Thuốc điều trị ung thư tinh hoàn
Ung thư tinh hoàn có khả năng chữa khỏi cao, tuy nhiên, vẫn có thể gây tử vong và ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống người bệnh.
Vậy ung thư tinh hoàn điều trị như thế nào?
1. Ung thư tinh hoàn là gì?
Tinh hoàn là cơ quan sinh dục nam có hình bầu dục, là một phần của hệ thống sinh sản nam giới. Tinh hoàn có hai chức năng chính thứ nhất là không gian nơi tinh trùng được sản xuất và lưu trữ để sinh sản. Thứ hai là nơi sản sinh ra các hormone nam như testosterone.
Đúng như tên gọi, ung thư tinh hoàn bắt đầu ở tinh hoàn và thường gặp ở nam giới trong độ tuổi từ 15 đến 40. Tuy nhiên, nhiều nam giới có nguy cơ mắc ung thư tinh hoàn bất kể tuổi tác.
Ung thư tinh hoàn xảy ra khi một khối u ác tính với các tế bào ung thư phát triển trong mô tinh hoàn.
Những tế bào này phát triển không kiểm soát và có thể lây lan khắp cơ thể qua máu hoặc hệ bạch huyết.
Trong ung thư tinh hoàn, những tế bào này có thể lan đến phổi, xương và đôi khi là não.
Ung thư tinh hoàn xảy ra khi một khối u ác tính với các tế bào ung thư phát triển trong mô tinh hoàn.
2. Các biện pháp điều trị ung thư tinh hoàn
Sau khi được chẩn đoán, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị ung thư tinh hoàn phù hợp nhất cho bệnh nhân. Các phương pháp điều trị ung thư tinh hoàn phụ thuộc vào loại, mức độ lây lan… Các phương pháp điều trị chính như sau:
2.1 Phẫu thuật điều trị ung thư tinh hoàn
- Phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn: Bác sĩ rạch một đường ngay phía trên vùng mu của bệnh nhân, sau đó, toàn bộ khối u sẽ được cắt bỏ, cùng với tinh hoàn và dây tinh trùng (chứa các phần của ống dẫn tinh), ngăn chặn các tế bào ung thư lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.
- Phẫu thuật cắt bỏ hạch sau phúc mạc: Tùy thuộc vào loại và giai đoạn ung thư của bệnh nhân, bác sĩ có thể loại bỏ các hạch bạch huyết xung quanh các mạch máu lớn ở phía sau bụng cùng lúc với phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn hoặc trong cuộc phẫu thuật thứ hai.
2.2. Xạ trị
Xạ trị, còn gọi là xạ trị chùm tia ngoài, là một hình thức xạ trị trong đó bức xạ được máy đưa đến các vùng cụ thể của cơ thể. Việc điều trị rất giống với chụp X-quang, nhưng liều lượng bức xạ cao hơn.
Xạ trị là phương pháp điều trị chính cho bệnh ung thư tinh hoàn. Mục tiêu chính của liệu pháp này là tiêu diệt các tế bào ung thư đã tiến triển đến các hạch bạch huyết.
Ngoài ra, xạ trị có thể được sử dụng để điều trị ung thư tinh hoàn đã di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể như não.
2.3. Hóa trị
Điều trị ung thư bằng thuốc được gọi là hóa trị. Thuốc có thể được dùng bằng đường uống dưới dạng thuốc viên, nhưng cũng có thể được tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch hoặc cơ bằng kim. Trong điều trị ung thư tinh hoàn, thuốc thường được dùng bằng đường tiêm tĩnh mạch.
Hóa trị là một hình thức điều trị toàn thân. Thuốc di chuyển khắp cơ thể, tiếp cận các tế bào ung thư và tiêu diệt chúng. Hóa trị được áp dụng cho bệnh nhân để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào đã tách ra khỏi khối u nguyên phát và lan đến các hạch bạch huyết hoặc các bộ phận khác của cơ thể.
Video đang HOT
Ngoài ra, nó có thể được sử dụng để giúp giảm khả năng ung thư tái phát sau khi cắt bỏ tinh hoàn.
Trong điều trị ung thư tinh hoàn, thuốc thường được dùng bằng đường tiêm tĩnh mạch.
