Trí nhớ ngày càng suy giảm thậm chí dẫn đến teo não là do bạn chưa bỏ được những thói xấu sau, đặc biệt là điều số 3

Theo dõi VGT trên

Bộ não của chúng ta phải xử lý rất nhiều việc hàng ngày nên bạn cần chú ý chăm sóc nó tốt hơn bằng cách sửa ngay những việc làm sau.

Ít ai biết rằng, những hành động mà chúng ta thường làm hàng ngày có thể tác động một phần không nhỏ lên não bộ. Và nếu bạn thường mắc phải một trong những thói xấu sau đây thì trí não sẽ ngày càng suy giảm, thậm chí còn bị teo nhỏ đi theo thời gian.

Sử dụng nhiều chất kích thích

Thuốc lá, rượu, bia… đều là những thứ chứa thành phần gây ảnh hưởng xấu tới não bộ. Đặc biệt, vì chứa nhiều chất kích thích nên nó sẽ dần phá hủy não bộ và gây suy giảm trí nhớ, trầm cảm, lo âu.

Những người dùng chất kích thích nhiều thường ở trong trạng thái hưng phấn, nhưng điều này diễn ra quá thường xuyên sẽ khiến não bộ bị quá tải và khiến nó hoạt động kém minh mẫn, sáng suốt. Về lâu dài, não của bạn sẽ bị co lại nên cần sửa ngay thói quen này từ bây giờ.

Trí nhớ ngày càng suy giảm thậm chí dẫn đến teo não là do bạn chưa bỏ được những thói xấu sau, đặc biệt là điều số 3 - Hình 1

Để cơ thể gặp căng thẳng, lo âu thường xuyên

Khi cơ thể gặp căng thẳng, hormone cortisol sẽ tiết ra nhiều và gây cản trở tới sự hoạt động của não bộ. Nếu bạn không để não bộ được nghỉ ngơi, thư giãn thì bộ não sẽ xuất hiện những suy nghĩ tiêu cực và dần bị chính những suy nghĩ đó ăn mòn. Do vậy, hãy tìm cách phân chia thời gian làm việc và dành thời gian cho bản thân nhiều hơn, tránh để những suy nghĩ tiêu cực hay căng thẳng làm ảnh hưởng tới não bộ.

Trí nhớ ngày càng suy giảm thậm chí dẫn đến teo não là do bạn chưa bỏ được những thói xấu sau, đặc biệt là điều số 3 - Hình 2

Chờ khát mới uống nước

Đừng để tới khi cơ thể báo động cần nước mới nhớ tới chuyện uống nước. Bởi tình trạng mất nước kéo dài sẽ làm cản trở quá trình máu lưu thông lên não. Trong khi đó, các tế bào của não chủ yếu là nước nên bạn cần thường xuyên cung cấp đủ nước cho cơ thể.

Video đang HOT

Hãy tự tạo thói quen uống đủ từ 2 – 2,5 lít nước hàng ngày, tránh để cổ họng khô khốc rồi mới nhớ rót nước uống bạn nhé!

Trí nhớ ngày càng suy giảm thậm chí dẫn đến teo não là do bạn chưa bỏ được những thói xấu sau, đặc biệt là điều số 3 - Hình 3

Ngủ không đủ giấc

Bạn nên hiểu rằng, não bộ cũng cần được nghỉ ngơi và tái tạo lại trong khi ngủ. Nếu ngủ không đủ giấc, cơ thể sẽ dần trở nên kiệt quệ, năng suất làm việc giảm sút và khiến bộ não làm việc kém hơn. Mỗi ngày, bạn nên bảo đảm giấc ngủ ban đêm của mình kéo dài từ 7 – 8 tiếng để giúp cơ thể phục hồi năng lượng. Điều này sẽ hỗ trợ không nhỏ cho sự phát triển của não bộ và ngăn ngừa nguy cơ teo não.

Trí nhớ ngày càng suy giảm thậm chí dẫn đến teo não là do bạn chưa bỏ được những thói xấu sau, đặc biệt là điều số 3 - Hình 4

Lười tập luyện

Các hoạt động thể chất có ảnh hưởng không nhỏ tới sự phát triển của não bộ. Ngược lại, nếu bạn lười biếng và chỉ ngồi im một chỗ thì chúng sẽ dần làm việc kém linh hoạt và ngày một teo nhỏ lại.

