK, có ý kiến cho rằng, nếu để từng trường lựa chọn và xây dựng chương trình địa phương dễ dẫn đến tình trạng loạn tài liệu dạy học và gây hoang mang cho phụ huynh.

Theo ông Phùng Đức Nhân – Trưởng phòng GD&ĐT thị xã Cửa Lò, các bộ SGK đều có đội ngũ chuyên gia biên soạn và được Bộ GD&ĐT thẩm định. Mục đích cuối cùng là đáp ứng khung chương trình và chuẩn kiến thức kỹ năng, nên các bộ sách sẽ tương đồng với nhau chứ không khác biệt quá nhiều. Các địa phương sẽ lựa chọn tài liệu dạy học nào phù hợp với thực tiễn. Dù vậy, việc chọn sách cũng phải phù hợp với cái chung của toàn tỉnh vì còn liên quan đến các kỳ thi, đánh giá HS.

Đến lúc nào đó các hiệu trưởng có thể chủ động lựa chọn SGK cho trường mình, nhưng sẽ phải mất một khoảng thời gian dài để thúc đẩy, đổi mới năng lực tư duy của đội ngũ quản lý giáo dục ở cơ sở.

Ông Thái Văn Thành

Bà Trần Thị Thúy Hà, Trưởng phòng GD&ĐT quận Hải Châu (Đà Nẵng) cho rằng, không phải hiệu trưởng nào cũng đủ kinh nghiệm để lựa chọn sách giáo khoa cho riêng trường mình, bởi bên cạnh người có thâm niên quản lý cũng có những hiệu trưởng mới bổ nhiệm, sẽ không tránh khỏi lúng túng trong lựa chọn, thẩm định sách. Bà Hà nhấn mạnh: Việc xác định một bộ SGK thống nhất trong phạm vi một địa phương sẽ thuận lợi hơn trong chỉ đạo chuyên môn, kiểm tra, đánh giá.

Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Hỷ – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Phan Phu Tiên (Q. Liên Chiểu, TP Đà Nẵng) bày tỏ: SGK cần thống nhất trong địa bàn của một tỉnh, thành phố để tạo mặt bằng chung của địa phương. Còn theo bà Huỳnh Thị Thu Nguyệt, Hiệu trưởng Trường Núi Thành (Q. Hải Châu, TP Đà Nẵng), Sở GD&ĐT cần thành lập Ban chỉ đạo trong đó có sự tham gia của lãnh đạo sở, một số hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và GV nòng cốt để lựa chọn SGK dùng chung cho toàn địa phương thì sẽ tối ưu hơn.

Sớm tập huấn, bồi dưỡng

Trao đổi về việc thực hiện 1 chương trình nhiều bộ SGK, ông Thái Văn Thành – GĐ Sở GD&ĐT Nghệ An bày tỏ: Đây là điều tất yếu, thế giới đã thực hiện từ lâu. Trước đây, SGK là pháp lệnh, GV phải dạy theo đúng số tiết, số bài quy định. Nhưng bây giờ, chương trình mới là pháp lệnh, gồm có chương trình quốc gia và chương trình địa phương. SGK phải phản ánh đúng chuẩn đầu ra, kiến thức, kỹ năng, thái độ của chương trình.

Về việc lựa chọn SGK, ông Thái Văn Thành khẳng định: Sở GD&ĐT sẽ tham mưu cho UBND tỉnh ra quyết định chọn bộ sách nào. Trước khi chọn, Sở sẽ lấy ý kiến của nhà trường, của các phòng GD&ĐT và có thể đến từng GV. Chương trình địa phương là do Sở GD&ĐT chủ trì xây dựng, tham mưu cho UBND tỉnh quyết định. Sở sẽ phải nhờ đến các chuyên gia, nhà khoa học, nhà giáo và nhiều lực lượng khác.

Cũng theo lãnh đạo Sở GD&ĐT Nghệ An, Sở đã lên kế hoạch tập huấn, bồi dưỡng đội ngũ chuẩn bị cho thay SGK. Cụ thể, sau khai giảng, Sở sẽ mời đại diện Học viện Quản lý giáo dục bồi dưỡng cán bộ quản lý và mời ĐH Vinh tập huấn cho toàn bộ giáo viên lớp 1. Năm sau, sẽ tiếp tục bồi dưỡng cho lớp 2 và lớp 6, tuần tự qua các năm học theo lộ trình thay sách của Bộ GD&ĐT.

Hồ Lài – Hà Nguyên

Theo GDTĐ