Thổ Nhĩ Kỳ hoãn phê chuẩn Thụy Điển vào NATO
Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ hoãn bỏ phiếu phê chuẩn việc Thụy Điển gia nhâp khối NATO, động thái có thể gây áp lực để Stockholm nhượng bộ hơn nữa trong các vấn đề khúc mắc giữa hai bên.
Ủy ban đối ngoại Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ ngày 16/11 mở phiên thảo luận về nỗ lực gia nhập khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) của Thụy Điển, nhưng không đi đến thống nhất về khả năng và thời điểm tiến hành phiên bỏ phiếu phê chuẩn tư cách thành viên của Stockholm trong NATO, Reuters đưa tin.
Hành trình đưa cờ Thụy Điển tới thượng đỉnh NATO lại gặp khó khăn ở Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh minh họa: GettyImages
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ Fuat Oktay nói ủy ban của ông sẽ trao đổi thêm về chủ đề đó. Tuy nhiên, ông chưa ấn định lịch trình cụ thể cho cuộc thảo luận.
Theo Reuters, ông Oktay thậm chí nhấn mạnh, “trong trường hợp cần thiết”, ủy ban có thể mời Đại sứ Thụy Điển tại Thổ Nhĩ Kỳ trình bày ngắn gọn trước Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ về các nỗ lực mà Stockholm đã thực hiện để giải quyết những lo ngại về an ninh của Thổ Nhĩ Kỳ.
Video đang HOT
Thụy Điển và Phần Lan hồi tháng 5/2022 nộp đơn xin gia nhập NATO, kết thúc nhiều thập kỷ duy trì chính sách trung lập. Phần Lan ngày 4/4 hoàn tất thủ tục gia nhập sau khi nhận được sự ủng hộ từ quốc hội 30 nước thành viên, trong khi Thụy Điển gặp trở ngại từ Thổ Nhĩ Kỳ và Hungary.
Thổ Nhĩ Kỳ và Thụy Điển từ lâu có khúc mắc liên quan đến cáo buộc của Ankara về việc Stockholm chứa chấp các “phần tử khủng bố” người Kurd và yêu cầu nước này dẫn độ nghi phạm theo yêu cầu của Ankara. Ankara còn phẫn nộ khi giới chức Stockholm cho phép người biểu tình đốt kinh Koran.
Sau nhiều nhượng bộ từ không chỉ Thụy Điển mà còn cả các thành viên khác của NATO, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cuối tháng 10/2023 đã chính thức trình lên quốc hội nước này hồ sơ xin gia nhập NATO của Thụy Điển.
Tuy nhiên, diễn biến mới nhất cho thấy Ankara có thể vẫn trông đợi nhiều động thái thiện chí hơn nữa hơn từ đồng minh. Cách đây không lâu, Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ từng cảnh báo hoãn phê chuẩn việc Thụy Điển gia nhập NATO cho đến khi Thổ Nhĩ Kỳ nhận được bảo đảm của Mỹ về việc cung cấp chiến đấu cơ F-16.
Vì sao Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa phê chuẩn Thụy Điển gia nhập NATO?
Sau khi Phần Lan có được cái gật đầu cuối cùng từ Thổ Nhĩ Kỳ để chính thức gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) hôm 4/4, câu hỏi được giới chuyên gia đặt ra nhiều nhất có lẽ là việc bao giờ đến lượt Thụy Điển.
Liệu Ankara sẽ vẫn "chơi rắn" hay sẽ sớm bật đèn xanh cho Stockholm?
Reuters mới đây dẫn phân tích của một số học giả nhận định, thảm họa động đất hồi tháng 2 xảy ra tại Thổ Nhĩ Kỳ có khả năng làm thay đổi tính toán của Ankara. Theo chuyên gia Alper Coskun - Thành viên cấp cao tại Tổ chức Carnegie vì Hòa bình Quốc tế có trụ sở ở Washington, môi trường quốc tế hiện tại khiến Thổ Nhĩ Kỳ khó có thể trì hoãn lâu hơn việc phê chuẩn Thụy Điển vào NATO.
