Thay SGK lớp 6: Tiền đề vững vàng
Chuẩn bị thực hiện Chương trình GDPT 2018 với học sinh lớp 6, các trường THCS trên địa bàn thành phố Hải Phòng đã và đang thực hiện lộ trình bồi dưỡng đội ngũ với tinh thần sẵn sàng tâm thế đón chương trình mới.
Học sinh Trường THCS Thụy Hương, huyện Kiến Thụy (Hải Phòng) trong giờ học môn Văn.
Lộ trình cụ thể
Trường THCS Thụy Hương có quy mô nhỏ nhất trong 18 trường THCS tại huyện Kiến Thụy với 320 học sinh. Theo chia sẻ của thầy Nguyễn Văn Mai – Hiệu trưởng nhà trường: Trường có 16 giáo viên, trong đó có 1 giáo viên trình độ cao đẳng. Số giáo viên tại trường đủ cho hoạt động dạy và học. Để đón chương trình mới, từ tháng 6, nhà trường cử 2 giáo viên đi học bồi dưỡng các chương trình SGK của Bộ và sở. Sau mỗi lần tập huấn, giáo viên về trường tổ chức sinh hoạt chuyên môn, truyền đạt những kiến thức đã lĩnh hội cho đồng nghiệp trong toàn trường.
Để tiệm cận chương trình, SGK mới, theo chỉ đạo của nhà trường, các thầy cô giáo ngoài tham gia bồi dưỡng chuyên môn còn tăng cường các giờ dạy học chuyên đề, dạy học STEM và các buổi học trải nghiệm cho học sinh. Theo thầy Mai, để chương trình đổi mới được thành công, vấn đề đội ngũ là mấu chốt. Vì thế, mỗi giáo viên trong trường phải đăng ký 80 tiết học, tự học trong năm học về chương trình đổi mới, có bài thu hoạch báo cáo nhà trường.
Để chuẩn bị tốt nhất cho chương trình mới, Trường THCS Ngô Quyền (quận Lê Chân) đã vạch ra những bước đi cụ thể. Trong những năm qua, trường luôn tạo điều kiện cho giáo viên học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Hiện, trường có 16 giáo viên có trình độ thạc sĩ. Năm học 2018 – 2019 nhà trường có 6 giáo viên giỏi (GVG) cấp thành phố, 16 GVG quận, 36 GVG cấp trường, 39 sáng kiến của 50 cán bộ giáo viên được quận và thành phố công nhận, một giáo viên nhận Bằng khen Lao động giỏi của Liên đoàn Lao động thành phố. Với đội ngũ giỏi chuyên môn, Trường THCS Ngô Quyền tạo được nền tảng vững chắc thực hiện chương trình thay sách giáo khoa vào năm học tới.
Thầy Đoàn Đắc Thiếp – Hiệu trưởng Trường THCS Ngũ Đoan (huyện Kiến Thụy) nhận định: Vấn đề then chốt trong đổi mới giáo dục là đổi mới đội ngũ. Việc thay SGK có lộ trình cụ thể. Giáo viên được tiếp cận với những văn bản đổi mới giáo dục, vấn đề quan trọng là thầy cô phải đổi mới tư duy để tiếp cận chương trình một cách hiệu quả. Do vậy, để đội ngũ cùng vào guồng quay chuyên môn, hiệu trưởng phải là người truyền giữ và thổi bùng ngọn lửa đam mê trong đội ngũ.
Video đang HOT
Học sinh Trường THCS Thụy Hương trong giờ học môn Công nghệ.
Lấy chất lượng làm nền tảng
Để bắt kịp chương trình mới, Trường THCS Ngô Quyền đã rà soát, xây dựng chương trình, dành thời lượng cho các chuyên đề tích hợp, liên môn, chủ đề bộ môn, gắn với hoạt động trải nghiệm sáng tạo, để cả thầy và trò tìm đường tiếp cận với chương trình mới. Trường đã thực hiện 25 chuyên đề chuyên môn, đặc biệt là 2 chuyên đề cấp thành phố: “Thiếu nhi với kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích” và “STEM và cuộc sống”. Cả hai chuyên đề đã đáp ứng mục tiêu, chuyển từ chủ yếu trang bị kiến thức, sang hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực người học.
