Trả lại học sinh ngày khai giảng, kỳ nghỉ hè đúng nghĩa
Dự thảo quyết định ban hành Khung kế hoạch thời gian năm học 2020-2021 của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) dự kiến thời gian kết thúc năm học là ngày 31/5 và năm học mới bắt đầu từ 1/9.
Nếu được thông qua, từ năm học tới, học sinh sẽ được nghỉ hè trọn vẹn 3 tháng. Trong thời gian nghỉ hè, các trường sẽ không được dạy thêm, học thêm, dạy trước chương trình dưới mọi hình thức.
Nhiều phụ huynh đã bày tỏ sự đồng thuận khi đón nhận thông tin này. Anh Nguyễn Phúc Anh, phụ huynh có con học lớp 6 tại Hà Nội cho biết: “Nếu được nghỉ hè liên tục trong 3 tháng, các con sẽ có một kỳ nghỉ hè đúng nghĩa. Trẻ được thoát khỏi hoàn toàn áp lực về bài vở, được trải nghiệm, vui chơi thỏa thích, khám phá những thú vị xung quanh mình. Từ đó có thể nạp thêm năng lượng cho năm học mới”.
Chị Nguyễn Lê Phương, phụ huynh có con học lớp 5 cũng chia sẻ: Nghỉ hè trọn vẹn 3 tháng đồng nghĩa với việc các con sẽ không phải học trước chương trình như hiện nay. Điều này sẽ trả lễ khai giảng năm học mới về đúng nghĩa ban đầu của nó.
Nhiều ý kiến cho rằng, việc nghỉ hè liên tục 3 tháng sẽ giúp trẻ có thêm thời gian để học các kỹ năng sống. Ảnh minh họa
Chị Nguyễn Thu Hà, phụ huynh có 2 con đang học tiểu học cũng cho biết: “Nhà không có giúp việc hoặc ông bà nội, ngoại ở cùng nên việc phải “trông” con suốt 3 tháng hè thực sự là vấn đề khá nan giải. Tuy vậy, vợ chồng tôi thống nhất sẽ cùng tìm giải pháp để khắc phục, bởi đây là cơ hội để cha mẹ thể hiện trách nhiệm của mình với con cái, không thể phó thác hết cho nhà trường”. Không chỉ phụ huynh mà nhiều giáo viên cũng khá hào hứng với kế hoạch này.
Cô Lê Thu Trà, giáo viên một trường tiểu học tại quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) cho biết: Nếu học sinh được nghỉ 3 tháng thì thời gian nghỉ thực tế của giáo viên dài hơn, có thời gian hơn để chăm sóc cho gia đình, đặc biệt là con cái.
Cũng theo chia sẻ của cô Trà, việc nghỉ hè trọn 3 tháng cũng giúp phụ huynh có thể dành nhiều thời gian cho con tham gia các hoạt động hè như bơi lội, tập làm việc nhà để biết giá trị của lao động, biết chia sẻ công việc với những người khác, tham gia các chương trình sinh hoạt hè tại địa phương. Nếu có một kỳ nghỉ hè thực sự thú vị, các con sẽ có nhiều năng lượng hơn để bắt đầu năm học mới.
Tuy vậy, trên thực tế, ngoài nỗi lo không có người trông nom các con trong thời gian nghỉ hè thì việc các con bị quên kiến thức, xem tivi, chơi điện tử nhiều cũng đã và đang là băn khoăn của không ít phụ huynh.
“Tôi ủng hộ quan điểm trả lại ý nghĩa ngày khai giảng song tôi cũng “ngại” nếu nghỉ học quá lâu, các con sẽ quên kiến thức. Việc ở nhà quá lâu cũng khiến các con dễ sa đà vào tivi, các thiết bị công nghệ và các trò chơi điện tử. Thậm chí, với đặc thù ở thành phố, bố mẹ đi làm cả ngày, nếu học sinh nghỉ 3 tháng hè mà các trung tâm dạy kỹ năng sống, kỹ năng mềm, thậm chí dạy văn hóa vẫn hoạt động thì chắc chắn bố mẹ sẽ cho con đến học.
Như vậy, việc Bộ GD&ĐT cấm các trường dạy trước khai giảng liệu có còn vẹn nguyên tác dụng hay cũng chỉ là chuyển từ việc dạy ở trường sang các trung tâm văn hóa”- một phụ huynh bày tỏ băn khoăn.
PGS Đặng Quốc Bảo, nguyên Giám đốc Học viện Quản lý giáo dục cho rằng, cá nhân ông rất ủng hộ chủ trương cho học sinh nghỉ hè trọn vẹn 3 tháng. Việc này cần thiết triển khai kéo dài đối với các năm học tiếp theo. Cần phải trả lại ý nghĩa thực sự của ngày khai giảng để thầy và trò được vui vẻ, hồ hởi bước vào năm học mới. Đồng quan điểm này, TS Vũ Thu Hương, nguyên giảng viên Khoa Giáo dục Tiểu học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cũng nhấn mạnh: Phương án nào cũng sẽ có nhiều ý kiến. Tuy nhiên, cần để trẻ nghỉ hè và bắt đầu năm học mới một cách đúng nghĩa.
