Trung Quốc bị tố ‘bóp nghẹt’ dòng Mekong
Nghiên cứu của công ty Mỹ Eyes on Earth cho rằng đ.ập thủy điện Trung Quốc đang giữ phần lớn nước sông Mekong, gây hạn hán ở vùng hạ nguồn.
Hoạt động của Trung Quốc trên thượng nguồn sông Mekong đã gây tranh cãi từ lâu, nhưng nghiên cứu được Eyes of Earth công bố hồi giữa tháng 4 một lần nữa gửi đi cảnh báo rằng sinh kế của hàng triệu người ở hạ lưu sông Mekong có thể bị đe dọa vì các dự án đ.ập thủy điện Trung Quốc.
Nghiên cứu dựa trên dữ liệu vệ tinh trong giai đoạn 1992-2019, được chính phủ Mỹ tài trợ và được công bố trên nhiều diễn đàn về sông Mekong như Đối tác Cơ sở hạ tầng Bền vững (SIP) và Sáng kiến Hạ nguồn Mekong, cho rằng các đ.ập nước Trung Quốc đã giữ lại phần lớn nước thượng nguồn và làm trầm trọng tình trạng hạn hán ở các nước hạ nguồn.
Đoạn sông Mekong chảy qua tỉnh Nong Khai, đông bắc Thái Lan, tháng 10/2019. Ảnh: AFP.
Sông Mekong dài khoảng 4.350 km, bắt nguồn từ Trung Quốc và chảy qua Campuchia, Lào, Thái Lan, Myanmar và Việt Nam trước khi đổ ra Biển Đông. Đây được coi là một trong những huyết mạch của Đông Nam Á, bảo đảm cuộc sống cho gần 200 triệu người trong ngành nông nghiệp và thủy sản.
Bắc Kinh xây đ.ập nước đầu tiên ở thượng nguồn Mekong vào thập niên 1990, đang vận hành 11 đ.ập thủy điện dọc con sông và có kế hoạch xây thêm nhiều đ.ập để đáp ứng nhu cầu điện trong nước.
Dữ liệu vệ tinh của Eyes of Earth thể hiện tỉnh Vân Nam có lượng nước mưa và băng tan trong giai đoạn tháng 5-10/2019 cao hơn trung bình hàng năm, trong khi mực nước sông ở biên giới Thái Lan – Lào lại thấp hơn những năm trước đó, theo Alan Basist và Claude Williams, tác giả báo cáo.
Video đang HOT
“Một số đ.ập nước đã thay đổi dòng chảy tự nhiên, khiến vùng hạ nguồn sông Mekong ghi nhận mực nước thấp chưa từng có trong suốt cả năm”, báo cáo có đoạn viết, cảnh báo tình trạng hạn hán ở hạ nguồn Mekong có thể đe dọa an ninh lương thực cả khu vực.
“Hệ thống đ.ập thủy điện Trung Quốc đang gây ra những thay đổi thất thường và có sức tàn phá với mực nước hạ nguồn. Các đợt xả nước bất ngờ sẽ làm mực nước sông tăng vọt, ảnh hưởng tới cuộc sống người dân hạ nguồn và phá hủy hệ sinh thái”, Trung tâm Stimson, tổ chức nghiên cứu an ninh có trụ sở ở Mỹ, cho biết trong báo cáo công bố hôm 13/4.
Hơn 100 đ.ập thủy điện đang hoạt động dọc sông Mekong, nhiều đ.ập trong số này không thuộc Trung Quốc, đều gây ảnh hưởng tới dòng nước. Tuy nhiên, Trung Quốc là nước thượng nguồn và hệ thống đ.ập thủy điện có thể đóng vai trò lợi ích chính trị chiến lược, buộc các nước hạ nguồn phụ thuộc vào hoạt động của Bắc Kinh, theo giới phân tích.
Các cộng đồng cư dân sinh sống dọc sông Mekong đã chứng kiến mực nước tăng giảm thất thường mỗi khi xuất hiện một con đ.ập mới. Có nơi gặp hạn hán trái mùa và sau đó là mực nước tăng đột ngột. “Những hoạt động bất thường đã thay đổi hệ thống tự nhiên của sông Mekong”, Pianporn Deetes, đại diện Thái Lan tại tổ chức Sông ngòi Quốc tế, cho hay.
Nghiên cứu của Trung tâm Stimson cũng đưa ra kết luận tương tự, chỉ ra rằng ngư dân Campuchia ở vùng Biển Hồ (Tonle Sap) đ.ánh bắt được lượng cá thấp hơn 80-90% so với bình thường. “Một số khu vực đông dân ở châu thổ sông Mekong tại Việt Nam cũng hoàn toàn mất nguồn nước ngọt”, tác giả Brian Eyler và Courtney Weatherby cho hay.