3. Thuốc sử dụng trong quá trình điều trị hóa trị
Hóa trị được thực hiện theo chu kỳ, với thời gian nghỉ ngơi sau mỗi lần điều trị để cơ thể có cơ hội phục hồi. Trong hầu hết các trường hợp, chu kỳ hóa trị sẽ kéo dài từ 3 đến 4 tuần.
Các phương pháp điều trị bằng thuốc chính cho bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm: Cisplatin, etoposide (VP-16), bleomycin, ifosfamide, taxol và vinblastin.
Kết hợp hai hoặc nhiều loại thuốc hóa trị thường hiệu quả hơn so với chỉ dùng một loại thuốc. Các phác đồ hóa trị sau đây được sử dụng phổ biến nhất để điều trị ban đầu cho bệnh ung thư tinh hoàn:
- BEP là viết tắt của bleomycin, etoposide và cisplatin.
- EP là Cisplatin và etoposide.
- VIP là VP-16 (etoposide) hoặc vinblastine cộng với ifosfamide và cisplatin.
Những bệnh nhân mắc bệnh có nguy cơ cao hơn cần được điều trị chuyên sâu hơn có thể đề xuất phác đồ kết hợp khác của các loại thuốc hóa trị hoặc thậm chí là ghép tế bào gốc.
4. Tác dụng phụ có thể xảy ra của hóa trị
Thuốc hóa trị tấn công các tế bào đang phân chia nhanh chóng, đó là lý do tại sao chúng có tác dụng chống lại các tế bào ung thư. Nhưng các tế bào khác trong cơ thể, như tế bào trong tủy xương (nơi tạo ra các tế bào máu mới), niêm mạc miệng, ruột cũng phân chia nhanh chóng. Những tế bào này cũng có khả năng bị ảnh hưởng bởi hóa trị, có thể dẫn đến một số tác dụng phụ.
Tác dụng phụ sẽ phụ thuộc vào loại và liều lượng thuốc được sử dụng cũng như thời gian dùng thuốc. Những tác dụng phụ này có thể bao gồm: Rụng tóc, loét miệng, ăn mất ngon, buồn nôn và ói mửa, tiêu chảy, tăng nguy cơ nhiễm trùng (do có quá ít tế bào bạch cầu), dễ bị bầm tím hoặc chảy máu (do có quá ít tiểu cầu trong máu), mệt mỏi (cực kỳ mệt mỏi, thường do có quá ít tế bào hồng cầu).
Một số loại thuốc dùng để điều trị ung thư tinh hoàn có thể có các tác dụng phụ khác, bao gồm:
- Cisplatin và ifosfamide có thể gây tổn thương thận.
- Cisplatin, etoposide, paclitaxel và vinblastine có thể làm tổn thương dây thần kinh, dẫn đến tê hoặc ngứa ran ở tay và chân và nhạy cảm với lạnh hoặc nóng. Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng này sẽ thuyên giảm sau khi ngừng điều trị, nhưng có thể kéo dài ở một số người.
- Cisplatin cũng có thể gây mất thính giác (gọi là độc tính trên tai)
- Bleomycin có thể gây tổn thương phổi, gây khó thở và gặp khó khăn khi hoạt động thể chất.
- Ifosfamide có thể gây chảy máu bàng quang (gọi là viêm bàng quang xuất huyết).
Hầu hết các tác dụng phụ đều là ngắn hạn và biến mất theo thời gian sau khi kết thúc điều trị, nhưng một số có thể kéo dài. Trong một số trường hợp, có thể cần phải giảm liều thuốc hóa trị hoặc trì hoãn hoặc ngừng điều trị để tránh tác dụng phụ trở nên trầm trọng hơn.
Người bệnh ung thư tinh hoàn cần lưu ý gì về chế độ ăn?
Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng trong và sau điều trị ung thư tinh hoàn. Mọt chế độ ăn uống cân bằng có thể giúp người bệnh khỏe hơn, tiếp nhận các phương pháp điều trị tốt hơn, qua đó giúp nhanh phục hồi hơn.
Ung thư tinh hoàn là ung thư ít gặp ở nam giới, chiếm khoảng 1% tổng số ung thư ở nam. Bệnh thường gặp ở tuổi từ 15-34. Không có chế độ ăn kiêng dựa trên bằng chứng nào để điều trị ung thư tinh hoàn. Thay vào đó, người bệnh nên hướng đến chế độ dinh dưỡng tốt tổng thể, sử dụng các bữa ăn và đồ ăn nhẹ lành mạnh để có được đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn với người bệnh ung thư tinh hoàn
Người bệnh ung thư tinh hoàn cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng đối với người bệnh ung thư tinh hoàn, đặc biệt là trong giai đoạn điều trị. Một chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng có thể giúp:
Cải thiện sức khỏe tổng thể: Cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết để cơ thể chống lại bệnh tật và phục hồi sau khi điều trị.
Giảm tác dụng phụ của điều trị: Một số tác dụng phụ phổ biến của điều trị ung thư tinh hoàn như buồn nôn, nôn, tiêu chảy và táo bón có thể được cải thiện bằng chế độ ăn uống phù hợp.
Duy trì cân nặng an toàn: Ung thư và các phương pháp điều trị có thể dẫn đến sụt cân. Chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng có thể giúp duy trì cân nặng và khối cơ bắp. Việc giảm cân nhiều có tác động tiêu cực đến sức khỏe trong quá trình điều trị.
Tăng cường hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại ung thư. Chế độ ăn uống giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch.
Cải thiện tâm trạng: Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp cải thiện tâm trạng và giảm bớt căng thẳng, lo âu, trầm cảm - những vấn đề thường gặp ở người bệnh ung thư.
2. Các dinh dưỡng thiết yếu cho người bệnh ung thư tinh hoàn
Protein: Protein cần thiết cho việc xây dựng và sửa chữa mô, bao gồm cả mô bị tổn thương do điều trị ung thư. Protein cũng hỗ trợ phục hồi và bảo vệ hệ thống miễn dịch. Lên kế hoạch ăn protein nạc trong mỗi bữa ăn và bữa ăn nhẹ khi có thể. Các nguồn protein tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm thịt nạc, cá, gia cầm, trứng, đậu lăng, đậu, các loại hạt.
Chất béo lành mạnh: Chất béo lành mạnh giúp cơ thể hấp thụ các vitamin tan trong dầu và hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Các nguồn chất béo lành mạnh tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm cá béo, quả bơ, dầu ô liu, các loại hạt, bơ thực vật không bão hòa.
Carbohydrate phức tạp: Carbohydrate phức tạp cung cấp năng lượng cho cơ thể và giúp cảm thấy no lâu. Các nguồn carbohydrate phức tạp tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ. Đặt mục tiêu ăn 5 đến 6 phần trái cây, rau quả mỗi ngày.
Chất xơ: Chất xơ giúp tiêu hóa khỏe mạnh và có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Các nguồn chất xơ tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu.
Canxi và vitamin D: Canxi và vitamin D quan trọng cho sức khỏe của xương. Các nguồn canxi tốt bao gồm sữa ít béo, sữa chua, phô mai, các loại rau lá xanh. Vitamin D có thể được tìm thấy trong cá béo, trứng, sữa tăng cường.
Nước: Nước giúp cơ thể thải độc tố và duy trì hydrat hóa. Uống đủ chất lỏng giúp ngăn ngừa tình trạng mất nước và các vấn đề về tiêu hóa. Cơ thể cần chất lỏng để hoạt động ở trạng thái cao nhất. Nên uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày, có thể thay thế bằng các loại nước khác nhau như trà thảo mộc, nước trái cây không đường, sữa... Chọn đồ uống không chứa caffein nếu xảy ra tình trạng mất nước hoặc khó ngủ. Cần chia đều lượng nước uống trong ngày nếu gặp vấn đề về tiết niệu.
3. Thực phẩm nên ăn và nên tránh khi bị ung thư tinh hoàn
3.1. Thực phẩm nên ăn khi bị ung thư tinh hoàn
Quả mọng tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn.
Trái cây và rau củ
Trái cây, rau củ là nguồn cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ và chất chống oxy hóa dồi dào, tất cả đều cần thiết cho sức khỏe tổng thể và hỗ trợ điều trị ung thư. Một số loại trái cây và rau củ đặc biệt có lợi cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm:
Các loại quả mọng (dâu tây, việt quất...): Là những loại quả chứa các chất chống oxy hóa cực mạnh, bảo vệ các tế bào không bị xâm hại, giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Cà chua: Cà chua chứa lycopene, một chất chống oxy hóa mạnh có thể giúp bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương do ung thư.