Trí nhớ ngày càng suy giảm thậm chí dẫn đến teo não là do bạn chưa bỏ được những thói xấu sau, đặc biệt là điều số 3 - Hình 5

Theo Helino

5 cách tăng cường trí thông minh cho mọi lứa tuổi

Bộ não, là trung tâm của hệ thống thần kinh của con người, giúp toàn bộ cơ thể hoạt động.

5 cách tăng cường trí thông minh cho mọi lứa tuổi - Hình 1

Năng tập thể dục để tăng cường trí thông minh - SHUTTERSTOCK

Theo lý thuyết về bộ não của người Hồi giáo, bộ não của chúng ta thu thập nhiều năng lượng cần thiết trước khi phân phối nó đến các khu vực khác của cơ thể.

Chính điều này cho thấy bộ não đòi hỏi tài nguyên để có năng lượng hoạt động và cho dù già đi thì não vẫn cần nguồn tài nguyên là năng lượng để tiếp tục cải thiện khả năng nhận thức.

Dưới đây là 5 mẹo có thể giúp ta tăng cường trí thông minh, theo Natural News.

Ăn uống tốt và tập thể dục

Cơ thể cần các chất dinh dưỡng phù hợp và đủ hoạt động để giữ cho nó khỏe mạnh, và não cũng vậy. Có một mối liên hệ được thiết lập giữa lượng thức ăn và chức năng não, và nhiều nghiên cứu đã khám phá mối liên hệ giữa một số loại thực phẩm và nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ, theo Natural News.

Hơn nữa, các thói quen tập thể dục như các buổi tập aerobic cường độ vừa phải trong 30 phút làm tăng tính dẻo dai, chịu trách nhiệm cho khả năng của bộ não để học những điều mới.

Tìm động lực

Cung cấp cho bộ não của bạn một mục tiêu để đạt được mức độ thông minh nhất định cũng rất hữu ích. Vì vậy, để cải thiện trí thông minh, đừng bao giờ nghĩ rằng mức IQ của bạn sẽ giữ nguyên trong suốt cuộc đời của bạn. Thay vào đó, hãy nghĩ về nó như một đứa bé có thể cải thiện thông qua học hỏi và trải nghiệm không ngừng, theo Natural News.

Đi ra ngoài

Một loại vi khuẩn tự nhiên được tìm thấy trong bụi bẩn có tên Mycobacterium vaccae đã được tìm thấy để tăng hiệu quả chức năng nhận thức ở chuột. Nó cũng liên quan đến sự tăng trưởng tế bào thần kinh, tăng mức serotonin và giảm lo lắng.

Bằng cách ra ngoài trời, bạn có thể "ăn" vi khuẩn hữu ích này - thông qua hít thở không khí bên ngoài - có thể có lợi cho não.

Luyện tập

Chơi các trò chơi trí tuệ như trò chơi ô chữ và Sudoku có thể hữu ích trong việc cải thiện khả năng nhận thức. Điều này cũng sẽ giúp rèn luyện bộ não khi học và tiếp thu các kỹ năng mới.

Ngủ đủ giấc

Nghiên cứu nói rằng bộ não đóng vai trò lớn trong việc tổ chức các ký ức của chúng ta. Về cơ bản, não quyết định những ký ức ngắn hạn nào sẽ lưu giữ và cuối cùng kết nối chúng với bộ nhớ dài hạn.

Ngủ giúp não tăng cường thêm năng lượng để thực hiện chức năng đặc biệt này có thể liên quan đến việc giữ lại thông tin hoặc kỹ năng mới.

Sự thật thú vị về bộ não

Bộ não thực sự ấn tượng với số lượng những điều nó có thể làm. Bên cạnh các chức năng hằng ngày bình thường mà nó giám sát, đây là một số sự thật thú vị về bộ não, theo Natural News:

Hơn 10% bộ não hoạt động hằng ngày. Trái với niềm tin phổ biến rằng chúng ta chỉ sử dụng 10% khả năng của bộ não, mọi người thực sự đang sử dụng gần như 100% bộ não mỗi ngày.