PGS.TS Trần Thành Nam, Đại học Giáo dục, ĐHQGHN cũng nêu quan điểm: Kỳ nghỉ hè trọn vẹn 3 tháng sẽ là cơ hội tốt để học sinh “sạc” lại năng lượng cho năm học mới bởi với hầu hết học sinh, năm học đã diễn ra quá vất vả, bận rộn nên đã tổn hao nhiều năng lượng tinh thần.
Cùng với đó, kỳ nghỉ hè dài ở nước ta giúp học sinh tránh thời tiết nắng nóng cực đoan. Nhiều gia đình chỉ dịp hè mới có lịch luyện tập thể dục thể thao cố định cho con nhằm cải thiện sức khỏe. Đặc biệt, thời gian nghỉ hè dài sẽ tạo cơ hội cho các thành viên gần nhau về mặt cảm xúc, tương tác chất lượng hơn, cha mẹ chú ý nhiều hơn đến những điểm mạnh của con.
Ngoài ra, kỳ nghỉ hè dài còn có thể cho phép những học sinh lớn tham gia một số công việc bên ngoài để kiế.m tiề.n, qua đó rèn luyện tinh thần yêu lao động, tự chịu trách nhiệm với bản thân và giúp đỡ người khác. Trước lo ngại của phụ huynh về việc nghỉ hè lâu, các con sẽ quên kiến thức, ông Nam cho rằng: Nghỉ hè không có nghĩa là hoàn toàn dừng học. Giáo dục đang chuyển trọng tâm từ dạy chữ sang dạy người. Trong hè, người lớn có thời gian để tổ chức các hoạt động giáo dục phục vụ mục tiêu dạy người; học sinh cũng có cơ hội để tăng cường học kỹ năng sống.
“Ba tháng nghỉ hè không dài, thậm chí còn ngắn nếu chúng ta tổ chức thời gian này khoa học, giúp con đạt được những kỹ năng sống, kỹ năng của công dân thế kỷ 21. Để thời gian nghỉ hè của trẻ không nhàm chán mà trở nên thú vị, hữu ích, cần có sự tham gia rất chủ động của gia đình và cha mẹ”- PGS.TS Trần Thành Nam khẳng định.
Video đang HOT
Trường tư thục kiến nghị giữ nguyên thời gian nghỉ hè 2 tháng
Ngày 9/7, các Chủ tịch Hội đồng, Hiệu trưởng trường tư thục trong Câu lạc bộ Các trường Tiểu học, THCS và THPT tư thục Hà Nội đã có văn bản kiến nghị khẩn cấp gửi Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ liên quan đến dự thảo kế hoạch cho học sinh nghỉ hè đủ 3 tháng.
Theo kiến nghị, do đặc thù của các trường tư thục khác với hệ thống trường công lập là “tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ”, nếu không dạy học thì sẽ không có lương trả cho giáo viên và duy trì các hoạt động giáo dục khác của nhà trường. Do vậy, các trường kiến nghị Bộ GD&ĐT cho phép các trường vẫn được nghỉ hè 2 tháng như trước đây.
Điều này không chỉ giúp các trường vượt qua khó khăn sau cú sốc COVID-19 mà còn tạo điều kiện cho học sinh, phụ huynh, giáo viên và các nhà trường tư thục có thêm thời gian tổ chức hoạt động hè bổ ích cho các em, giúp các em củng cố và nâng cao kiến thức, thực hiện đúng các cam kết trước đó của nhà trường với phụ huynh nhằm đảm bảo các mục tiêu giáo dục đề ra.
'Nghỉ hè 3 tháng không dài, thậm chí còn ngắn'
PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng khi ngành giáo dục chuyển trọng tâm sang dạy người, 3 tháng hè không dài, thậm chí còn ngắn.
Trong khi nhiều phụ huynh, giáo viên, học sinh vui mừng trước thông tin từ năm học sau, thời gian nghỉ hè kéo dài 3 tháng, không ít bậc cha mẹ lo lắng nghỉ quá lâu, con quên kiến thức.
PGS.TS Trần Thành Nam, chủ nhiệm Khoa Các Khoa học Giáo dục, ĐH Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội, cho rằng với suy nghĩ và cho con học theo kiểu nhớ vẹt kiến thức, trước sau gì con cũng quên.