Cam quýt: Cam quýt chứa vitamin C, giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ cơ thể hấp thụ sắt.
Bông cải xanh: Bông cải xanh chứa sulforaphane, một hợp chất có thể giúp ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư.
Hành tây và tỏi: Hành tây và tỏi chứa allicin, một hợp chất có đặc tính chống ung thư.
Cá
Cá là nguồn cung cấp protein nạc, acid béo omega-3 và vitamin D dồi dào. Acid béo omega-3 giúp giảm viêm và hỗ trợ sức khỏe tim mạch, trong khi vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi. Một số loại cá đặc biệt có lợi cho người bệnh ung thư tinh hoàn bao gồm: Cá hồi, cá thu là nguồn cung cấp acid béo omega-3 dồi dào. Cá ngừ là nguồn cung cấp protein nạc và vitamin D dồi dào.
Ngũ cốc nguyên hạt
Ngũ cốc nguyên hạt là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin và khoáng chất dồi dào. Chất xơ giúp tiêu hóa khỏe mạnh, góp phần giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Một số loại ngũ cốc nguyên hạt tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn như: Gạo lứt, bánh mì nguyên cám, yến mạch là nguồn cung cấp chất xơ và vitamin B dồi dào.
Đậu lăng và các loại đậu
Đậu lăng và các loại đậu là nguồn cung cấp protein nạc, chất xơ, vitamin, khoáng chất dồi dào. Một số loại đậu tốt cho người bệnh ung thư tinh hoàn như:
Đậu lăng: Đậu lăng là nguồn cung cấp protein, chất xơ và sắt dồi dào. Đậu đen: Đậu đen là nguồn cung cấp protein, chất xơ và chất chống oxy hóa dồi dào. Đậu nành: Đậu nành là nguồn cung cấp protein, chất xơ và isoflavone dồi dào, isoflavone là một hợp chất có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư.
3.2. Thực phẩm nên tránh
Các loại thịt chế biến sẵn là những thực phẩm người bệnh ung thư tinh hoàn không nên ăn.
Chất béo bão hòa và cholesterol: Chất béo bão hòa và cholesterol được tìm thấy nhiều trong thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn, thịt cừu...), thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt xông khói và thịt nguội) và các sản phẩm từ sữa nguyên kem. Một số loại thực phẩm giàu cholesterol khác bao gồm lòng đỏ trứng, gan, nội tạng động vật.
Đồ uống có đường và có cồn: Đồ uống có đường có thể cung cấp calo rỗng và gây hại cho sức khỏe có thể dẫn đến tăng cân, béo phì, đây là những yếu tố nguy cơ gây ung thư. Một số loại đồ uống có đường bao gồm nước ngọt, nước trái cây có đường, đồ uống thể thao, rượu bia...
Lưu ý, nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người bệnh ung thư tinh hoàn có thể khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn bệnh, phương pháp điều trị và tình trạng sức khỏe tổng thể. Người bệnh ung thư tinh hoàn nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn về chế độ ăn uống phù hợp nhất với bản thân. Người bệnh ung thư tinh hoàn cũng nên duy trì lối sống lành mạnh bằng cách tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng.
Ngoài những thực phẩm nên tránh, người bệnh ung thư tinh hoàn cũng cần lưu ý một số điều sau:
Ăn thực phẩm nấu chín kỹ, đặc biệt là thịt và gia cầm.Rửa tay kỹ lưỡng trước khi chế biến thực phẩm và sau khi đi vệ sinh.Bảo quản thực phẩm đúng cách để tránh vi khuẩn sinh sôi.Nên theo dõi cân nặng và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bị sụt cân bất thường.
Ung thư tinh hoàn ở nam giới và cảnh báo của bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc vừa phẫu thuật thành công cho ca bệnh nam 44 tuổi, bị ung thư tinh hoàn - một loại bệnh rất ít gặp ở nam giới. Trước đó khoảng 2 tháng, bệnh nhân L.V.N. (44 tuổi, trú tại huyện Sơn Dương, Tuyên Quang) kiểm tra ở vùng bìu thì thấy có khối cứng chắc. Bệnh nhân...