Trung Quốc mở rộng tầm ảnh hưởng ở Caribbe, Mỹ “đứng ngồi không yên”

Trung Quốc đang tài trợ các thiết bị an ninh cho lực lượng cảnh sát và quân đội ở khắp các nước thuộc khu vực Caribbe và xây dựng một mạng lưới các trung tâm văn hóa Trung Quốc.

Ngoài ra, nước này còn vận chuyển một số lượng lớn các bộ kit xét nghiệm, khẩu trang và máy thở đến khu vực này để giúp chính phủ các nước ứng phó với đại dịch Covid-19. Những sáng kiến này là một phần trong những nỗ lực âm thầm nhưng quyết đoán của Trung Quốc trong vài năm gần đây để mở rộng tầm ảnh hưởng trong khu vực Caribbe thông qua các khoản tài trợ và cho vay của chính phủ, đầu tư từ các công ty Trung Quốc và những nỗ lực ngoại giao, an ninh, văn hóa.

Tuy nhiên, trong khi các chính phủ trong khu vực vui mừng trước sự quan tâm của Trung Quốc, chính quyền Tổng thống Donald Trump lại lo lắng và hoài nghi trước sự tăng cường hiện diện của Trung Quốc và khả năng Trung Quốc thách thức ảnh hưởng của Washington trong khu vực.

Thị trường Caribbe tương đối nhỏ và hầu hết các nước đều thiếu nguồn dự trữ khoáng sản và nguyên liệu thô khác, một điều thu hút sự chú ý của Trung Quốc. Tuy nhiên, theo các chuyên gia phân tích, khu vực này nắm giữ tầm quan trọng chiến lược vì là trung tâm hậu cần, ngân hàng và thương mại và có thể nắm giữ giá trị an ninh lớn trong một cuộc xung đột quân sự do nằm gần Mỹ.

Trung Quốc đang tăng cường tầm ảnh hưởng tại khu vực Caribbe. Ảnh: Reuters

Nỗ lực của Trung Quốc tại Caribbe là một phần chiến lược toàn cầu của nước này để tạo dựng các mối quan hệ kinh tế sâu sắc và quan hệ ngoại giao bền chặt vòng quanh thế giới, một phần thông qua việc xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng lớn trong khuôn khổ Sáng kiến Vành đai và Con đường đầy tham vọng.

Ngoài ra, một động lực quan trọng đối với chiến lược Caribbe của Trung Quốc là thu hút các nước chính thức công nhận Đài Loan thay vì Trung Quốc. Giáo sư Richard Bernal tại trường ĐH Tây Ấn ( Jamaica) kiêm cựu đại sứ Jamaica tại Mỹ cho biết hầu hết các quốc gia này đều nằm ở Caribbe và Mỹ Latin.

Sự quan tâm ngày càng tăng của Trung Quốc đối với khu vực Caribbe diễn ra vào thời điểm các nước trong khu vực cần sự giúp đỡ để xây dựng cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, vì là các nước có thu nhập trung bình nên họ gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn tài trợ để phát triển và xây dựng.

Theo dữ liệu từ tổ chức nghiên cứu Đối thoại Liên Mỹ có trụ sở tại Washington, chính phủ Trung Quốc đã cung cấp tổng cộng hơn 6 tỉ USD cho các khoản vay lãi suất thấp trong 15 năm qua. Các khoản vay này được sử dụng cho các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn và các sáng kiến khác ở các nước vùng Caribbe.

Trung Quốc còn mở rộng tầm ảnh hưởng ở Caribbe thông qua hợp tác an ninh, bao gồm việc tài trợ thiết bị cho các lực lượng quân đội và cảnh sát, đồng thời triển khai các dự án tiếp cận văn hóa, ví dụ như mở rộng mạng lưới Viện Khổng Tử. Các học viện này cung cấp chương trình giảng dạy ngôn ngữ và văn hóa nhưng lâu nay vướng phải cáo buộc tuyên truyền cho chính phủ Trung Quốc.

Đại dịch Covid-19 đã giúp Trung Quốc củng cố hơn nữa các mối quan hệ này bằng cách tặng hoặc bán thiết bị bảo hộ cá nhân. Động thái này được gọi là “ngoại giao khẩu trang”. Hồi tháng 7, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị từng cam kết sẽ cung cấp khoản vay vắc-xin trị giá 1 tỉ USD cho các nước vùng Caribbe và Mỹ Latin.