Chạy ra khỏi tế bào não là không thể. Theo các nghiên cứu, não tạo ra hàng trăm ngàn tế bào thần kinh mỗi tháng. Điều này có nghĩa là các tế bào não chết đang được thay thế thông qua quá trình gọi là neurogenesis.

Tuổi tác không liên quan đến cái chết của các tế bào não. Theo nghiên cứu, không có sự mất mát các tế bào não liên quan đến tuổi; do đó bộ não của những người ở độ tuổi 80 và 90 có nhiều tế bào thần kinh như những người ở độ tuổi 50. Tuy nhiên, người ta thấy rằng bộ não co lại ít nhất 10% ở tuổi 90.

Theo Thanh niên

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Chảy máu vùng miệng không ngừng, cô gái trẻ được chẩn đoán suy thận giai đoạn cuốiChảy máu vùng miệng không ngừng, cô gái trẻ được chẩn đoán suy thận giai đoạn cuối
17:05:30 11/03/2025
Viêm tuyến giáp Hashimoto có biểu hiện như thế nào?Viêm tuyến giáp Hashimoto có biểu hiện như thế nào?
11:59:17 11/03/2025
Phát hiện phương pháp điều trị đầy hứa hẹn cho ung thư gan ác tínhPhát hiện phương pháp điều trị đầy hứa hẹn cho ung thư gan ác tính
10:05:23 11/03/2025
Điều gì xảy ra khi luôn uống một cốc cà phê mỗi sáng?Điều gì xảy ra khi luôn uống một cốc cà phê mỗi sáng?
18:04:05 11/03/2025
U40 gặp dấu hiệu này chứng tỏ xương đang lão hóa nhanh, dễ mắc bệnhU40 gặp dấu hiệu này chứng tỏ xương đang lão hóa nhanh, dễ mắc bệnh
10:01:38 11/03/2025
Cứu sống người phụ nữ ngộ độc nguy kịch do ăn cá nócCứu sống người phụ nữ ngộ độc nguy kịch do ăn cá nóc
05:52:07 12/03/2025
Những thuốc nào cần uống sau khi bị đột quỵ?Những thuốc nào cần uống sau khi bị đột quỵ?
12:02:58 11/03/2025
Bánh mì kết hợp cùng loại gia vị quen thuộc này, càng ăn càng sống thọBánh mì kết hợp cùng loại gia vị quen thuộc này, càng ăn càng sống thọ
18:00:47 11/03/2025

Tin đang nóng

Sao Việt lên tiếng vụ vợ cố nghệ sĩ Quý Bình bị bàn tán: "Tôi cần nói ra điều này vì người anh của mình"Sao Việt lên tiếng vụ vợ cố nghệ sĩ Quý Bình bị bàn tán: "Tôi cần nói ra điều này vì người anh của mình"
06:42:58 12/03/2025
Công an TP HCM thông tin về clip CSGT có lời nói chưa chuẩn mựcCông an TP HCM thông tin về clip CSGT có lời nói chưa chuẩn mực
06:16:37 12/03/2025
Hoang mang tột độ: Kim Sae Ron bị công ty Kim Soo Hyun ép đi tiếp khách, uống rượu trước khi gây tai nạn?Hoang mang tột độ: Kim Sae Ron bị công ty Kim Soo Hyun ép đi tiếp khách, uống rượu trước khi gây tai nạn?
07:56:00 12/03/2025
Đi làm về khuya, mọi người đều đi ngủ, chỉ duy nhất bố chồng còn thức đợi, câu đầu tiên ông nói khiến tôi bật khóc nức nởĐi làm về khuya, mọi người đều đi ngủ, chỉ duy nhất bố chồng còn thức đợi, câu đầu tiên ông nói khiến tôi bật khóc nức nở
05:46:39 12/03/2025
Rầm rộ tin Won Bin trả nợ 12 tỷ cho Kim Sae Ron, Kim Soo Hyun bị chê chỉ đáng xách dépRầm rộ tin Won Bin trả nợ 12 tỷ cho Kim Sae Ron, Kim Soo Hyun bị chê chỉ đáng xách dép
09:40:27 12/03/2025
Ngày tàn của Kim Soo Hyun đã đến: 15 thương hiệu cao cấp xếp hàng chờ bồi thường, có nguy cơ nhận án tù?Ngày tàn của Kim Soo Hyun đã đến: 15 thương hiệu cao cấp xếp hàng chờ bồi thường, có nguy cơ nhận án tù?
07:35:14 12/03/2025
Bố chồng đọc di chúc, em dâu rơi nước mắt - còn tôi có nằm mơ cũng không ngờ mình trắng tayBố chồng đọc di chúc, em dâu rơi nước mắt - còn tôi có nằm mơ cũng không ngờ mình trắng tay
05:41:11 12/03/2025
Mỹ nhân thảm nhất sau khi Kim Soo Hyun bị tố thao túng, chèn ép bạn gái Kim Sae RonMỹ nhân thảm nhất sau khi Kim Soo Hyun bị tố thao túng, chèn ép bạn gái Kim Sae Ron
06:32:42 12/03/2025