Kể từ sau thảm họa đó, Ankara dành sự ưu tiên nhiều nhất cho việc đảm bảo nguồn tài trợ từ các nhà tài trợ quốc tế. Thực tế, ước tính con số thiệt hại mà Thổ Nhĩ Kỳ phải hứng chịu đã vượt mức 100 tỉ USD. Rõ ràng, Ankara cần tới sự hỗ trợ tài chính của phương Tây để tái thiết và duy trì nền kinh tế phát triển. Trước đó, Liên minh châu ÂU (EU) cũng cam kết tài trợ Thổ Nhĩ Kỳ 7,5 tỉ USD.
Ankara có khả năng bật đèn xanh cho Sto .Nguồn: Rudaw.
Chuyên gia Alper Coskun đánh giá: "Hậu quả thảm khốc gây ra bởi các trận động đất hồi tháng 2 đang thúc đẩy Thổ Nhĩ Kỳ hướng tới một lập trường hợp lý hơn đối với phương Tây".
Do vậy, nhiều học giả khác cho rằng, Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ có khả năng sẽ bật đèn xanh cho việc Thụy Điển gia nhập liên minh quân sự NATO sau cuộc bầu cử vào tháng 5 tới. Và sự kiện có thể diễn ra trước thời điểm NATO tổ chức thượng đỉnh vào ngày 11-12/7 tại Vilnius, Lithuania.
Giới chuyên gia lý giải, cuộc bầu cử quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ diễn ra vào ngày 14/5 tới được coi là thách thức chính trị lớn nhất của Tổng thống Ergodan trong hai thập kỉ cầm quyền. Vấn đề NATO - trong đó có việc trì hoãn việc phê chuẩn Thụy Điển gia nhập liên minh, có thể giúp ông Erdogan phân tán sự chú ý của cử tri khỏi cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt tại nước này.
Ông Paul Levin, Giám đốc Viện Nghiên cứu Thổ Nhĩ Kỳ tại Đại học Stockholm chia sẻ: "Thổ Nhĩ Kỳ từng có những bất đồng với các đồng minh NATO. Nhưng những vấn đề đó đã được giải quyết do áp lực từ các đồng minh, đàm phán và một số nhượng bộ từ đồng minh. Tôi tin vấn đề hiện tại có thể được giải quyết theo cách tương tự".
Được biết, Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu cáo buộc Thụy Điển chứa chấp các phần tử khủng bố người Kurd và yêu cầu nước này dẫn độ những nghi phạm theo yêu cầu của Ankara. Đặc biệt, Thổ Nhĩ Kỳ gần đây phản đối quyết liệt các cuộc biểu tình ở Stockholm, trong đó cuốn kinh Koran của người Hồi giáo bị đốt cháy và hình nộm của Tổng thống Erdogan bị treo ngược. Ankara nói rằng đây là những tội ác thù hận.
Về phía Thụy Điển, Stockholm cho biết đã thực hiện thỏa thuận Madrid năm 2022 với Thổ Nhĩ Kỳ, gồm luật chống khủng bố cứng rắn hơn. Ngày 1/6 tới, luật này sẽ chính thức có hiệu lực.
Ngoài Thổ Nhĩ Kỳ, Thụy Điển cũng chưa có được phê duyệt từ Hungary. Nước này nói rằng Thụy Điển có thái độ thù địch với Budapest trong nhiều năm. Những lời chỉ trích của Thụy Điển đối với Thủ tướng Viktor Orban về sự xói mòn của luật pháp đã khiến Hungary giận dữ.
Dù Hungary không đưa ra danh sách các vấn đề mà Thụy Điển phải thực hiện để phê chuẩn Stockholm vào NATO, nhưng chính quyền Thủ tướng Viktor Orban khẳng định, rằng những bất đồng cần phải được giải quyết trước khi đi tới các bước tiếp theo.
Tại sao Thổ Nhĩ Kỳ từ chối đưa ra mốc thời gian Thụy Điển gia nhập NATO? Điều tưởng chừng như đã đạt được về việc Thụy Điển trở thành thành viên NATO đang phải đối mặt với nhiều diễn biến không chắc chắn và bất ngờ. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan dự hội nghị thượng đỉnh NATO. Ảnh: Anodolu Bất chấp một bước đột phá rõ ràng vào đầu tuần này, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ...