Tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn khi dạy văn hóa trong trường nghề
Hiệp hội giáo dục nghề nghiệp (GDNN) và nghề Công tác xã hội Việt Nam phối hợp với Hiệp hội các trường cao đẳng, trung cấp kinh tế – kỹ thuật có văn bản kiến nghị đến Thủ tướng về việc giảng dạy văn hóa THPT cho học sinh tốt nghiệp THCS và học trong các cơ sở GDNN.
Cơ sở GDNN gặp khó khi giảng dạy chương trình THPT
Theo các Hiệp hội, thời gian qua, các Hiệp hội đã nhận được nhiều thông tin của các cơ sở GDNN trao đổi, phản ánh về những khó khăn trong việc tổ chức giảng dạy văn hóa THPT cho người học trong các cơ sở GDNN.
Cụ thể, theo quy định của Luật GDNN, Luật Giáo dục năm 2019 quy định người học tốt nghiệp THCS đi học nghề trình độ trung cấp có thể học thêm văn hóa THPT để được liên thông lên trình độ cao hơn.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT có trách nhiệm ban hành thông tư quy định về khối lượng kiến thức văn hóa THPT mà người học cần tích lũy. Tại Chỉ thị số 24/CT-TTg ngày 28-5-2020 về đẩy mạnh phát triển nhân lực có kỹ năng nghề, góp phần nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh quốc gia trong tình hình mới, Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu Bộ GD&ĐT phải ban hành nội dung này trong quý III năm 2020. Tuy nhiên, đến nay, Bộ GD&ĐT vẫn chưa ban hành được thông tư này.
Trước năm 2018, tại nhiều địa phương, Sở GD&ĐT đã cho phép các trường (TC nghề, CĐ nghề, TC chuyên nghiệp, CĐ) được tổ chức giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT (học 7 môn văn hóa bắt buộc). Người học, sau khi hoàn thành chương trình được tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT để nhận được Bằng tốt nghiệp THPT. Ngoài ra, người học có bằng tốt nghiệp trung cấp nếu đã học xong khối lượng kiến thức văn hóa THPT (4 môn) theo quy định tại Thông tư số 16/2010/TT-BGDĐT thì cũng được tham dự kỳ thi đại học.
Hiệp hội GDNN và nghề Công tác xã hội Việt Nam phối hợp với Hiệp hội các trường cao đẳng, trung cấp kinh tế – kỹ thuật có văn bản kiến nghị đến Thủ tướng về việc giảng dạy văn hóa THPT cho học sinh tốt nghiệp THCS và học trong các cơ sở GDNN (Ảnh: T.H)
Tuy nhiên, kể từ năm 2019, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các sở GD&ĐT không cho phép các cơ sở GDNN được tổ chức giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT mà chỉ được giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT theo quy định của Luật Giáo dục năm 2019 (tức là chỉ được dạy chương trình 4 môn học) để chỉ liên thông từ Trung cấp lên Cao đẳng trong hệ thống GDNN, chứ không liên thông lên đại học.
Video đang HOT
Thực tế ở nhiều địa phương, trong những năm gần đây, số học sinh tốt nghiệp THCS vào học GDNN ngày càng đông, trong số đó có đến trên 80% có nhu cầu học văn hóa THPT để tham dự kỳ thi quốc gia và lấy bằng tốt nghiệp THPT. Trong khi đó, nhiều cơ sở GDNN ở các địa phương đã không được tiếp tục thực hiện giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT…
Trước bất cập này, nhiều địa phương đã có văn bản kiến nghị và Bộ GD&ĐT trả lời là việc giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT phải do các trung tâm GDTX thực hiện. Các trường trung cấp, cao đẳng phải liên kết với trung tâm GDTX, chứ không được quyền tự tổ chức giảng dạy, mặc dù trước đây đã được Sở GD&ĐT cho phép.
Để tháo gỡ khó khăn cho các trường, ngày 16-10-2020, Bộ LĐ-TB&XH đã có Công văn số 4066/LĐTBXH-TCGDNN ngày 16-10-2020 về việc giảng dạy văn hóa THPT cho học sinh tốt nghiệp THCS vào học trình độ trung cấp. Theo đó, Bộ LĐ-TB&XH đã đề nghị Bộ GD&ĐT cho phép các trường trung cấp, trường cao đẳng đã được Sở GD&ĐT các địa phương đồng ý cho giảng dạy văn hóa THPT được tiếp tục giảng dạy văn hóa THPT cho người học của trường mình. Tuy nhiên, trong Công văn số 4656/BGDĐT-GDtrH trả lời Bộ LĐ-TB&XH, Bộ GD&ĐT chỉ đồng ý để các cơ sở GDNN thực hiện giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT cho học sinh theo học trình độ trung cấp để liên thông lên trình độ cao đẳng. Bộ GD&ĐT không đồng ý để các trường giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT cho người học.