Tin mới nhất

Thực phẩm an toàn cho người cao huyết áp

Thực phẩm an toàn cho người cao huyết áp

07:07:52 12/03/2025
Người bị cao huyết áp cùng với việc dùng thuốc, thay đổi lối sống, thì áp dụng một chế độ ăn uống lành mạnh có thể làm giảm đáng kể mức huyết áp và giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Dịch sởi diễn biến phức tạp tại một số địa phương

Dịch sởi diễn biến phức tạp tại một số địa phương

07:07:28 12/03/2025
Trung tâm Y tế huyện Nam Trà My phối hợp Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật (CDC) tỉnh gửi mẫu bệnh phẩm đi xét nghiệm, kết quả 19 trường hợp xác định dương tính với sởi.
5 bài thuốc giảm mỡ máu hiệu quả

5 bài thuốc giảm mỡ máu hiệu quả

07:06:54 12/03/2025
Theo quan điểm Đông y, nguyên nhân chính dẫn đến rối loạn lipid máu là do chế độ ăn uống không hợp lý, chức năng tiêu hóa kém, làm ảnh hưởng đến sự vận hóa của tỳ vị, dẫn đến tích tụ chất béo trong máu.
Nhiều người bị chẩn đoán nhầm u não, ung thư... do mắc bệnh giun sán

Nhiều người bị chẩn đoán nhầm u não, ung thư... do mắc bệnh giun sán

07:06:10 12/03/2025
Tiến sỹ Hoàng Đình Cảnh, Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương, Giám đốc Bệnh viện Đặng Văn Ngữ cho hay những năm gần đây các bệnh do ký sinh trùng ngày càng gia tăng.
Dấu hiệu nhận biết trẻ mắc bệnh tay chân miệng

Dấu hiệu nhận biết trẻ mắc bệnh tay chân miệng

05:34:49 12/03/2025
Diễn tiến bệnh kéo dài khoảng 5-7 ngày, có thể lâu hơn 10 ngày. Khoảng 90% trẻ mắc bệnh có thể tự khỏi, tuy nhiên, một số trường hợp có thể diễn tiến nặng, gây biến chứng nguy hiểm như viêm não, viêm cơ tim, suy tim, phù phổi cấp và thậ...
Bệnh sởi ở trẻ nhỏ: Cẩn trọng trước những biến chứng nguy hiểm

Bệnh sởi ở trẻ nhỏ: Cẩn trọng trước những biến chứng nguy hiểm

05:34:12 12/03/2025
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo tại các tỉnh, thành phố có nguy cơ cao và rất cao và những nơi hiện có chùm ca sởi (ghi nhận những trường hợp sởi chẩn đoán xác định), cần triển khai tiêm chủng chiến dịch vaccine ngừa sởi.
Một loại vaccine phụ nữ mang thai không nên bỏ qua

Một loại vaccine phụ nữ mang thai không nên bỏ qua

05:33:10 12/03/2025
Ở phụ nữ mang thai, vi khuẩn uốn ván có thể xâm nhập vào đường sinh dục trong quá trình sinh nở và gây uốn ván tử cung. Ở trẻ sơ sinh, vi khuẩn uốn ván dễ dàng xâm nhập vào dây rốn cắt, dẫn đến nhiễm trùng uốn ván sơ sinh.
Những thực phẩm người lớn tuổi nên ăn thường xuyên