Theo ông, bố mẹ sợ con quên kiến thức, tức là chỉ chú trọng việc trẻ học bằng cách nhớ lặp lại cái được dạy. Nhớ lặp lại như vậy, con người sẽ càng ngày càng thua máy móc.
"Con người hơn máy móc ở tư duy sáng tạo, tư duy phản biện và sự khác biệt. Cha mẹ nên dành kỳ nghỉ hè để tập trung cho con rèn luyện những điều này", ông Nam nêu quan điểm.
TS Trần Thành Nam cho rằng kiến thức cần được hình thành qua hoạt động, trải nghiệm thực tế. Ảnh: VieChannel.
Không quá coi trọng kiến thức học bằng cách nhớ
Theo TS Trần Thành Nam, nếu phụ huynh để con chơi suốt ngày, chúng có thể quên kiến thức học trong năm học. Tuy nhiên, ông cho rằng ngày nay, con người không còn quá coi trọng những kiến thức học bằng cách nhớ.
"Nếu cần những kiến thức phải nhớ như vậy, chúng ta có thể rất dễ dàng tìm thấy trên một cơ sở dữ liệu nào đó. Kiến thức phụ huynh sợ con quên đều có thể tìm kiếm trên mạng", ông Nam nói.
Nếu người lớn muốn trẻ có kiến thức thực sự, không phải kiểu học vẹt, kiến thức đó cần phải được hình thành qua hoạt động, trải nghiệm va chạm thực tế để chuyển thành hành vi, thói quen, năng lực của con.
Loại kiến thức này khó hình thành nhưng khi đã hình thành được thì khó quên.
Song PGS.TS Trần Thành Nam khẳng định nếu chỉ học trên lớp, môi trường học tập giới hạn trong 4 bức tường, trẻ không bao giờ hình thành được năng lực đó.
Vì vậy, kỳ nghỉ hè chính là thời gian để trẻ kiểm nghiệm kiến thức đã học vào cuộc sống. Phụ huynh cần tổ chức các hoạt động giúp con vận dụng những gì học được trong năm học vào thực tế.
Nếu có thể tổ chức tốt, trẻ chơi nhưng sẽ không quên kiến thức, con cảm thấy nội dung học thú vị vì gắn với thực tiễn, ứng dụng được trong cuộc sống.
"Những bố mẹ suy nghĩ nghỉ 3 tháng nhiều quá, sợ con quên kiến thức, cũng đều xuất phát từ tâm lý ích kỷ vì không có ai trông con. Họ đang muốn nhường hết trách nhiệm dạy con cho nhà trường, để thầy cô lo cho con mình 100%", ông nói.
Việc phụ huynh cho con học vượt trong hè để đua thành tích khiến trẻ mất hứng thú với việc học. Ảnh minh họa: Hoàng Đông.
Trẻ cần những khoảng "không làm gì cả"
Thực tế, tâm lý sợ con quên kiến thức còn dẫn đến tình trạng nhiều phụ huynh, đặc biệt ở thành phố, cho con học thêm suốt kỳ nghỉ hè.
Về vấn đề này, TS Trần Thành Nam cho hay ở nhiều nước phương Tây, các lớp học hè được mở với mục tiêu giúp đỡ, hỗ trợ học sinh khó khăn đặc biệt hoặc không thể tham dự đầy đủ thời gian học trong năm vì hoàn cảnh.
Như vậy, học hè giúp thu hẹp khoảng cách kiến thức giữa học sinh, để đến năm học mới, mọi học sinh có năng lực như nhau.
Nói cách khác, học hè ở trường tạo cơ hội nâng đỡ học sinh thiệt thòi, thực hiện quyền bình đẳng giữa các học sinh, không để em nào tụt lại phía sau.
Giáo dục đang chuyển trọng tâm từ dạy chữ sang dạy người. Trong hè, người lớn có thời gian để tổ chức các hoạt động giáo dục phục vụ mục tiêu dạy người.
PGS.TS Trần Thành Nam
Tuy nhiên, theo ông Nam, ở nước ta, mục tiêu của học hè phần nhiều là đẩy thành tích, năng lực. Giống như một cuộc đua, các bậc cha mẹ luôn có xu hướng so sánh con với những chuẩn mực cao hơn để tạo áp lực cho con mình phải ở tốp đầu nếu không muốn nói là thứ nhất.
Vì thế, nhiều khóa học hè mà phụ huynh cho con theo học còn học trước kiến thức của năm tiếp theo. Điều này trực tiếp làm giảm động cơ và thái độ học tập của trẻ trong năm học mới.
Chuyên gia giáo dục này phân tích học sinh bị bắt học khiến học hè trở thành áp lực, gánh nặng chứ không còn hứng thú với các em. Hơn nữa, những kiến thức năm mới được học trước khiến trẻ bước vào năm học một cách chủ quan, hình thành thói quen học trên lớp lơ đãng vì nghĩ mình biết rồi.