Năm học vừa qua, Trường THCS Ngô Quyền có một dự án đoạt giải Ba Cuộc thi Khoa học kỹ thuật quốc gia và là năm thứ hai liên tiếp, trường có giải KHKT cấp quốc gia. Bên cạnh đó, trường đã tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm sáng tạo, lồng ghép với các chủ đề dạy học tích hợp cho học sinh, qua đó tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống, kỹ năng sống và lý tưởng cách mạng cho các em. Nhà trường chủ động tổ chức cho học sinh tham gia các cuộc thi mới, mang tính hội nhập, đặc biệt cuộc thi giải Toán, thi Khoa học bằng tiếng Anh quốc gia, khu vực và quốc tế. Năm học 2018 – 2019, trường có 72 giải quốc tế và khu vực các cuộc thi giao lưu về trí tuệ và tài năng.
Thầy Nguyễn Văn Mai cho hay: Đầu tháng 10, Trường THCS Thụy Hương xây dựng thành công chuyên đề Giáo dục pháp luật cho học sinh qua môn học GDCD. Chuyên đề do thầy Nguyễn Xuân Trường, giáo viên bộ môn GDCD thực hiện. Không chỉ giáo dục ý thức pháp luật, tham gia giao thông, chuyên đề còn lồng ghép cả nội dung giáo dục giới tính cho học sinh. Đây là một chuyên đề hướng vào phát triển phẩm chất, năng lực của học sinh tiệm cận chương trình mới và được giáo viên trong nhà trường tham gia hưởng ứng.
Theo kế hoạch năm học, Trường THCS Thụy Hương sẽ xây dựng 2 chuyên đề liên quan đến giáo dục STEM. Chuyên đề thứ nhất là Chế tạo máy phát điện một chiều diễn ra vào tháng 11. Nhà trường đã phát động tới học sinh. Chuyên đề thứ 2 là bài dạy tích hợp giữa các tổ hợp khoa học xã hội: Địa lý, Văn học, Lịch sử với chủ đề Truyền thống đất nước con người Việt Nam. “Trung bình mỗi tháng, trường có một chủ đề dạy học theo chương trình mới không phân biệt môn chính, môn phụ”, thầy Mai thông tin.
Năm học trước nhà trường thực hiện chuyên đề Sử dụng polymer trong đời sống con người. Qua chuyên đề STEM học sinh được thỏa sức thể hiện sự sáng tạo với những sản phẩm đa dạng màu sắc. Học sinh không chỉ hiểu được tác dụng, tác hại của polymer trong đời sống, mà còn biết tận dụng những sản phẩm dư thừa trong đời sống để tái chế thành những vật hữu ích.
Thế mạnh tạo tiền đề vững chãi của Trường THCS Thụy Hương để tiếp cận chương trình thay SGK là vấn đề giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh được quan tâm hàng đầu. Nhiều năm liền nhà trường không có học sinh vi phạm đạo đức lối sống, học sinh sa đà vào các tệ nạn xã hội. – Thầy Nguyễn Văn Mai
Thẩm định sách giáo khoa: Cộng đồng trách nhiệm
Sau SGK Tiếng Việt 1 biên soạn theo CTGDPT 2018 bị dư luận phản ánh với nhiều bức xúc, quy trình thẩm định các bộ sách của các khối lớp tiếp theo nhận được nhiều sự quan tâm.
Tại buổi khai mạc vòng 2 Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa (SGK) lớp 6 biên soạn theo chương trình giáo dục phổ thông (CT GDPT) 2018 vừa diễn ra, Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Hữu Độ đề nghị các thành viên khi thẩm định cần xem xét kỹ về ngữ liệu, ngôn ngữ của từng bản mẫu SGK; cộng đồng trách nhiệm cùng với Bộ GDĐT trong việc giải trình trước xã hội.
