Thay đổi cách đánh giá học sinh

Thay vì kiểm tra cho điểm, học sinh THCS, THPT được đánh giá năng lực học tập theo hình thức chấm điểm kết hợp nhận xét

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) vừa ban hành Thông tư số 26/2020/TT-BGDĐT sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh (HS) THCS và HS THPT ban hành kèm theo Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT với nhiều thay đổi trong cách kiểm tra, đánh giá HS.

Kiểm tra kết hợp đánh giá

Ông Sái Công Hồng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD-ĐT), cho biết điểm mới căn bản của Thông tư 26 là tất cả các môn học đều có đánh giá bằng nhận xét thay vì chỉ đánh giá bằng nhận xét ở một số môn học như trước đây.

Ông Hồng nhấn mạnh việc đánh giá bằng nhận xét nhằm hiện thực mục tiêu định hướng đánh giá phẩm chất, năng lực, vì sự tiến bộ của HS. “HS sẽ được đánh giá nhiều lần, bằng nhiều hình thức khác nhau và có nhiều cơ hội để thể hiện bản thân. Từ đó, kết quả của hoạt động kiểm tra, đánh giá sẽ sát thực với năng lực của các em, giúp hình thành, phát triển được phẩm chất, năng lực cơ bản cần thiết trong cuộc sống” – ông Hồng nhấn mạnh.

Học sinh THCS, THPT sẽ được kiểm tra, đánh giá bằng nhiều hình thức .Ảnh: TẤN THẠNH

Theo quy định mới, ngoài các môn âm nhạc, mỹ thuật, thể dục được đánh giá bằng nhận xét kết quả học tập theo 2 mức đạt yêu cầu và chưa đạt yêu cầu, các môn học còn lại như toán, ngữ văn, vật lý, hóa học, sinh học, lịch sử, địa lý, ngoại ngữ… sẽ kết hợp giữa đánh giá bằng nhận xét và đánh giá bằng điểm số. Ông Hồng cho hay đánh giá bằng nhận xét không phải là yêu cầu đánh giá bằng nhận xét chung chung mà quy định cụ thể: đánh giá bằng nhận xét sự tiến bộ về thái độ, hành vi và kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập của HS trong quá trình học tập.

Ông Hồng nói thêm, theo quy định mới, việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến thông qua hỏi – đáp, viết ngắn, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập gắn với chủ đề dạy học cụ thể. Kiểm tra, đánh giá định kỳ gồm kiểm tra, đánh giá giữa kỳ và kiểm tra, đánh giá cuối kỳ. Loại hình kiểm tra, đánh giá này cũng được đa dạng hóa thông qua bài kiểm tra (có thể thực hiện trên giấy hoặc trên máy tính với thời gian từ 45 phút đến 90 phút, đối với môn chuyên tối đa là 120 phút); bài thực hành; dự án học tập. “Việc sử dụng hình thức kiểm tra, đánh giá thông qua bài thực hành, dự án học tập giúp mức độ đánh giá được rộng hơn, sâu hơn so với nội dung kiểm tra, đánh giá thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập trong đánh giá thường xuyên” – ông Hồng nói.

Tăng khối lượng công việc của giáo viên

Nói thêm về quy định lần đầu tiên hình thức kiểm tra viết được cho phép thực hiện trên máy tính, ông Sái Công Hồng cho rằng điều này nhằm tận dụng thế mạnh của công nghệ thông tin trong giảng dạy nói chung và hoạt động kiểm tra, đánh giá nói riêng. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra đánh giá hợp lý sẽ đẩy mạnh hoạt động đánh giá vì sự tiến bộ của HS và đặc biệt phát triển rất tốt năng lực tự học của người học. Đây sẽ là tiền đề cho các địa phương, các nhà trường đủ điều kiện trong tương lai có thể tổ chức đánh giá HS trên máy tính.

Một trong những thay đổi quan trọng nhất tác động lớn đến việc dạy và học là đề kiểm tra cho các bài kiểm tra giữa kỳ, cuối kỳ sẽ được xây dựng dựa trên ma trận, đặc tả theo chuẩn kiến thức kỹ năng, đáp ứng theo mức độ cần đạt của môn học/hoạt động giáo dục. Cách làm này, theo TS Sái Công Hồng là sẽ đánh giá sát thực hơn việc học tập đáp ứng chuẩn đầu ra của HS và tạo công bằng cho HS giữa các lớp, các trường, các vùng miền. Trong thời gian tới, Bộ GD-ĐT sẽ triển khai tập huấn, hướng dẫn thống nhất việc xây dựng và sử dụng ma trận, đặc tả bài kiểm tra giữa kỳ/cuối kỳ cho các môn học; bảo đảm chuẩn đánh giá các bài kiểm tra này theo mức độ cần đạt của môn học, thống nhất trong toàn quốc.

Trước những băn khoăn về việc đánh giá qua sản phẩm học tập, dự án của HS, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học cho hay trước khi thực hiện kiểm tra, đánh giá bằng sản phẩm học tập, bài thực hành, dự án học tập… giáo viên cần hướng dẫn và công bố công khai tiêu chí đánh giá trước cho HS, để bảo đảm khách quan, công bằng, tương đương về mức độ hay yêu cầu cần đạt so với các hình thức kiểm tra, đánh giá khác.

Cô Nguyễn Thị Anh Lương – Trường THPT chuyên Lý Tự Trọng, TP Cần Thơ – cho rằng việc đánh giá thường xuyên hiện chỉ căn cứ vào định lượng, điểm số, cách đánh giá bó hẹp trong một số hình thức như viết, gọi HS lên bảng kiểm tra bài… “Đánh giá bằng nhận xét phần nào đó làm tăng công việc của giáo viên, nhưng cái đó thực sự là cần thiết. Với yêu cầu mới, giáo viên sẽ tăng công việc lên nhưng bù vào đó HS sẽ tiếp nhận được thông tin từ giáo viên là cần điều chỉnh cái gì. Cái gì cũng có 2 mặt của nó” – cô Lương nói.

Thầy Nguyễn Anh Minh – Trường THPT Trường Chinh, TP HCM – cũng nhìn nhận sự thay đổi này rất cần thiết, phù hợp với sự phát triển của xã hội. Theo thầy Minh, hiện nay HS được tiếp nhận thông tin từ rất nhiều nguồn khác nhau, nên nếu đánh giá HS ở một khía cạnh chủ quan của giáo viên thì sẽ không bộc lộ hết năng lực của HS và làm hạn chế các em sau này khi ra ngoài xã hội. Do đó, những lời nhận xét đánh giá cũng là hành trang để HS hòa nhập xã hội, để HS biết năng lực và điểm mạnh, yếu của chính mình.

Giảm số đầu điểm

Theo quy định tại Thông tư 26, điểm kiểm tra/đánh giá thường xuyên được tính hệ số 1; điểm kiểm tra/đánh giá giữa kỳ tính hệ số 2 và điểm kiểm tra/đánh giá cuối kỳ tính hệ số 3. Trong mỗi học kỳ, số điểm kiểm tra đánh giá thường xuyên, đánh giá giữa kỳ và đánh giá cuối kỳ của một HS đối với từng môn học, hoạt động giáo dục (bao gồm cả chủ đề tự chọn) được quy định cụ thể.