“Thuốc” trị văn mẫu

Theo dõi VGT trên

Khoảng 4 năm trở lại đây, đề thi môn Ngữ văn trong các kỳ thi có sự thay đổi căn bản.

Thuốc trị văn mẫu - Hình 1

Ảnh minh họa

Như Kỳ thi tốt nghiệp THPT, cấu trúc đề chuyển từ việc yêu cầu học sinh thuộc lòng những nội dung đã đọc hiểu của tác phẩm có trong SGK sang việc vận dụng kiến thức, kỹ năng đọc hiểu.

Đề thi môn Ngữ văn ở các kỳ thi đề cập vấn đề thời sự, gần gũi cuộc sống cho thí sinh bàn luận. Gần như các dạng đề mở đều khiến các em cảm thấy hứng thú, không phải học tủ, học vẹt, vừa kiểm tra được năng lực, sáng tạo của bản thân.

Cách ra đề thi môn Ngữ văn của Bộ GD&ĐT đã tác động trở lại quá trình dạy – học, kiểm tra đánh giá định kỳ ở các trường phổ thông. Giáo viên Ngữ văn bắt đầu có sự điều chỉnh trong cách dạy, học sinh cũng quan tâm đến những mục tiêu mà môn Ngữ văn kỳ vọng như học cách cảm, cách nghĩ, diễn đạt mà còn là môn học góp phần hình thành nhân cách sống.

Với cách học tủ, học thuộc văn mẫu, chỉ cần đề thi đòi hỏi học sinh phải có lập luận, so sánh giữa hai tác phẩm, hai đoạn trích, trình bày chính kiến, có tranh luận, phản biện sẽ là điều rất khó khăn với thí sinh. Như với phần nghị luận văn học của đề thi Ngữ văn, Kỳ thi tốt nghiệp THPT đợt 1 năm 2021, nhiều em đã nhận xét rằng phải “xoắn não” mới làm được vì dễ lạc đề. Các em chỉ đơn giản là học thuộc văn mẫu phân tích đoạn trích của tác phẩm “Sóng”. Thế nên, khi đề ra có thêm yêu cầu phân tích đoạn trích để làm nổi bật vẻ đẹp nữ tính trong thơ của Xuân Quỳnh thì các em bị “sập tủ”.

Gần như đề thi Ngữ văn ở Kỳ thi THPT quốc gia, tốt nghiệp THPT năm nào cũng tạo nên những tranh luận. Mặt khác, xã hội vẫn quen với cấu trúc của đề thi Ngữ văn bao giờ cũng có 2 phần nghị luận văn học và nghị luận xã hội.

Video đang HOT

Chính vì vậy, có không ít đề thi gây tranh cãi khi thoát khỏi mô-típ này. Như đề thi học kỳ I lớp 12 môn Ngữ văn mới đây của Sở GD&ĐT Đà Nẵng năm học 2019 – 2020 đã khiến không ít học sinh ngỡ ngàng vì cấu trúc đề không có câu nghị luận văn học – một nội dung trọng tâm của chương trình Ngữ văn 12. Thay vì chọn một tác phẩm văn học, đề thi yêu cầu các em trình bày suy nghĩ của mình về quan điểm: “Từ bỏ cũng là một sự lựa chọn”. Nhiều ý kiến bám theo những mô-típ đề thi Ngữ văn quen thuộc để phê bình đề thi. Trong khi đó, bản thân các em lại rất hào hứng với đề thi có nhiều đổi mới này.

Việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực đã khiến mối quan hệ thầy – trò trong nhà trường có sự thay đổi. Vị trí trung tâm của người thầy không còn ở nghĩa nguyên thuỷ và bắt đầu dịch chuyển sang học sinh. Trong thời đại bùng nổ thông tin, các em có thể dễ dàng tìm thấy kho văn mẫu khổng lồ chỉ với một thao tác tìm kiếm thì vai trò hướng dẫn, định hướng của giáo viên rất quan trọng.

Vì vậy, việc đổi mới trong kiểm tra, đánh giá học sinh còn phụ thuộc vào việc phải làm sao thay đổi nhận thức của cả xã hội về quan niệm chất lượng giáo dục. Toa thuốc cho bệnh “văn mẫu” còn phải kê cho cả người học và nhận thức của cả xã hội về quan niệm chất lượng giáo dục, để nhà trường bớt đi những áp lực từ bên ngoài cổng trường.

