Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố đợt ân xá lớn nhất trong lịch sử

Đoàn Hùng16:24 13/12/2024

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã giảm án cho gần 1.500 người đang bị quản thúc tại gia sau khi chấp hành án tù giam trong đại dịch COVID-19, đồng thời ân xá cho 39 tội phạm phi bạo lực không liên quan đến việc sử dụng vũ lực hoặc gây thương tích cho người khác.

Đây là đợt giảm án và ân xá trong một ngày nhiều nhất trong lịch sử hiện đại của Mỹ.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Nhà Trắng, Washington, D.C. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN

Theo phóng viên TTXVN tại Washington, đợt giảm án được Nhà Trắng công bố ngày 12/12 (theo giờ địa phương) dành cho những người bị quản thúc tại gia ít nhất một năm sau khi ra tù. Trong đại dịch COVID-19, nhà tù là nơi virus dễ lây lan nên một số tù nhân được cho ra tù để ngăn chặn tình trạng lây nhiễm. Theo thống kê của hãng tin AP, có thời điểm cứ 5 tù nhân ở Mỹ thì có một người bị mắc COVID-19.

Trong thông báo của Nhà Trắng, Tổng thống Biden nhấn mạnh: “Nước Mỹ được xây dựng dựa trên niềm tin về tương lai tốt đẹp và cơ hội thứ hai. Là tổng thống, tôi có đặc quyền khoan hồng cho những người đã tỏ ra ăn năn và cải thiện, lấy lại cơ hội cho người Mỹ hòa nhập đời sống hằng ngày và đóng góp cho cộng đồng, cũng như thực hiện những bước làm giảm sự chênh lệch trong bản án dành cho tội phạm phi bạo lực, đặc biệt là những người bị kết tội về ma túy”. Ông cũng cam kết sẽ tiếp tục xem xét đơn xin khoan hồng và thực hiện thêm các bước tiếp theo trong thời gian tới.

Động thái này diễn ra chưa đầy 2 tuần sau khi ông chủ thứ 46 của Nhà Trắng ân xá cho con trai Hunter Biden – người bị truy tố với các tội danh liên quan tới súng và thuế.

Ngoài ra, ông Biden cũng đang cân nhắc ân xá cho những người tiến hành điều tra Tổng thống đắc cử Donald Trump trong âm mưu lật ngược kết quả bầu cử năm 2020.

Trước đây, Tổng thống Biden từng giảm án cho 122 người và ân xá cho 21 người. Đợt khoan hồng trong một ngày nhiều thứ hai, được áp dụng với tổng cộng 330 phạm nhân, là do cựu Tổng thống Barack Obama thực hiện không lâu trước khi ông hết nhiệm kỳ vào năm 2017.

Tổng thống Mỹ có quyền ân xá đến mức nào?

Hiến pháp Mỹ quy định tổng thống có 'quyền rộng rãi trong việc ân xá và hoãn thi hành án đối với các tội chống lại Mỹ', nhưng không phải là vô hạn, theo BBC.

Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 1.12 ban hành lệnh ân xá của tổng thống cho con trai ông là Hunter Biden, người đang đối mặt với bản án cho hai vụ án hình sự.

Việc ban hành lệnh ân xá trên đã gây tranh cãi, vì trước đó, ông Biden đã công khai cam kết sẽ không ân xá hay giảm án cho ông Hunter, theo Đài BBC. Tuy nhiên, Tổng thống Biden đã lập luận rằng các vụ án chống lại con trai ông có động cơ chính trị.

Việc ông Biden sử dụng quyền ân xá của mình tiếp tục truyền thống của các tổng thống ở cả hai phe chính trị Mỹ là ân xá cho những người thân cận với họ, theo BBC.

Ông Biden nói gì khi ân xá cho con trai?

Quyền ân xá của tổng thống Mỹ là gì?

Hiến pháp Mỹ quy định rằng tổng thống có "quyền rộng rãi trong việc ân xá và hoãn thi hành án đối với các tội chống lại Mỹ, ngoại trừ các trường hợp luận tội", theo BBC.