SGK sẽ được thẩm định kỹ trước khi dạy chính thức.
Thẩm định cẩn trọng
Sau SGK Tiếng Việt 1 biên soạn theo CTGDPT 2018 bị dư luận phản ánh với nhiều bức xúc, quy trình thẩm định các bộ sách của các khối lớp tiếp theo nhận được nhiều sự quan tâm.
Hiện SGK lớp 6 đã bước vào vòng 2 thẩm định với 43 bản mẫu. SGK lớp 2 đợt đầu tiên với 33 bản mẫu đã trải qua 2 vòng thẩm định, trong đó không có sách Tiếng Việt lớp 2 nào được đánh giá Đạt. Được biết, 3 bản mẫu SGK Tiếng Việt lớp 2 gửi thẩm định đợt đầu tiên gồm 2 bản mẫu của NXB Giáo dục Việt Nam thuộc bộ Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo; bản mẫu còn lại thuộc bộ Cánh diều của NXB ĐH Sư phạm TPHCM.
Như vậy, nếu theo quy định tại Thông tư số 23/2020/TT-BGDĐT thì SGK Tiếng Việt lớp 2 theo CT GDPT 2018 đang chưa có ứng cử viên nào. Cụ thể, Thông tư 23 quy định Bộ GDĐT tiếp nhận hồ sơ để tổ chức thẩm định SGK nhiều nhất 2 đợt trong một năm; trong mỗi đợt thẩm định, một bản mẫu SGK được thẩm định nhiều nhất 2 vòng, mỗi vòng nhiều nhất 5 ngày. Sắp tới, từ ngày 15 đến ngày 30/11/2020, Bộ GDĐT bắt đầu nhận hồ sơ đề nghị thẩm định SGK lớp 2 đợt 2.
Hy vọng vào đợt 2 sẽ có những cuốn sách đủ tiêu chuẩn được thông qua. Nhưng cũng không loại trừ nếu vẫn không có bản mẫu SGK Tiếng Việt lớp 2 nào được nộp hoặc khi đưa ra thẩm định cũng không có bản nào nhận được đánh giá Đạt thì phương án nào cho học sinh lớp 2 năm học 2021-2022?
Nhìn lại cả 5 bộ SGK Tiếng Việt lớp 1 được Bộ trưởng phê duyệt sử dụng trong năm học này nhận được những lá phiếu Đạt của các thành viên Hội đồng nhưng ít nhiều bị dư luận phản ứng. Với những bản mẫu SGK Tiếng Việt lớp 2 hiện nay cho thấy sự thận trọng, nghiêm túc của các thành viên trong Hội đồng thẩm định. Không vì áp lực của tiến độ mà thông qua những bản mẫu SGK chưa đạt chuẩn.
Tương tự, đối với SGK lớp 6, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ nhận định thời gian qua, Hội đồng thẩm định đã nỗ lực hoàn thành tốt công việc thẩm định ở vòng 1. "Mong rằng các thầy cô trong Hội đồng tiếp tục nêu cao tinh thần trách nhiệm, làm việc nghiêm túc, chặt chẽ, khoa học, khách quan, góp phần mang tới những cuốn SGK lớp 6 chất lượng tốt nhất cho học sinh, giáo viên và xã hội"- Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ trao đổi.
Đồng thời, Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ cũng lưu ý các thành viên Hội đồng: Theo Luật Giáo dục 2019, Hội đồng quốc gia thẩm định SGK và thành viên Hội đồng phải chịu trách nhiệm về nội dung và chất lượng thẩm định. Vai trò của Hội đồng thẩm định như vậy là rất quan trọng.