Học sinh làm văn tả bà và mẹ giống hệt nhau vì theo mẫu

Để chấm dứt tình trạng dạy và học theo văn mẫu, nhiều giáo viên cho rằng giải pháp tốt nhất là đổi mới đề thi và cách chấm thi ở các cấp học.

Nói về tình trạng học văn mẫu, với kinh nghiệm trong nhiều năm giảng dạy, cô Phạm Thái Lê, giáo viên Ngữ Văn trường THPT Marie Curie (TP.HCM), cho biết chấm dứt tình trạng học theo văn mẫu, tuy khá muộn màng nhưng là điều đúng đắn và đáng hoan nghênh.

"Bao nhiêu năm qua, trẻ con đã lệ thuộc quá nhiều vào văn mẫu. Khi được ra đề bài tả cô giáo, tả bà, tả mẹ, một loạt học sinh tiểu học gần như đều có một bài làm giống hệt nhau. Hoặc khi cô giáo yêu cầu làm văn kể về một việc tốt của bản thân, bỗng nhiên việc một cụ bà được dắt qua đường lại xuất hiện trong hầu hết bài làm, dẫu có em chưa bao giờ thực hiện công việc này", cô Thái Lê nói.

Học sinh làm văn tả bà và mẹ giống hệt nhau vì theo mẫu - Hình 1

Hạn chế việc sử dụng văn mẫu ở các cấp học có thể xem là dấu hiệu ban đầu của việc cải cách giáo dục thiết thực. Ảnh minh họa: H.A.

"20 năm một kiểu phân tích bài thơ Sóng"

Chia sẻ với Zing , cô Phạm Thái Lê cho biết cách ra đề và chấm thi môn Ngữ Văn ở các cấp học là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng lạm dụng văn mẫu. Người ra đề được quyết định những gì học sinh viết và không muốn thoát khỏi "khung mẫu chung" để tìm bài viết sáng tạo; vì lo sợ hiện tượng chấm vênh khi học sinh đi các ngã rẽ riêng thể hiện ý kiến của mình.

"20 năm trước phân tích bài thơ 'Sóng' như thế nào thì 20 năm sau cũng ngần nấy chữ nghĩa, vậy sáng tạo ở đâu? Vẫn còn ngữ liệu ở trong sách giáo khoa, vẫn còn quỹ điểm là phân tích tác phẩm văn học chiếm 50% điểm số bài thi thì học sinh sẽ không được sáng tạo, người dạy cũng không thể dạy theo kiểu mở để trò có thể vận dụng và tư duy", cô Lê nói.

Cũng theo cô Lê, cách ra đề và chấm thi hiện tại đang là môi trường dung dưỡng khiến giáo viên, học sinh "tự nguyện" theo con đường sử dụng văn mẫu.

Thầy Trịnh Đình Chung, giáo viên môn Ngữ Văn, THPT chuyên Quang Trung, cho biết do tình hình dịch Covid-19 nên mức độ đề thi hai năm vừa qua đã "dễ thở" hơn. Các nội dung này đều có sẵn trên mạng, vì vậy, học sinh lựa chọn học theo văn mẫu và khi đi thi sẽ làm một bài văn "xơ cứng" trả lại kiến thức đã học và đọc trên mạng.

"Đề thi Ngữ Văn ở các 2007 trở về trước hay và đặc sắc do mỗi trường đại học ra một đề khác nhau. Thầy cô không dạy theo khuôn mẫu, chỉ chọn những gì hay nhất trong tác phẩm để học sinh khai thác và sáng tạo nhiều hơn. Cách ra đề hiện nay đã khiến giáo viên khó dạy sáng tạo, chỉ có thể làm sao để học sinh đạt được điểm cao nhất trong các kỳ thi", thầy Chung nói.

Văn mẫu không sai, sai ở cách sử dụng

Để hạn chế sử dụng văn mẫu trong dạy và học, theo thầy Chung phải bắt đầu từ việc đổi mới liên tục đề thi các năm.

"Đề thi theo hình thức cũ thì đã 'có sẵn' mọi thứ rồi, học sinh cứ thế sử dụng và không muốn khai thác thêm. Nếu đề không đổi mới thì không bao giờ chấm dứt được tình trạng văn mẫu. Đề thi phải đổi mới liên tục, khi đổi mới một lần rồi thôi, từ 2 đến 3 năm, chúng ta lại thấy những bài văn mẫu ứng với dạng đề này trên mạng", thầy Chung nói.