Những thực phẩm người lớn tuổi nên ăn thường xuyên

05:30:47 12/03/2025
Người cao tuổi nên ăn cá béo ít nhất 2 lần mỗi tuần. Chọn các loại cá béo tươi ngon, có nguồn gốc rõ ràng. Chế biến cá béo bằng cách hấp, nướng hoặc áp chảo để giữ được nhiều dưỡng chất.
Mua thuốc giảm đau đầu cho chồng, vợ bất ngờ khi nghe lý do dược sĩ từ chối bán

Mua thuốc giảm đau đầu cho chồng, vợ bất ngờ khi nghe lý do dược sĩ từ chối bán

05:29:37 12/03/2025
Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), cho hay uống thuốc giảm đau để khống chế cơn đau đầu, khó chịu sau những chầu nhậu là sai lầm.
Cứu sống bệnh nhân người Lào bị sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng

Cứu sống bệnh nhân người Lào bị sốc nhiễm khuẩn, suy đa tạng

21:17:41 11/03/2025
Trước nguy cơ tử vong cao, dưới sự chủ trì của TS.BS Phạm Hồng Phương Phó Giám đốc Bệnh viện, Khoa Hồi sức tích cực đã tổ chức hội chẩn toàn viện với sự tham gia của các chuyên khoa sâu.
Những cách phòng tránh bệnh lý xương khớp dễ gặp vào mùa xuân

Những cách phòng tránh bệnh lý xương khớp dễ gặp vào mùa xuân

21:14:58 11/03/2025
Người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp để giảm đau nhức và bảo vệ khớp bao gồm xoa bóp khớp nhẹ nhàng giúp lưu thông máu tốt hơn. Ngâm chân bằng nước ấm vào buổi tối giúp thư giãn cơ khớp.
Thời điểm cần nhập viện khi bị sốt do cúm A

Thời điểm cần nhập viện khi bị sốt do cúm A

21:09:26 11/03/2025
Thường thì thuốc hạ sốt như paracetamol sẽ được sử dụng để hạ sốt và giảm đau do cúm A. Nếu đã loại trừ nguyên nhân sốt không phải do sốt xuất huyết thì ibuprofen cũng có thể được sử dụng.

Có thể bạn quan tâm

Cô gái 30 tuổi thích đóng bỉm cả ngày, ngậm ti giả, bú bình sữa như em bé

Cô gái 30 tuổi thích đóng bỉm cả ngày, ngậm ti giả, bú bình sữa như em bé

Lạ vui

11:01:18 12/03/2025
Chuyện đóng bỉm, bú bình sữa, ngậm ti giả... vốn dành cho trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, trên thế giới có không ít người trưởng thành thích sống kiểu như vậy. Họ là những người yêu thích lối sống ABDL, những người trưởng thành thích đóng bỉm.
Cuộc sống hiện tại của người có khuôn mặt nhiều lông nhất thế giới

Cuộc sống hiện tại của người có khuôn mặt nhiều lông nhất thế giới

Netizen

11:00:26 12/03/2025
Chàng trai 18 tuổi nổi tiếng thế giới với khuôn mặt mọc đầy lông, phá vỡ các chuẩn mực về ngoại hình vừa lập kỷ lục thế giới.
Người phụ nữ 31 tuổi sống một mình trong căn hộ tối giản, đẹp mê: Đi đâu cũng không bằng về nhà

Người phụ nữ 31 tuổi sống một mình trong căn hộ tối giản, đẹp mê: Đi đâu cũng không bằng về nhà

Sáng tạo

10:57:13 12/03/2025
Mỗi người đều muốn tự tay xây một tổ ấm - một góc nhỏ dịu dàng để nghỉ ngơi và tận hưởng chút bình yên. Hôm nay, hãy cùng khám phá ngôi nhà của một người phụ nữ 31 tuổi ở Liêu Ninh (Trung Quốc), nổi tiếng nhờ phong cách thiết kế tối giả...
Thomas Tuchel sẽ triệu tập Marcus Rashford?

