Thơm lừng gà re nướng

Trong những ngày dịch Covid-19 kéo dài, ở vùng quê nhiều nhà trữ con gà để nấu cháo, để kho sả.

Những món này dân dã mà ngon. Nhưng ngon nhất có lẽ là món gà re nướng ở miền núi mà thực khách thưởng thức rồi thì mấy ai quên.

Nhiều lần về vùng cao Ba Tơ, nhất là xã Ba Vinh, chúng tôi nhìn thấy những đàn gà của đồng bào dân tộc nuôi đã nhiều năm. Đồng bào cho rằng con gà có sắc lông đen là quý nhất, nuôi để cúng Giàng trong mùa lúa mới và để cúng thần linh cầu mong sự phù hộ độ trì trong năm mới. Còn gà có sắc lông trắng nuôi để dành đem giết thịt luộc cúng xả xui khi nhà có người bị bệnh. Chỉ con gà có lông đen trắng chen lẫn hay con gà có lông màu sẩm thì nuôi để ăn thịt hoặc để đãi khách.

Món gà re nướng chấm muối ớt. Ảnh: Cẩm Thư

Trước đây là vậy, còn giờ khi cuộc sống khá dần lên, người dân nuôi nhiều hơn vừa đáp ứng cho việc cúng tế, vừa để bán buôn hay để ăn hằng ngày. Gà re, con trống lớn nhất cũng chỉ nặng 1,5kg, con mái trung bình chỉ nặng 1kg, tính ra nuôi không kinh tế, nhưng nhờ có thịt thơm và săn chắc nên được đồng bào chọn lựa để nuôi.

Gà re thịt thơm ngon, săn chắc, nhưng sẽ ngon hơn vào quãng tháng 8, tháng 9, khi trên miền núi xuất hiện những cơn mưa dông. Những con mối cánh rời tổ bay rào rào, bầy gà re tha hồ ăn mối nên no nứt diều. Thứ đến là trong tháng ba hay vào tháng 8 khi đồng bào vào vụ thu hoạch lúa hè thu bầy gà re ra đồng bắt cào cào, châu chấu, nhặt hạt thóc rơi vãi nên con nào con nấy mập tròn.

Gà re đem nấu cháo hay đem luộc chấm muối tiêu như cách làm của người Kinh đều rất ngon. Nhưng “đệ nhất ngon” phải là đem nướng. Này nhé, chọn con gà mới lớn làm thịt, rồi đặt vỉ nướng trên lửa than hồng. Sau đó, cắt một bẹ chuối làm cây chấm vào dầu phụng thoa lên con gà. Trong lửa hồng da gà căng tròn và mùi thơm bốc lên nứt mũi.

Tiếp đó bạn ra vườn hái trái tiêu già trên cây hoặc chọn trái ớt xiêm xanh đem giã với muối hột. Gà nướng thơm phức được bày trên lá chuối tươi đem chấm muối tiêu, muối ớt vị ngon, béo của gà, cộng với vị cay của ớt, tiêu, vị mặn của muối cứ đọng đầy nơi đầu lưỡi. Sau khi nhấm nháp miếng thịt gà, thực khách vít cần hít một hơi rượu cần đựng trong ché được ngâm ủ bằng men cây rừng truyền thống của đồng bào. Rồi sau khi chếnh choáng men say, nếu được nghe điệu ta lêu thì còn gì bằng.

Gà re thơm ngon đến vậy, nên mặc dù, người Kinh từng chuyển gà công nghiệp hay các giống gà từ nhiều nơi về Ba Tơ có đặc điểm mau lớn và lượng thịt nhiều hơn, nhưng đồng bào vẫn nuôi giống gà quen thuộc từ lâu của mình. Có dịp về Ba Tơ ghé đến hàng quán hoặc dịch vụ ăn uống trong khuôn viên Bảo tàng khởi nghĩa Ba Tơ, bạn đừng quên gọi món gà re nướng và cũng đừng quên gọi tiếp món rượu cần của đồng bào dân tộc Hrê.