Thử xác lập hệ giá trị căn bản của con người

Theo dõi và quan tâm tới chủ đề “Việt Nam vẫn đang đi tìm triết lý giáo dục?”, khởi xướng từ một đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, TSKH Phan Hồng Giang gửi tới VietNamNet bài viết với tiêu đề “Thử bàn về triết lý giáo dục”. Ông cho rằng, việc có tác động chi phối tổng thể khi đổi mới giáo dục là xác lập hệ giá trị căn bản của con người trong bối cảnh mới. Dưới đây là bài viết của ông.

Niềm vui đến trường của bé trong ngày khai giảng. Ảnh: Lê Anh Dũng

Chung ta đêu biêt, trong nghê thuât đưa ra nhưng quyêt sach đê xư ly tinh huông sao cho hiêu qua nhât thi điêu tôi quan trong la chon đung hương ưu tiên, chon đung khâu đôt pha.

Giao duc nươc ta đang đưng trươc yêu câu phai co sư “ đôi mơi căn ban, toan diên” thi viêc câp bach nhât, co tac đông chi phôi tông thê, theo thiên y cua chung tôi, chinh la viêc xac lâp hê gia tri căn ban cua con ngươi ma giao duc cân va phai đao tao nên (cung vơi trach nhiêm cua gia đinh va toan xa hôi) theo yêu câu cua sư phat triên đât nươc trong nô lưc đông hanh cung nhân loai.

Noi môt cach khac, đây chinh la triêt ly giao duc, la muc tiêu hoc lam ngươi cua hoat đông giao duc.

Ơ đây xin thư nêu ra môt sô gia tri ma chung tôi cho la cơ ban nhât, ly tương nhât, cân đươc biên thanh nhưng phâm chât đai tra – trong môt xa hôi văn minh – đôi vơi moi thanh viên trương thanh cua xa hôi. Đo la con ngươi:

1. Co đu tri thưc va ky năng đê lam ra cua cai (vât chât va tinh thân), đu năng lưc lam cho no sinh sôi, luôn biết tự loại bỏ những điều còn khiếm khuyết của mình, tư đo ma co thê lam giau môt cach chinh đang cho ban thân, cho gia đinh va xa hôi, gop phân lam cho nươc manh.

2. Y thưc ro rang minh la môt công dân vơi tư cach la chu nhân thưc sư cua đât nươc, biêt hiên thưc hoa đây đu nhưng quyên cơ ban cua con ngươi theo đung tinh thân va lơi văn đa đươc ghi trong Hiên phap, nhơ đo ma thoat khoi thân phân u am, thê lương cua nhưng “ thân dân” thu đông, luôn phai chiu canh bi ep buôc, bi sai khiên bơi quyên uy, tiên bac va nhưng lơi le mi dân. Luôn khao khat tim hiêu thê sư, thơi cuôc, biêt tinh tao, chu đông suy nghi băng cai đâu cua minh đê co thê xac đinh đung chô đưng cân thiêt, góp phần tích cực thúc đẩy sự tiến bộ xa hôi.

3. Không chi đong khung môi quan tâm cua minh trong pham vi biên giơi quôc gia, ma con co thê mang danh la “công dân toan câu”; không nấp sau tấm mộc “đặc thù dân tộc” để báng bổ, bài xích nhưng gia tri phô quat cua toan nhân loai; biêt tham gia du it du nhiêu vao viêc giai quyêt nhưng vân đê toan câu như tinh trang biên đôi khi hâu va nươc biên dâng, ô nhiêm môi trương va dich bênh, đoi ngheo.

4. Thâu hiêu răng trên đơi nay không co giá trị nào cao hơn ban thân sư sông đê tư đây biêt quy trong tinh mang, phâm gia cua chinh minh va cua moi ngươi, biêt “ thương ngươi như thê thương thân“, biêt tuân thu cac chuân mưc đao đưc phô biên, cac quy ươc công đông va khê ươc xa hôi đê không bao giơ xâm hai gia tri quy bau đo, không bao giơ gây ra cho ngươi khac nhưng gi ma chinh minh không thich người khác gây ra cho mình.

5. Thưa nhân răng trên đơi nay “bach nhân bach tinh”, răng luôn tôn tai – như một tất yếu khách quan, sư khac biêt giưa cac nhom ngươi vê quyên lơi, sư hiêu biêt va đưc tin, đê không thây kho chiu – hay tê hơn, không trân ap (!) nhưng ngươi khac minh, tranh cho xa hôi khoi lâm vao canh chia re không đang co, tư đây cung nô lưc đi tim cai chung, giam thiêu điêu di biêt đê co thê cung nhin vê môt hương nhăm đat muc tiêu ” dân giau, nươc manh; xa hôi dân chu, công bằng, văn minh; con người tự do, hạnh phúc”.

6. Biêt sông khoe khoăn, lanh manh; luôn tự nhắc nhở răng ơ nhưng trương hơp may măn, tâm hôn va tri tuê sung man thương tim đên nương nhơ nơi cơ thê kiên khang.

7. Biêt tiêt chê thoi quen “thich đu thư” (phai chăng la bâm sinh ?) đê co thê sông thanh than trong sư hoa đồng vơi moi ngươi, vơi thiên nhiên; cam nhân đươc cai tinh, cai đep cua muôn măt cuôc đơi thương nhât, của nghệ thuật đê co thê đat tơi điêu co le la cao diêu nhât – biêt sông hanh phuc.

Tât nhiên, hê gia tri tôi tam nêu ra trên đây không thê la đơn nhât. Rât mong cac bâc thưc gia , cac ban đoc gân xa cung ban bac đê tiên tơi xac lâp môt triêt ly giao duc hoan chinh co thê lam điêm xuât phat tin cây cho cac hoat đông giao duc tiêp theo như hoàn thiện đội ngũ và cơ chế, chính sách quản lý giáo dục; soạn thảo, đổi mới chương trình, sách giáo khoa; nâng cao chất lượng , phương pháp học và giảng dạy; thay đổi cơ bản phương thức kiểm tra, đánh giá học sinh v.v…

Theo VNN