Thomas Tuchel sẽ triệu tập Marcus Rashford?

Sao thể thao

10:49:05 12/03/2025
Tân HLV trưởng Thomas Tuchel có thể sẽ gọi Marcus Rashford trở lại ĐT Anh. Đây là đội hình đầu tiên của Tuchel kể từ khi thay thế Gareth Southgate
Đánh hội đồng nữ sinh lớp 7 rồi tung clip lên mạng xã hội

Đánh hội đồng nữ sinh lớp 7 rồi tung clip lên mạng xã hội

Tin nổi bật

10:45:55 12/03/2025
Do mâu thuẫn liên quan đến tin nhắn mượn chiếc váy, nhóm thiếu nữ đánh hội đồng nữ sinh lớp 7 ở TX Sông Cầu (Phú Yên) rồi tung clip lên mạng xã hội Facebook khiến nhiều người bức xúc.
7 sai lầm trong việc skincare có thể hủy hoại làn da của bạn

7 sai lầm trong việc skincare có thể hủy hoại làn da của bạn

Làm đẹp

10:33:46 12/03/2025
Biện pháp phòng vệ tốt nhất? Sử dụng kem chống nắng hàng ngày. Các chuyên gia khuyên bạn nên thoa ít nhất SPF 30 và thoa lại sau mỗi vài giờ, đặc biệt là khi ở ngoài trời. Tia UV vẫn tiếp cận làn da của bạn, ngay cả khi không có nắng.
Phó tỉnh trưởng Campuchia bị bắt trong vụ lừa nhà đầu tư Trung Quốc

Phó tỉnh trưởng Campuchia bị bắt trong vụ lừa nhà đầu tư Trung Quốc

Thế giới

10:32:14 12/03/2025
Phó tỉnh trưởng Kampong Speu, ông Tith Vuthy, bị bắt giữ cùng 2 đồng phạm khác về cáo buộc lừa đảo cấp phép khai khoáng cho một nhà đầu tư Trung Quốc.
Công thức bỏ túi để diện quần âu lưng cao không hề đơn điệu

Công thức bỏ túi để diện quần âu lưng cao không hề đơn điệu

Thời trang

10:25:11 12/03/2025
Ngoài ra với những cô nàng văn phòng thì không thể nào bỏ qua bộ đôi áo sơ mi và blazer khi diện cùng chiếc quần này. Tổng thể trở nên cuốn hút hơn bao giờ hết khi Bảo Ngọc chọn cho mình set đồ cùng màu với chiếc áo trắng dài tay bên tr...
TAND Q.1 xét xử tài xế đánh người trước Bệnh viện Từ Dũ

TAND Q.1 xét xử tài xế đánh người trước Bệnh viện Từ Dũ

Pháp luật

10:18:54 12/03/2025
Theo lịch xét xử, sáng 14.3, TAND Q.1 (TP.HCM) sẽ xét xử sơ thẩm vụ án cố ý gây thương tích đối với bị cáo Quách Minh Nhựt (33 tuổi, ngụ Q.6, TP.HCM). Bị cáo Nhựt đã đánh người trước Bệnh viện Từ Dũ gây bức xúc dư luận hồi tháng 12.2024...
Nóng: Phía Kim Soo Hyun bất ngờ có tuyên bố đanh thép, chuẩn bị có màn "phản đòn" lật ngược thế cục chấn động?

Nóng: Phía Kim Soo Hyun bất ngờ có tuyên bố đanh thép, chuẩn bị có màn "phản đòn" lật ngược thế cục chấn động?

Sao châu á

10:14:49 12/03/2025
Đại diện công ty Kim Soo Hyun khẳng định họ sẽ không thay đổi lập trường so với tuyên bố đưa ra vào 10/3 về vụ việc liên quan đến Kim Sae Ron
Màn hợp tác của IU và Park Bo Gum nhận được phản ứng bùng nổ

Màn hợp tác của IU và Park Bo Gum nhận được phản ứng bùng nổ

Hậu trường phim

10:13:09 12/03/2025
When Life Gives You Tangerines với sự tham gia của IU và Park Bo Gum đã lên sóng 4 tập đầu tiên và nhận được rất nhiều phản hồi tích cực.