[Thuốc&Sức khoẻ] Chế độ ăn cho người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là một bệnh mà triệu chứng biểu hiện là khó thở kéo dài gây ra bởi sự tắc nghẽn đường thở nhỏ.

Những bệnh nhân này có sự mất cân bằng giữa sự cung cấp năng lượng và nhu cầu cung cấp năng lượng của cơ thể.

Ảnh minh họa

So với người bình thường, năng lượng cần cung cấp cho bệnh nhân tăng 1,5 – 2 lần. Mà năng lượng được cung cấp từ 3 nguồn: chất đạm, chất béo, và chất bột đường. Mà mỗi loại thực phẩm đều có chứa 1 – 3 loại chất này với tỷ lệ và các thành phần khác nhau nên chúng ta phải ăn đa dạng các loại thực phẩm:

Chất đạm cần sử dụng nhiều hơn người bình thường (vì quá trình viêm và sử dụng thuốc corticoid làm tiêu hao nhiều chất này). Nên sử dụng kết hợp đạm thực vật với đạm động vật. Đạm thực vật là mè, đậu phộng, đậu xanh, các chế phẩm từ đậu nành như đậu hủ, chao…

Đạm động vật như trứng, hải sản, cua đồng, cá, thịt gà, thịt vịt, thịt lợn… Hạn chế ăn nội tạng, da của động vật (gà, vịt, lợn, bò) vì có chứa nhiều cholesterol có hại cho tim, mạch. Nên ăn nhiều cá (vì thịt của cá dễ tiêu hóa) nhất là cá biển như cá trích, cá thu, cá hồi… (vì chất béo của các cá này có chứa nhiều chất Omega 3 là chất có tác động kháng viêm rất hữu hiệu). Một tuần nên ăn cá ít nhất 3 ngày.

Chất béo nên sử dụng nhiều hơn người bình thường vì chất béo cung cấp nhiều năng lượng hơn chất đạm và chất bột đường. Chất béo còn ít làm bệnh nhân khó thở (vì trong quá trình chuyển hóa thành năng lượng, chất béo sinh ra ít khí CO2 hơn so với chất bột đường). Nên sử dụng chất béo có nguồn gốc từ cá, từ thực vật như là dầu nành, dầu đậu phộng, dầu oliu, dầu gấc… hơn là mỡ lợn, mỡ bò, dầu dừa.

Chất bột đường nên sử dụng vừa đủ. Chất bột đường gồm gạo, ngũ cốc, khoai củ, rau xanh, trái cây và các chế phẩm từ chúng.

Nên ăn gạo chà dối (vì lớp vỏ cám có chứa chất đạm, chất xơ, vitamin nhóm B).

Nên ăn nhiều rau xanh (300-500g/ngày) và trái cây vì: Cung cấp nhiều vitamin A, C, E (giúp giảm tác hại gây ra từ phản ứng viêm và khói thuốc lá); cung cấp nhiều chất xơ, giúp quá trình tiêu hóa thức ăn tốt hơn (vì tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn có lợi trong ruột phát triển); giảm táo bón; thải cholesterol ăn dư thừa ra ngoài theo phân.

Nên uống đủ nước (nước lọc, nước trái cây, nước trà xanh…) 1,5 – 2 lít/ngày (giúp làm loãng đàm, dễ khạc, dễ đi cầu); uống nước ấm, không nên uống nước đá, lạnh.

Nên chia nhỏ bữa ăn (3 bữa chính, 2 – 3 bữa phụ) để cung cấp đủ năng lượng. Chọn thực phẩm tươi sống, không hóa chất độc hại, dễ tiêu. Chế biến thức ăn mềm (dễ nhai, dễ nuốt), hình thức hấp dẫn, phù hợp khẩu vị giúp bệnh nhân ăn ngon miệng.

Khi ăn nên ngồi thẳng lưng để tránh tạo áp lực lên phổi. Nên ăn chậm, nhai kỹ. Nên thở oxy cả trong khi ăn nếu có chỉ định thở oxy tại nhà. Cần phối hợp điều trị vật lý trị liệu (tập thở bụng), vận động thể lực phù hợp, phơi nắng buổi sáng sớm 15 – 30 phút (giúp da tổng hợp vitamin D tạo điều kiện thuận lợi cho việc hấp thu Canxi). Bỏ thuốc lá, thuốc lào, tránh nơi ô nhiễm không khí.

Bệnh nhân cần hạn chế muối ăn, cũng như gia vị (vì muối giữ nước trong cơ thể gây tăng gánh cho tim, phổi). Hạn chế ăn các loại thức ăn quá chua, cay vì có thể kích thích gây ho làm bệnh nhân mệt hơn. Hạn chế các loại thức ăn quá ngọt thường gây mệt sau ăn (khó thở vì nhiều khí CO2 sinh ra).

Hạn chế những thức ăn hay thức uống sinh hơi gây khó chịu cho bệnh nhân như rượu bia, đậu nành, dưa hấu… Tránh đồ ăn ít bổ mà dễ gây no như cốm phồng, bắp rang. Tránh ăn quá no làm bệnh nhân mệt.