Vì vậy, 2 Hiệp hội cho rằng: “Hiện nay, hàng trăm trường TC, CĐ có đủ điều kiện và đã được sở GD&ĐT ở các địa phương cho phép giảng dạy văn hóa THPT (bao gồm cả chương trình GDTX cấp THPT) trước đây vẫn không được giảng dạy chương trình này. Quan điểm này chưa đúng với quy định của Luật Giáo dục năm 2019 và chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc ngành giáo dục năm 2020, gây khó khăn cho cơ sở GDNN và nhất là cho người học”.
Tìm giải pháp tháo gỡ
Với những phân tích như trên, 2 Hiệp hội đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT cho phép các trường TC, CĐ đã được Sở GD&ĐT các địa phương đồng ý cho giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT được tiếp tục giảng dạy chương trình này cho người học đến khi có quy định mới.
Đồng thời, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT sớm ban hành thông tư quy định khối lượng kiến thức văn hóa THPT và việc giảng dạy văn hóa THPT trong các cơ sở GDNN. Trong đó quy định rõ: Khối lượng kiến thức văn hóa THPT để giảng dạy trong các cơ sở GDNN, điều kiện để các cơ sở GDNN được tham gia giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT và chương trình GDTX cấp THPT.
Cùng với đó quy định các cơ sở GDNN đủ điều kiện theo quy định của Bộ GD&ĐT thì được giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT, khối lượng kiến thức văn hóa THPT và cấp giấy chứng nhận hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa THPT cho người học theo quy định của Luật Giáo dục năm 2019.
Đối với người học có bằng tốt nghiệp trình độ trung cấp, được cấp giấy chứng nhận hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa THPT thì được học liên thông lên trình độ đại học. Người học hoàn thành chương trình GDTX cấp THPT tại các cơ sở GDNN được tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT hàng năm.
Hai Hiệp hội cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT quy định cụ thể thẩm quyền cho phép các cơ sở GDNN được giảng dạy chương trình GDTX cấp THPT theo quy định của Luật Giáo dục năm 2019.
Trước đó, về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học cho biết đối với học sinh không có định hướng chọn THPT mà đi theo hướng GDNN sau THCS thì học ở các cơ sở GDNN, các trường trung cấp nghề.
Những năm vừa qua, nội dung giáo dục phổ thông vẫn đang thực hiện trong chương trình khung trung cấp chuyên nghiệp với các modul về khối lượng kiến thức văn hóa cho học sinh theo Thông tư 16/2010TT-BGDĐT.
Hiện Bộ GD&ĐT đang soạn thảo Thông tư hướng dẫn về khối lượng kiến thức THPT cho đối tượng học sinh có bằng tốt nghiệp THCS học theo chương trình trung cấp trong cơ sở GDNN. Dự kiến trong tháng 4 sẽ đăng tải dự thảo này để lấy ý kiến góp ý trước khi chính thức ban hành.
Dừng dạy văn hóa trong trường nghề?
Từ năm 2021, theo Luật Giáo dục sửa đổi bổ sung 2019 (gọi là Luật Giáo dục 2019), các cơ sở giáo dục nghề nghiệp không được phép tuyển sinh vào lớp 10 giáo dục thường xuyên (GDTX) hệ THPT. Quy định này đang khiến các lãnh đạo trường nghề băn khoăn.
Học viên trường Cao đẳng Cơ điện Hà Nội đang học nghề Ảnh: Hữu Việt
Những năm gần đây, nhiều học sinh tốt nghiệp THCS lựa chọn học song song văn hóa và kỹ năng nghề ở các trường trung cấp, cao đẳng nghề (TC, CĐN - mô hình 9 cộng). TS Đồng Văn Ngọc, Hiệu trưởng Trường CĐ Cơ Điện Hà Nội, cho biết trường đang liên kết với Trung tâm GDTX huyện Ba Vì để dạy học sinh theo mô hình 9 cộng. Các giáo viên dạy văn hóa là người của Trung tâm GDTX. Sau khi hoàn thành chương trình này, học sinh có quyền tham gia kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia.
Ông Ngọc cho biết, năm 2020, trường tuyển 140 học sinh hệ này. Dự kiến năm 2021, trường nâng chỉ tiêu lên khoảng 400 em. Trước quy định của Luật Giáo dục 2019, ông Ngọc đề xuất Bộ GD&ĐT nên tạo cơ chế, trao quyền cho các trường nghề được dạy văn hóa cho học sinh theo mô hình 9 cộng nếu đáp ứng đủ điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên và quản trị được chất lượng đầu ra theo quy định.
Theo ông, học sinh tốt nghiệp THCS là đối tượng phân luồng. Nếu các em xác định học các môn kỹ thuật thì nhà trường sẽ tăng cường các môn văn hóa gắn liền với nghề nghiệp như Toán, Lý. Các môn khác chỉ cần học vừa đủ để thi tốt nghiệp THPT.