Tại Việt Nam, mùa hạn mặn tại đồng bằng sông Cửu Long năm nay đến sớm, sâu bất thường và kéo dài khiến 6 tỉnh gồm T.iền Giang, Bến Tre, Long An, Kiên Giang, Cà Mau và Sóc Trăng phải công bố tình huống hạn mặn khẩn cấp. Hạn mặn gây thiệt hại 43.000 ha lúa và khiến 80.000 hộ dân thiếu nước sinh hoạt.
Trung Quốc luôn bác bỏ các báo cáo như trên, cho rằng nguyên nhân hạn hán ở hạ nguồn sông Mekong là những đợt gió mùa bất thường và hiện tượng El Nino cực đoan. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng tuần trước gọi nghiên cứu của Eyes of Earth là “vô căn cứ” và “đi ngược lại thực tế”.
Đ.ập thủy điện trên sông Mekong tính đến tháng 11/2019. Đồ họa: Trung tâm Stimson.
Trung Quốc cấm công ty Mỹ xuất khẩu trang, kít xét nghiệm Covid-19 về Mỹ
Bắc Kinh đã áp đặt hạn chế xuất khẩu vật tư y tế cần thiết khiến các công ty Mỹ có nhà máy ở Trung Quốc như 3M, PerkinElmer khốn đốn vì nhiều sản phẩm như khẩu trang y tế, bộ kít xét nghiệm Covid-19 bị mắc kẹt trong kho.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại tâm dịch Covid-19 Vũ Hán hồi tháng 3.
Theo Daily Mail, PerkinElmer muốn đưa 1,4 triệu bộ kít xét nghiệm Covid-19 về Mỹ trong khi 3M đang cố gắng chuyển mặt nạ phòng độc N-95 ra khỏi kho ở Thượng Hải. Tuy nhiên, Trung Quốc lại muốn các sản phẩm này vì chúng có chất lượng tốt hơn các mặt hàng được sản xuất trong nước.
Theo đó, Bắc Kinh không cho phép các công ty Mỹ có nhà máy ở nước này xuất các mặt hàng y tế rất cần thiết như khẩu trang, quần áo bảo hộ y tế và bộ kít xét nghiệm Covid-19 về Mỹ. Các công ty Mỹ hoạt động tại Trung Quốc hiện không thể chuyển các trang thiết bị y tế cần thiết cho các bang đang chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 vì Bắc Kinh đã áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với các mặt hàng này.
Bộ Ngoại giao và một số doanh nghiệp Mỹ nói với tờ The Wall Street Journal rằng hàng triệu bộ kít xét nghiệm Covid-19 đang bị mắc kẹt trong các nhà kho ở Trung Quốc vì bị từ chối xuất khẩu trở lại Mỹ.
PerkinElmer Inc, một công ty công nghệ y tế có trụ sở tại vùng ngoại ô Boston của Waltham, bang Massachusetts cho biết họ đã không thể vận chuyển 1,4 triệu bộ kít xét nghiệm Covid-19 về Mỹ.
Các bộ kít hiện đang mắc kẹt trong nhà máy của họ ở thành phố Tô Châu, Trung Quốc sau khi chính quyền trung ương ở Bắc Kinh áp đặt các hạn chế xuất khẩu, theo The Wall Street Journal.
Trong khi đó, một quan chức tại Thượng Hải nói với đại diện công ty 3M có trụ sở tại Minnesota (Mỹ) rằng, hiện thành phố đang cần khẩu trang N-95 của 3M được sản xuất tại địa phương cho các nỗ lực phòng chống Covid-19 của họ vì thiếu các lựa chọn thay thế khả thi.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, chính sách mới của Bắc Kinh đã phá vỡ chuỗi cung ứng các sản phẩm y tế vì những sản phẩm này là cần thiết nhất trong cuộc chiến chống Covid-19 trên toàn cầu.
Khi được hỏi về các hạn chế xuất khẩu của chính phủ Trung Quốc, Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington nhấn mạnh rằng, các nước trên thế giới đều đang săn lùng hàng vật tư y tế, gây ra thách thức lớn cho nỗ lực kiểm soát chất lượng và điều tiết xuất khẩu của nước này.
Hơn 40% khẩu trang, găng tay, kính bảo hộ, kính che mặt và quần áo bảo hộ y tế trên thế giới được sản xuất tại Trung Quốc, theo The Wall Street Journal.
Chính quyền Trump đã chỉ đạo các nhà ngoại giao Mỹ ở Trung Quốc giúp các công ty, tiểu bang và chính phủ liên bang sắp xếp vận chuyển khẩu trang, găng tay và máy thở đến Mỹ.
Minh Nhật
Mỹ gửi nguyên liệu sang Việt Nam, tiếp tục sản xuất đồ bảo hộ y tế Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ cho biết chính phủ nước này sẽ gửi nguyên vật liệu sang Việt Nam hàng tuần để nhà máy của công ty Mỹ tiếp tục sản xuất đồ bảo hộ y tế TYVEK. Trong thông cáo ngày 8/4, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ (HHS) cho biết đã đạt được một...