Ân xá đại diện cho sự tha thứ hợp pháp, chấm dứt mọi hình phạt tiếp theo và khôi phục các quyền như có thể bỏ phiếu hoặc ứng cử vào chức vụ công.

Tuy quyền ân xá của tổng thống được xem là rộng rãi, nhưng không phải là vô hạn. Chẳng hạn, tổng thống chỉ có thể ban hành lệnh ân xá đối với các tội liên bang, theo BBC.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đón con trai Hunter Biden tại Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ ở thành phố Chicago thuộc bang Illinois (Mỹ) ngày 19.8. ẢNH: REUTERS

Do đó có một dấu hỏi về bản án của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump trong vụ án chi tiền bịt miệng của ông ở bang New York. Ông sẽ không thể tự ân xá trong vụ án cấp tiểu bang này khi ông trở lại Nhà Trắng vào tháng tới, theo BBC.

Ông Hunter trong tháng 6 đã bị bồi thẩm đoàn liên bang ở bang Delaware kết tội khai man về việc sử dụng ma túy trái phép khi mua súng vào năm 2018. Đến tháng 9, ông Hunter cũng đã nhận tội đối với 9 cáo buộc về vấn đề thuế liên bang.

Sau khi ông Hunter được ân xá, các thẩm phán giám sát những vụ án liên quan ông này có thể sẽ hủy bỏ các phiên tuyên án, vốn đã được lên lịch vào ngày 12.12 cho vụ án về súng và vào ngày 16.12 cho vụ án về thuế, theo CNN.

Các tổng thống Mỹ khác đã ban hành bao nhiêu lệnh ân xá?

Có một tiền lệ lâu đời về việc các tổng thống Mỹ ở cả hai phe chính trị ban hành lệnh ân xá, cho cả người thân cận với họ.

Ông Hunter là người thứ 26 được ân xá trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden (thuộc đảng Dân chủ). Hầu hết những người khác đều được ân xá về tội liên quan đến ma túy, theo Đài CBS.

Năm 2020, khi còn làm tổng thống, ông Trump (thuộc đảng Cộng hòa) đã ân xá cho ông Charles Kushner, cha chồng của con gái ông là Ivanka Trump. Ông Kushner đã bị kết án hai năm tù vào năm 2004 vì một số tội danh, trong đó có trốn thuế.

Vào năm 2001, Tổng thống Mỹ khi đó Bill Clinton đã ân xá cho em trai cùng cha khác mẹ của ông, Roger Clinton, về một tội liên quan đến cocaine có từ năm 1985.

Trong cả hai trường hợp trên, lệnh ân xá đều được ban cho những người đã thụ án. Sự can thiệp của Tổng thống Biden vào vụ án của con trai ông diễn ra trước khi tuyên án.

Theo Trung tâm nghiên cứu Pew, ông Trump đã ban hành 237 quyết định khoan hồng trong 4 năm tại Nhà Trắng, bao gồm 143 lệnh ân xá và 94 bản án được giảm nhẹ.

Con số đó ít hơn đáng kể so với người tiền nhiệm Barack Obama. Ông Obama đã ban hành 1.927 quyết định khoan hồng trong nhiệm kỳ 8 năm của ông, gồm 1.715 lệnh giảm nhẹ và 212 lệnh ân xá.

Một trong những lệnh ân xá gây tranh cãi nhất của tổng thống Mỹ là do ông Gerald Ford ban hành cho người tiền nhiệm Richard Nixon vào năm 1974. Lệnh ân xá đó được mô tả là một nỗ lực để hàn gắn nước Mỹ, theo BBC.

Tổng thống Joe Biden ân xá cho con trai Hunter Biden trước khi rời nhiệm sở Tổng thống Mỹ Joe Biden, trong những tuần cuối cùng tại Nhà Trắng, đã quyết định sử dụng quyền ân xá để miễn trừ cho con trai mình, ông Hunter Biden, khỏi các cáo buộc liên bang liên quan đến súng và thuế. Ông Hunter Biden, con trai Tổng thống Mỹ Joe Biden, tại Nhà Trắng ở Washington, D.C., ngày 20/5/2024. Ảnh: THX/TTXVN...