Trường CĐN Công nghiệp Hà Nội hằng năm phối hợp các phòng GD&ĐT quận/huyện/thị xã trong công tác phân luồng học sinh tốt nghiệp THCS vào học nghề và song bằng. Trường cũng tổ chức lịch học nghề - văn hóa cho học sinh một cách linh hoạt. Ở kỳ cuối cùng của năm thứ 3, học sinh tập trung ôn các môn văn hóa để phục vụ thi tốt nghiệp THPT. Lãnh đạo nhà trường nói rằng, không thể phủ nhận vai trò của các trung tâm GDTX trong việc dạy văn hóa và chuẩn bị các bước để thi THPT cho học sinh. Nhưng nếu trường nghề được phép dạy văn hóa sẽ tạo thuận lợi và thống nhất trong quản lý. Trường hợp xảy ra vấn đề nào đó liên quan học sinh, trường sẽ có những chế tài riêng để xử lý, chứ không cần phụ thuộc vào quy chế của trung tâm GDTX. Hơn nữa, khi liên kết giảng dạy mà thiếu sự phối hợp nhịp nhàng, chất lượng giáo dục văn hóa sẽ không thực sự hiệu quả.
Trường nghề không có nhiệm vụ dạy văn hoá
Hiện tại cả nước có hơn 300.000 học sinh THPT đang vừa học văn hóa, vừa học nghề. Trước băn khoăn của các trường nghề về quy định của Luật Giáo dục 2019, chiều 28/3, trao đổi với phóng viên Tiề.n Phong , ông Hoàng Đức Minh, Vụ trưởng Vụ GDTX - Bộ GD&ĐT, cho biết, Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014 và Luật Giáo dục 2019 quy định các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được tổ chức giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT cho học sinh tốt nghiệp THCS theo quy định của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT.
Người đứng đầu các cơ sở này được cấp giấy chứng nhận đủ yêu cầu khối lượng kiến thức văn hóa THPT, giấy chứng nhận này chỉ được sử dụng để theo học trình độ cao hơn của giáo dục nghề nghiệp. Học sinh học khối lượng kiến thức văn hóa THPT này không đủ điều kiện để dự thi và cấp bằng tốt nghiệp THPT.
Theo ông Minh, sau khi Luật Giáo dục nghề nghiệp có hiệu lực, trong thời gian Bộ GD&ĐT chưa ban hành thông tư quy định việc giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo quy định của luật thì ngày 23/6/2017, Bộ GD&ĐT đã có công văn về việc phối hợp một số hoạt động giáo dục nghề nghiệp.
Theo đó, bộ cho phép các trường cao đẳng, trung cấp (CĐ, TC) tổ chức giảng dạy và cấp giấy chứng nhận hoàn thành khối lượng kiến thức văn hóa THPT mà người học phải tích lũy để học trình độ cao đẳng đáp ứng quy định của Bộ GD&ĐT.
Bộ GD&ĐT đang soạn thảo thông tư quy định việc giảng dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Dự kiến, thông tư sẽ được ban hành trong năm 2021 để giúp các cơ sở giáo dục nghề nghiệp thực hiện việc dạy khối lượng kiến thức văn hóa THPT cho học sinh tốt nghiệp THCS theo đúng quy định của pháp luật.
Mặc khác, theo các quy định của Luật Giáo dục 2019, Chương trình GDTX thuộc chương trình để cấp văn bằng của hệ thống giáo dục quốc dân và trường hợp người học không dự thi tốt nghiệp THPT hoặc thi không đạt yêu cầu thì người đứng đầu trung tâm GDTX cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông.
Như vậy, đến thời điểm hiện nay, chỉ có trung tâm GDTX được giao nhiệm vụ thực hiện Chương trình GDTX cấp THPT. Bộ GD&ĐT nhiều năm nay đã có các văn bản chỉ đạo và hướng dẫn về việc phối hợp thực hiện Chương trình GDTX cấp THPT giữa các trung tâm GDTX và các trường TC,CĐ. Đa số các địa phương đang thực hiện theo các văn bản hướng dẫn này.
Tuy nhiên, trước thực tế một số trường CĐ, TC tổ chức giảng dạy Chương trình GDTX cấp THPT, ngày 31/7/2020, Bộ GD&ĐT có công văn Hướng dẫn tổ chức dạy Chương trình GDTX cấp THPT kết hợp với dạy nghề để các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có phương án xử lý phù hợp đảm bảo quyền lợi cho người học theo các quy định hiện hành.
Nghệ An: Học nghề để có nhiều cơ hội việc làm Thống kê cho thấy, tỉnh Nghệ An hiện có 65 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trong đó có 9 trường cao đẳng, 14 trường trung cấp, 20 trung tâm giáo dục nghề nghiệp, 22 cơ sở có đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp, mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp cho giới trẻ địa phương. Cần đổi mới học nghề...