Học sinh làm văn tả bà và mẹ giống hệt nhau vì theo mẫu - Hình 2

Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT Quốc gia năm 2021. Ảnh minh họa: C.H.

Thầy Chung đề xuất, để đổi mới đề thi Ngữ văn, Bộ GD&ĐT có thể xem xét, sử dụng những tác phẩm ngoài chương trình tương đương với nội dung, thể loại học sinh được học trên lớp để ra đề. Điều này sẽ hạn chế được việc học văn mẫu, vì các nội dung không có trên mạng.

Đối với thầy Nguyễn Phi Hùng, giáo viên môn Ngữ văn, trường THPT Anhxtanh (Hà Nội), văn mẫu không sai, sai ở cách sử dụng văn mẫu của giáo viên và học sinh.

"Văn mẫu có thể xem là những bài văn hay, mẫu mực được giáo viên hướng dẫn cho học sinh để tìm hiểu về các kỹ năng làm bài, cách thức sử dụng câu từ, ý tưởng triển khai bài viết... Nếu cứ hô hào sáng tạo thì học sinh biết viết như thế nào, vì vậy văn mẫu là cần thiết đối với học sinh, là những tiêu chuẩn để các em noi theo. Tuy nhiên, việc các em lệ thuộc vào văn mẫu thì phải xem lại cách sử dụng", thầy Hùng nói.

Đối với cách dạy học của giáo viên, theo thầy Hùng việc cần làm là phải ra đề kiểm tra sáng tạo, cho phép học sinh thể hiện cái tôi cá nhân. Giáo viên cần phân tích rõ cho học sinh về chuẩn mực của bài văn là mang dấu ấn cá nhân trong ngôn từ và suy nghĩ của người viết, không phải là bài văn mẫu trong sách tham khảo hoặc trên mạng. Điều này sẽ giúp học sinh nhận ra vai trò của văn mẫu chỉ là công cụ tham khảo.

Cô Phạm Thái Lê mong muốn giáo viên loại bỏ "giáo án mẫu" để cải thiện việc học văn của học sinh.

"Người dạy chỉ cần cung cấp kiến thức mang tính phương pháp luận để học sinh tiếp cận tác phẩm theo con đường riêng, góc nhìn riêng. Giáo viên cần có kế hoạch dài hơi đối với sự chuẩn bị của học sinh trước khi trình bày và thảo luận trên lớp. Mỗi em sẽ có những mức độ công việc chuẩn bị khác nhau, không chung một 'giáo án mẫu'. Việc tự tiếp cận và được thể hiện quan điểm của người học sẽ tạo dựng được cách học chủ động, từ đó hình thành lối tư duy độc lập và năng lực tự diễn đạt điều trò nghĩ, cảm chứ không phải 'nhai lại' lời người dạy", cô Lê nói.

Ngày 13/8, trong hội nghị tổng kết năm học 2020-2021, triển khai nhiệm vụ năm học 2021-2022, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn phát biểu, một trong những việc cần cần làm để giáo dục tốt hơn là chấm dứt học theo văn mẫu, bài mẫu, dẫn tới triệt tiêu sự sáng tạo của giáo viên và học sinh.

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tin đang nóng

Bài tập tiếng Việt của học sinh tiểu học khiến nhiều phụ huynh "khóc không thành tiếng": Tại sao lại có thể khó đến vậy?
13:47:10 05/11/2024
Đoan Trang từng hủy hôn với tình cũ vào phút chót, trước khi lấy chồng Tây
12:53:15 05/11/2024
Lý do danh ca Hương Lan tát Hoài Linh: "Tôi bảo Hoài Linh, chị hai đánh cho em tỉnh lại"
13:31:40 05/11/2024
Trường Giang giảm 11kg: Ngoại hình khác lạ, chỉ ăn khoai lang và trứng
13:04:44 05/11/2024
Khán giả chi hàng chục triệu đồng cho concert "Anh trai" tại Hà Nội
11:16:04 05/11/2024
Thân hình gầy gò, thiếu sức sống của Triệu Lộ Tư gây sốc
11:08:39 05/11/2024
Bức ảnh khoe lưng trần của cô dâu khiến tất cả phải hốt hoảng
13:51:06 05/11/2024
Vợ giận bỏ về nhà mẹ đẻ, tôi mượn rượu giải sầu đến khuya, tỉnh dậy thì 'hồn vía lên mây' khi thấy người phụ nữ này đang nằm cạnh
10:20:57 05/11/2024

Tin mới nhất

Còn nhiều băn khoăn về chứng nhận giỏi cấp tỉnh với học sinh điểm IELTS cao

13:01:46 21/12/2022
Việc Hà Tĩnh công nhận học sinh (HS) giỏi cấp tỉnh với HS có điểm IELTS cao đang được dư luận quan tâm. Nhiều giáo viên phổ thông và giảng viên dạy Ngoại ngữ thể hiện băn khoăn trước việc này

Việc thực hiện chương trình, SGK mới còn nhiều khó khăn

12:01:38 21/12/2022
Tiếp tục chương trình giám sát chuyên đề Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu , sáng 20/12, Đoàn Đại biểu ...

Cấp phép tổ chức thi chứng chỉ HSK trở lại

11:01:38 21/12/2022
Theo thông báo mới của Bộ GD&ĐT chứng chỉ tiếng Trung (HSK) đã được cấp phép tổ chức duy nhất tại ĐH Thành Đông (Hải Dương)

Banner tìm hiểu ngày 22/12 của Trường ĐH Tôn Đức Thắng in hình lính Mỹ

10:45:40 21/12/2022
Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TP.HCM) đang làm rõ trách nhiệm việc cơ sở ở Bảo Lộc đăng trên fanpage banner tìm hiểu truyền thống ngày 22/12 nhưng in hình lính Mỹ

Nhiều tỉnh cho học sinh nghỉ Tết hơn 10 ngày, Hà Nội lý giải nghỉ 8 ngày

10:36:43 21/12/2022
Lịch nghỉ tết của học sinh Hà Nội thiết kế theo quy định của Nhà nước. Nếu cho nghỉ thêm, hàng nghìn học sinh mầm non, tiểu học không ai trông nom vì bố mẹ vẫn phải đi làm

Trường ĐH Kiên Giang dự kiến tuyển hơn 1.600 chỉ tiêu năm 2023

10:01:37 21/12/2022
Năm 2023 Trường ĐH Kiên Giang tuyển sinh 22 ngành, trong đó có 2 ngành mới, dự kiến 1.675 chỉ tiêu. Trường ĐH Kiên Giang vừa tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác tuyển sinh năm 2022 và đề ra các giải pháp, phương hướng để nâng cao hiệu qu...

Trường Đại học Hồng Đức nâng cao chất lượng đào tạo sinh viên ngành giáo dục mầm non

08:06:29 21/12/2022
Cùng với các ngành đào tạo khác, trong những năm qua, Trường Đại học (ĐH) Hồng Đức không ngừng đổi mới công tác quản lý, xây dựng và hoàn thiện nội dung chương trình đào tạo ngành giáo dục mầm non (GDMN) với mục tiêu đào tạo những giáo ...

Học sinh Hà Giang nghỉ Tết Quý Mão 12 ngày, từ 27 tháng Chạp

07:59:41 21/12/2022
UBND tỉnh Hà Giang quyết định cho học sinh trên toàn tỉnh bắt đầu nghỉ học từ ngày 18/1 đến hết ngày 29/1/2023. Ngày 19/12, Chủ tịch UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2341/QĐ-UBND về việc cho trẻ mầm non, học sinh, sinh viên các cơ sở gi...

Nhiều tiết dạy sáng tạo tại hội thi giáo viên dạy giỏi Hà Nội

07:59:05 21/12/2022
Ngày 20/12, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội tổ chức tổng kết hội thi giáo viên dạy giỏi thành phố cấp Trung học cơ sở năm học 2022-2023

Trường Đại học Kinh tế Quốc dân công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023

07:58:36 21/12/2022
Chiều ngày 20.12, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã công bố Đề án tuyển sinh đại học năm 2023. Theo đó, nhà trường tuyển sinh 60 mã ngành/chương trình với 6200 chỉ tiêu đại học chính quy

Tuyển sinh 2023: Đại học Kinh tế Quốc dân công bố đề án tuyển sinh

07:57:38 21/12/2022
Năm 2023, Trường đại học Kinh tế Quốc dân giữ nguyên 4 phương thức tuyển sinh và có sự thay đổi về chỉ tiêu mỗi phương thức để phù hợp tình hình thực tế

Cần cẩn trọng lựa chọn nhân sự, ra đề thi

07:56:12 21/12/2022
Một kỳ thi học sinh giỏi được tổ chức tốn rất nhiều công sức, tâm huyết của nhiều nhà giáo, học sinh và tốn kém tiền bạc nhưng cũng là một hoạt động khuyến tài quan trọng của giáo dục địa phương. Vậy nên cấp tổ chức cần cẩn trọng trong ...