Bên cạnh đó, học hè diễn ra trong thời gian ngắn, thường không có tác dụng nâng cao năng lực hay đẩy mạnh kiến thức. Nó chỉ được chứng minh có hiệu quả trong việc củng cố kiến thức chưa nắm chắc hoặc hạn chế rơi rụng kiến thức.
Ông Nam dẫn nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ nhìn nhận việc phải học hè theo sắp đặt của bố mẹ (với các môn văn hóa) là do trẻ đã không đáp ứng được kỳ vọng, làm hài lòng bố mẹ.
Nhiều trẻ diễn giải học hè là do bố mẹ lúc nào cũng chỉ quan tâm công việc. Việc bắt trẻ đi học hè là để "rảnh tay" làm việc.
Ông khẳng định cách thức nhìn nhận này không có lợi cho sự gắn bó cha mẹ - con cái và sức khỏe tinh thần của bản thân trẻ.
Ngoài ra, phụ huynh cần hiểu muốn con thành công trong tương lai, kỹ năng sống, kiến thức áp dụng giải quyết trong cuộc sống mới là vấn đề cốt lõi.
Để phát triển tư duy sáng tạo, phản biện, con phải có những khoảng thời gian "không làm gì cả" để tự do suy nghĩ theo cách của mình. Những ý tưởng mới sẽ xuất hiện lúc đó.
Vì thế, ông Nam cho rằng cần nâng cao nhận thức cho phụ huynh về hậu quả của việc ép con học trước, hay học nhồi nhét, học để đua con. Nếu người lớn không thay đổi suy nghĩ, dù Bộ GD&ĐT cấm dạy thêm trong hè, họ vẫn tìm cách "lách luật" để cho con học thêm.
Thời gian hè, học sinh có thể tham gia hoạt động phát triển thể chất hoặc các khóa học nhằm rèn luyện kỹ năng sống, tư duy sáng tạo, tư duy phản biện. Ảnh minh họa: Quỳnh Trang.
Nghỉ hè không có nghĩa dừng học
PGS.TS Trần Thành Nam khẳng định nghỉ hè không có nghĩa nghỉ, dừng học. Giáo dục đang chuyển trọng tâm từ dạy chữ sang dạy người. Trong hè, người lớn có thời gian để tổ chức các hoạt động giáo dục phục vụ mục tiêu dạy người.
"Ba tháng nghỉ hè không dài, thậm chí còn ngắn nếu chúng ta tổ chức thời gian này khoa học, giúp con đạt được những kỹ năng sống, kỹ năng của công dân thế kỷ 21", ông Nam nêu quan điểm.
Ông cho rằng phụ huynh nên chọn các khóa học hè dựa trên nhu cầu của con bên cạnh các yếu tố khác như giáo viên, chương trình, đồng thời nghiên cứu để các khóa học đó không làm mất thời gian trẻ cùng gia đình nghỉ ngơi, du lịch, theo đuổi sở thích.
Ngành giáo dục cần hướng dẫn các gia đình để tổ chức hoạt động hè thực sự an toàn, hữu ích cho trẻ. Nhà trường cũng có thể đưa ra một số hoạt động định hướng theo khối lớp, giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học vào hoạt động cụ thể, thiết kế hoạt động phù hợp với chuẩn đầu ra.
Ngoài ra, việc chuẩn hóa, kiểm định các trung tâm giáo dục kỹ năng mềm, kỹ năng sống, kiến thức bổ trợ, tránh tình trạng "bát nháo", phụ huynh không biết đâu mà lần.
Để lựa chọn hoạt động hè hữu ích cho trẻ, phụ huynh cần phân tích điểm mạnh, hạn chế của việc học hè theo những điều bàn luận ở trên.
Ngoài ra, cha mẹ cân nhắc nhu cầu của mình và con cái, ai dạy khóa học đó (giáo viên có kinh nghiệm, tạo được hứng thú hay không), khóa học đáp ứng nhu cầu của cha mẹ, con cái và kế hoạch du lịch, nghỉ ngơi của gia đình thế nào.
Bên cạnh đó, họ nên xem xét đề cương, nội dung, giáo trình, số học sinh/lớp, tần suất tương tác giữa giáo viên -học sinh để xác định chất lượng khóa học.
Học sinh nghỉ hè 3 tháng: Vì sao tôi ủng hộ? Nghỉ hè 3 tháng: con rất thích - mẹ rất lo. Nhưng đứng về phía người học, cá nhân tôi ủng hộ phương án nghỉ hè 3 tháng vì những ưu điểm không thể phủ nhận dưới đây. Xin giới thiệu ý kiến của PGS.TS Trần Thành Nam, Chủ nhiệm khoa Các khoa học Giáo dục (Trường ĐH Giáo dục, ĐHQG Hà Nội)...