Trẻ em rơi vào bẫy của người lạ trên môi trường mạng mà không hề hay biết

Mạng xã hội không chỉ tác động tiêu cực đến trẻ em qua thông tin giả, các trang xấu độc, nhiều đối tượng đã dùng những thủ đoạn dụ dỗ, xâm hại trẻ em qua mạng xã hội.

Trẻ em dễ bị lôi cuốn

Công an tỉnh Bình Phước mới đây đã bắt giữ Hoàng Trung Kiên, 17 tuổi, trú tại xã Hữu Liên, H.Hữu Lũng ( Lạng Sơn), để điều tra hành vi ép buộc nữ sinh 13 tuổi thực hiện “chat sex” có trả phí qua dịch vụ gọi video Facebook Messenger.

Các bậc cha mẹ cần giám sát, hướng dẫn hoạt động của trẻ khi tham gia không gian mạng. Ảnh ĐỘC LẬP

Trong nhiều tháng, bé gái tên C.T.A.B (ở H.Bù Gia Mập, Bình Phước) đã bị Kiên khống chế, hằng ngày phải thực hiện hàng chục cuộc gọi video chat sex. Mỗi cuộc gọi có thời gian từ 15 – 30 phút và được trả phí bằng thẻ cào điện thoại 50.000 – 100.000 đồng. Phát hiện con gái có biểu hiện bất thường, gia đình gặng hỏi thì em B. mới tiết lộ sự việc. Gia đình sau đó trình báo cơ quan công an. Qua điều tra mở rộng vụ án, cơ quan công an phát hiện ngoài em C.T.A.B, Hoàng Trung Kiên đã dụ dỗ, ép buộc 2 trường hợp khác đều ở tuổi 13, tại tỉnh Kiên Giang và Lạng Sơn.

Trước đó, trong tháng 6.2022, một nữ sinh ở Gia Lai đã bị Võ Huỳnh Thiện Tâm (19 tuổi, trú H.Châu Thành, Đồng Tháp) tống tiền, tung ảnh nhạy cảm lên các trang mạng, hội nhóm Facebook. Tâm đã dụ dỗ nữ sinh tham gia minigame trên Facebook. Để nhận quà tặng là điện thoại iPhone 13, nữ sinh này phải quay clip nóng gửi cho Tâm. Tuy nhiên sau khi nhận các clip, Tâm không gửi điện thoại như đã hứa mà dùng chính clip này để tống tiền nạn nhân, yêu cầu phải chuyển tiền vào tài khoản của mình. Không dừng lại ở đó, đối tượng này còn tung ảnh nhạy cảm của nữ sinh lên mạng xã hội.

Nhận được trình báo của gia đình nữ sinh, công an đã bắt nghi phạm và thu giữ vật chứng gồm tài khoản Facebook tống tiền, tin nhắn tống tiền và đặc biệt là clip nóng của người bị hại.

Cha mẹ cần hướng dẫn trẻ em sử dụng mạng an toàn, biết cách nên và không nên khi sử dụng các tiện ích, ứng dụng trên mạng, cũng như cách nhận biết các thông tin, video, clip độc hại, không phù hợp.

NGUYỄN THỊ NGA, Phó cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ LĐ-TB-XH)

Bà Nguyễn Thị Nga, Phó cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ LĐ-TB-XH), cho biết thống kê của Tổng đài 111 – Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em, từ năm 2021 đến tháng 7.2022, có 688 cuộc gọi tư vấn về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Ba vấn đề được trẻ em quan quan tâm, gồm: xâm hại trẻ em trên môi trường mạng; cách sử dụng internet tương tác an toàn; tư vấn khi trẻ bị dụ dỗ. Riêng 7 tháng năm 2022 đã có 268 cuộc gọi đến Tổng đài 111, trong đó tư vấn về xâm hại tình dục trẻ em trên môi trường mạng chiếm 31,3%; tư vấn cách sử dụng internet an toàn 31,3%; tư vấn khi bị gạ gẫm, dụ dỗ gần 17%.

Theo bà Đinh Thị Như Hoa, Trưởng phòng Kiểm định, Trung tâm ứng cứu khẩn cấp không gian mạng VN (Bộ TT-TT), trẻ em rất dễ bị rơi vào bẫy của người lạ trên môi trường mạng mà không hề hay biết và không có kỹ năng để đề phòng. “Trẻ em dễ bị lôi cuốn vào các cuộc trò chuyện trên mạng với người lạ. Chẳng hạn những câu hỏi như: Em đi học có vui không? Hôm nay em mặc quần áo gì, đồng phục gì? Khi trẻ chụp lại quần áo thì sẽ được khen đẹp thế, chân dài thế khiến trẻ càng bị dẫn dắt vào việc vô tình tiết lộ thông tin như chụp ảnh đằng trước đằng sau, rồi dần dần đến những hình ảnh nhạy cảm. Đến lúc nào đó, những người này sẽ dọa nạt nếu không tiếp tục câu chuyện sẽ tung những hình ảnh đó lên mạng khiến trẻ lo sợ”, bà Hoa chia sẻ.

Cha mẹ là người “gác cổng” bảo vệ con trên mạng

Dù VN chưa có số liệu thống kê chính thức về các vụ xâm hại trẻ em trên mạng, song kết quả khảo sát của một đề tài khoa học cấp bộ của Bộ Công an cho thấy, từ năm 2010 – 2018, lực lượng cảnh sát hình sự đã phát hiện, điều tra xử lý 319 vụ/337 đối tượng xâm hại tình dục trẻ em dùng thủ đoạn sử dụng mạng xã hội. Con số này ngày càng gia tăng, đặc biệt là trong 2 năm dịch bệnh Covid-19 vừa qua, khi trẻ em phải ở nhà học trực tuyến.

Theo Bộ Công an, qua các vụ án đã phát hiện và đấu tranh cho thấy, thủ đoạn chính của các đối tượng là lập phòng “chat” ảo, game online, lập diễn đàn trên mạng… để tiếp cận, làm quen, lừa gạt, dụ dỗ trẻ em, nhằm thực hiện các hành vi xâm hại tình dục, môi giới mại dâm, mua bán trẻ em. Nhiều vụ chúng dụ dỗ các em chụp, quay hình ảnh nhạy cảm cơ thể mình để phát tán, mua bán và cưỡng bức chính các em.

Điều đáng nói, theo bà Nguyễn Thị Nga, các em chưa ý thức được hết những nguy cơ rình rập khi sử dụng mạng xã hội. Hầu hết trẻ em bị bạo lực, xâm hại tình dục qua mạng không tiết lộ ai là thủ phạm. Người được các em chia sẻ nếu có là bạn bè. “Hầu như không có trẻ nào sử dụng cơ chế trình báo chính thức để trao đổi với công an hay qua đường dây nóng, tổng đài hỗ trợ và phần lớn không kể lại sự việc với người chăm sóc. Trong những trẻ tiết lộ, hầu hết nói rằng thủ phạm là người lạ. Một số cho biết, thủ phạm là bạn trưởng thành hoặc bạn cùng trang lứa với các em”, bà Nga thông tin.

Báo cáo nghiên cứu ngăn chặn hành vi gây tổn hại ở VN do Quỹ nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) phối hợp Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế ( Interpol) và ECPAT Quốc tế thực hiện mới đây cho thấy có 89% trẻ em từ 12 – 17 tuổi, sử dụng internet trong 3 tháng trước khảo sát. Trong số này có 87% trẻ em sử dụng internet hằng ngày. Tuy nhiên chỉ có 36% (hầu hết là trẻ em 16 – 17 tuổi) nhận được thông tin về cách đảm bảo an toàn trên mạng.

Về trải nghiệm của trẻ em VN về bóc lột và xâm hại tình dục qua mạng, có 1% trẻ em bị dụ dỗ gửi ảnh,video về bộ phận nhạy cảm; 1% trẻ em bị chia sẻ hình ảnh nhạy cảm mà không có sự đồng ý; 2% trẻ bị yêu cầu trò chuyện tình dục.

Để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, Bộ LĐ-TB-XH đã phối hợp với Bộ TT-TT xây dựng Bộ quy tắc ứng xử bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng và cẩm nang số về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; đồng thời đang hoàn thiện, bổ sung quy định pháp luật về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Bên cạnh vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước, theo bà Đinh Thị Như Hoa, gia đình, nhà trường, đặc biệt là cha mẹ chính là người “gác cổng” áp dụng các biện pháp để chủ động bảo vệ con em mình trước những cám dỗ của thế giới mạng.

Bà Nguyễn Thị Nga chia sẻ: “Nhu cầu tìm hiểu, khám phá của con trẻ trên môi trường mạng là tất yếu và chính các em cũng mong muốn được tham gia môi trường mạng internet lành mạnh và an toàn. Cha mẹ cần hướng dẫn trẻ em sử dụng mạng an toàn, biết cách nên và không nên khi sử dụng các tiện ích, ứng dụng trên mạng, cũng như cách nhận biết các thông tin, video, clip độc hại, không phù hợp”.

Chia sẻ về các quy tắc ứng xử trên không gian mạng, bà Đinh Thị Như Hoa nhấn mạnh: “Việc bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng là vấn đề cấp thiết; cha mẹ hãy cùng đồng hành bảo vệ, lắng nghe, che chở trẻ em khi trẻ gặp bất kỳ khó khăn nào; hướng dẫn trẻ em cách xử lý tình huống gặp phải phù hợp với độ tuổi. Cha mẹ luôn chú ý theo dõi, giám sát hoạt động của trẻ em khi tham gia không gian mạng; nên cài đặt một số ứng dụng theo dõi, giám sát, hỗ trợ; phải khóa các kênh có nội dung truyền bá độc hại”.