Có thể bạn quan tâm

BLACKPINK tương tàn, Rosé thẳng chân "đạp đổ" nỗ lực Jennie không thương tiếc

Sao châu á

16:16:25 05/11/2024
Chỉ cách đây 1 tuần, Jennie vẫn còn chễm chệ với thành tích âm nhạc trên nền tảng Spotify. Thế nhưng, mới đây, Rosé đã chính thức vượt mặt chị em Blackpink để thiết lập kỷ lục mới.

Vpop đón tân binh có mối duyên nợ với 2 Anh Trai, ra tận 8 MV debut khiến ai cũng trầm trồ!

Nhạc việt

15:53:09 05/11/2024
Tân binh làng nhạc có màn debut khủng với full album, 8 MV kèm theo và ekip hàng đầu thị trường đứng sau phần âm nhạc.

Thầy giáo áp dụng trend hot vào kiểm tra bài cũ, netizen xem xong "rén": Túi mù nhưng mà là mù mịt tương lai

Netizen

15:30:28 05/11/2024
Trào lưu chơi blindbox (hay còn gọi là túi mù) đang làm mưa làm gió trên mạng xã hội trong thời gian gần đây. Làm nên thành công của chiếc trend này đến từ yếu tố bất ngờ và niềm vui

Phương Ly đi xem pickleball cùng bạn trai nhưng soi outfit toàn thấy hình bóng crush!

Phong cách sao

15:03:06 05/11/2024
Điểm sơ qua bộ cánh tuy tối giản của Phương Ly có thể thấy sương sương ít nhất 4 món đồ có liên quan đến G-Dragon từ trực tiếp đến gián tiếp, chính là biểu tượng hoa cúc và thương hiệu Chanel:

Con nuôi Ngọc Sơn: "Tôi nhìn 10 tỷ cầm về, tự hỏi đây là tiền thật à"

Sao việt

15:01:57 05/11/2024
Đó là số tiền lớn nhất tôi kiếm được khi ấy, vì sau bao nhiêu năm đi hát, tôi không để ra được đồng nào cho đến khi nhận được 10 tỷ đó - Quách Tuấn Du chia sẻ.

Anh: Phát hiện thêm 2 ca mắc đậu mùa khỉ chủng Clade Ib

Thế giới

14:57:27 05/11/2024
Ngoài ra, cơ quan y tế Anh cũng đang hợp tác với các đối tác quốc tế để hỗ trợ các quốc gia bị dịch bệnh ảnh hưởng nhằm ngăn ngừa các đợt bùng phát tiếp theo.

Bữa tiệc sinh nhật khốn khổ của ông trùm Diddy bên trong trại giam

Sao âu mỹ

14:23:36 05/11/2024
Là ông trùm thao túng showbiz nhiều thập kỷ, có lẽ Diddy cũng chẳng thể ngờ có ngày bản thân phải đón sinh nhật phía sau song sắt.

G-Dragon bị "ném đá"

Nhạc quốc tế

13:51:44 05/11/2024
Vừa qua, G-Dragon tái xuất làng nhạc với single Power. Phải chờ hơn nửa thập kỷ, fan mới có thể được nghe nhạc mới của G-Dragon, sự kiện này gây chấn động châu Á.

Khuyên chân thành: 7 cách thiết kế nhà giúp sống chung với bố mẹ chồng vui vẻ, hòa thuận

Sáng tạo

13:34:07 05/11/2024
Nhà tôi có 7 thiết kế thân thiện với bố mẹ già, không ảnh hưởng đến thẩm mỹ chung lại giúp cuộc sống trở nên vui vẻ, dễ dàng.

Giúp da khỏe đẹp với thực phẩm giàu flavonoid

Làm đẹp

13:19:50 05/11/2024
Cách sử dụng tốt nhất để đảm bảo hấp thụ đủ lượng flavonoid là ăn nhiều trái cây tươi, rau quả tươi hàng ngày. Nếu chế biến qua nhiều công đoạn thì hàm lượng flavonoid có thể bị giảm đi.

"Cô gái xấu xí" Minh Khuê nói lý do hiếm hoi nhận lời đóng cảnh nóng 18+

Hậu trường phim

13:07:12 05/11/2024
Trước đây, Minh Khuê từng chia sẻ rất ngại đóng cảnh nóng, thậm chí, cô sẵn sàng từ chối nếu biết vai diễn có những cảnh thân mật về thể xác.