Để bảo đảm chất lượng công tác thẩm định, Thứ trưởng đề nghị Hội đồng thẩm định cần nghiên cứu kỹ, bám sát Thông tư số 33 và Thông tư số 23. Các văn bản này đã quy định rõ 5 tiêu chuẩn, 13 tiêu chí trong thẩm định SGK, được Bộ GDĐT cụ thể hoá thành 40 chỉ báo. Đây là những nội dung quan trọng các thầy cô cần nắm vững để thẩm định và giúp tác giả hoàn thiện bản mẫu, cho ra được những SGK cho tốt.
Cùng với đó, Thứ trưởng nhấn mạnh các thành viên Hội đồng thẩm định cần nắm chắc, bám sát chương trình tổng thể, chương trình từng môn học, lưu ý việc bảo đảm độ tương đồng giữa SGK và chương trình.
Đổi mới thực nghiệm SGK
Theo báo cáo giám sát về đổi mới chương trình SGK phổ thông giai đoạn 2015 - 2020 của Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, quy định về tổ chức thực nghiệm SGK chưa rõ thời lượng và quy mô thực nghiệm, chưa được lấy ý kiến phản hồi rộng rãi. Do vậy, SGK lớp 1 (năm học 2020 - 2021) có những nội dung chưa phù hợp, gây khó khăn cho giáo viên, học sinh trong quá trình thực hiện, gây băn khoăn, phản ứng trong dư luận xã hội.
Cơ quan giám sát chỉ ra thực tế, sau 2 tháng triển khai chương trình, SGK lớp 1 (năm học 2020 - 2021), có nhiều ý kiến của phụ huynh, cử tri, dư luận về SGK Tiếng Việt lớp 1, chủ yếu tập trung vào bộ Cánh Diều...
Như vậy, thời gian tới đây quá trình thực nghiệm của các cuốn sách thuộc 11 khối lớp còn lại phải thay đổi ra sao để hạn chế tối đa những hạt sạn về mặt nội dung, hình ảnh... có thể mắc phải trước khi in thành SGK chính thức phát hành rộng rãi trên toàn quốc?
Đại diện Bộ GDĐT cho biết tới đây sẽ có hướng dẫn và giám sát chặt hơn về thực nghiệm và tập huấn sử dụng SGK mới từ lớp 2, lớp 6. Theo đó, hướng dẫn sẽ quy định cụ thể về thời lượng và quy mô thực nghiệm SGK. Cụ thể, để đảm bảo nâng cao chất lượng, Bộ GDĐT dự kiến trong thời gian tới sẽ tập trung vào việc kiểm soát quá trình thực nghiệm sách. "Trước đây, các nhà xuất bản phối hợp với tác giả đi thực nghiệm. Nhưng tới đây sẽ có sự tham gia của Bộ GDĐT trong việc phối hợp chỉ đạo cùng các nhà xuất bản thì sẽ hiệu quả hơn"- ông Độ nói.
Trong thời gian sắp tới, Bộ GDĐT sẽ tăng cường khâu thẩm định nội bộ tại các nhà xuất bản. Theo đó, các nhà xuất bản trước khi gửi bản mẫu hoàn thiện lên Bộ thì đã phải tổ chức thẩm định sơ bộ nhằm nâng cao chất lượng của các bản mẫu trước khi gửi lên Hội đồng thẩm định quốc gia.
Ngoài ra, ông Độ cho hay cần mở rộng đối tượng để có thể thêm các ý kiến đóng góp một cách rộng rãi hơn, từ đó chắt lọc nhiều ý kiến tốt cho quá trình chỉnh sửa.
Thực nghiệm sách giáo khoa: Không nên vội vàng Sách giáo khoa lớp 2 và lớp 6 đang trong quá trình thẩm định để chuẩn bị đưa vào giảng dạy trong năm học 2021-2022. Riêng sách giáo khoa lớp 2 đã bước vào vòng thẩm định lần 2 Dù có nhiều thay đổi trong quá trình thẩm định sách giáo khoa (SGK) nhưng theo nhiều giáo viên (GV) và các chuyên gia...