Thách thức trong thống kê số người c.hết vì nắng nóng tại Ấn Độ
Không chỉ dừng lại con số hơn trăm như thống kê, các chuyên gia y tế cộng đồng cho rằng số ca t.ử v.ong liên quan đến nắng nóng thực tế có thể lên tới hàng nghìn.
Người dân nhập viện điều trị do sốc nhiệt tại New Delhi, Ấn Độ, ngày 30/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Số liệu chính thức cho thấy đợt sóng nhiệt tồi tệ nhất trong hơn 1 thập kỷ mang theo cái nóng trên 50 độ C lan rộng Ấn Độ đã khiến hàng trăm người t.ử v.ong hoặc nhập viện điều trị. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế cho rằng con số thực tế thậm chí còn cao hơn rất nhiều và việc không thống kê đầy đủ có thể ảnh hưởng đến sự chuẩn bị cho những đợt nắng nóng tiếp theo.
Theo tờ Times of India, trong nhiều tháng qua, nắng nóng cực đoan đã lan rộng ra nhiều khu vực trên cả nước, đặc biệt là miền Bắc Ấn Độ – nơi quan chức chính phủ ghi nhận ít nhất 110 ca t.ử v.ong do các nguyên nhân liên quan đến nhiệt độ cao.
Các chuyên gia y tế cộng đồng cho rằng số ca t.ử v.ong liên quan đến nắng nóng thực tế có thể lên tới hàng nghìn. Tuy nhiên, nắng nóng không thường xuyên được liệt kê là một nguyên nhân trong hồ sơ chứng tử, nên nhiều trường hợp không được đưa vào con số chính thức. Giới chuyên gia lo ngại điều này đồng nghĩa với việc vấn đề sóng nhiệt không được ưu tiên giải quyết và xử lý như vốn dĩ phải vậy và các quan chức thì đang thiếu các phương án chuẩn bị cho công dân trước thời tiết như thiêu như đốt.
Nghiên cứu của các chuyên gia y tế công cộng cho thấy có tới 1.116 người t.hiệt m.ạng mỗi năm trong khoảng thời gian từ 2008 đến 2019 do nắng nóng.
Srinath Reddy, người sáng lập Tổ chức Y tế Công cộng Ấn Độ, chỉ ra việc báo cáo không đầy đủ, chậm trễ và chẩn đoán sai đã khiến số ca t.ử v.ong liên quan đến nắng nóng không được thống kê chính xác. Theo ông Reddy, bất chấp hướng dẫn quốc gia về ghi nhận các trường hợp t.ử v.ong, nhiều bác sĩ – đặc biệt là những bác sĩ ở các bệnh viện công quá tải – vẫn không tuân theo.
“Hầu hết các bác sĩ chỉ ghi lại nguyên nhân trực tiếp gây t.ử v.ong ngay lập tức và những yếu tố môi trường tác động thì không được ghi nhận. Có những người t.ử v.ong do tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ cao như làm việc ngoài trời, nhưng cũng có những em bé, người già hoặc người có bệnh nền, có tình trạng sức khỏe yếu thì họ đôi khi t.ử v.ong một phần do nhiệt độ ngay cả khi trong nhà”, ông Reddy giải thích.
“Nhiệt độ cao là ‘giọt nước làm tràn ly’ đối với kiểu người thứ 2. Phần lớn các ca t.ử v.ong thuộc trường hợp 2 nhưng lúc ghi nhận nguyên nhân c.hết không liệt kê nguyên nhân nắng nóng”, Dileep Mavalankar – cựu Giám đốc Trung tâm Y tế Cộng đồng tại Gandhinagar – nhận định với hãng tin AP. Ông này chỉ ra con số 110 ca t.ử v.ong chỉ chiếm 0.3% con số thực và trong các ca t.ử v.ong do nhiệt độ thì có tới 30% nạn nhân bị sốc nhiệt.
Chuẩn bị cho những đợt nóng trong tương lai
T.rẻ e.m chơi đùa với nước trong ngày nắng nóng tại New Delhi, Ấn Độ, ngày 31/5/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Video đang HOT
Từng lãnh đạo Trung tâm Y tế Cộng đồng Ấn Độ ở Gandhinagar, ông Mavalankar là người có công phát triển kế hoạch hành động chống nóng đầu tiên của Ấn Độ cho thành phố Ahmedabad vào năm 2013, sau khi hơn 1.300 người t.ử v.ong tại thành phố trong một đợt nắng nóng trước đó 3 năm.
Kế hoạch chống nóng bao gồm các biện pháp như mở rộng khả năng tiếp cận các khu vực có bóng râm cho người lao động ngoài trời, chuyển đổi các tòa nhà công cộng tương đối mát mẻ thành nơi trú ẩn tạm thời cho những người không có nhà ở hoặc không có điện; đảm bảo bệnh viện có đủ vật tư y tế và nhân viên trong các đợt nắng nóng.
Trong những năm sau đó, Mavalankar và nhóm của ông đã nghiên cứu tác động của kế hoạch chống nóng bằng cách theo dõi số lượng ca t.ử v.ong do nắng nóng trong nhiều năm liên tiếp. Họ ước tính kế hoạch chống nóng đã giúp giảm tới 40% số ca t.ử v.ong.
Theo ông Mavalankar, với những dữ liệu có được, mặc dù không đầy đủ, cho phép thành phố sẵn sàng ứng phó trước tình trạng nắng nóng cực độ.
Tuy nhiên, kế hoạch ở Ahmedabad không thể lan rộng ra thành chiến dịch cấp quốc gia vì nhiều khu vực còn thiếu dữ liệu.
Chính phủ Ấn Độ thu thập dữ liệu về các trường hợp t.ử v.ong liên quan đến nhiệt độ cao thông qua Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Quốc gia của Bộ Y tế, sau đó chia sẻ với Cơ quan Quản lý Thảm họa Quốc gia. Cuối cùng, cơ quan này công bố dữ liệu dưới dạng tổng số liệu trên toàn quốc trong năm, nhưng số liệu chi tiết theo từng bang không được tiết lộ.
Cùng lúc, Cục Hồ sơ Tội phạm Quốc gia cũng thu thập dữ liệu t.ử v.ong liên quan đến nhiệt độ như một phần trong việc thống kê số ca t.ử v.ong do tác nhân “tự nhiên”.
Tuy nhiên, có sự khác biệt rất lớn giữa hai số liệu. Vào năm 2020, Cục Hồ sơ Tội phạm ghi nhận 530 trường hợp t.ử v.ong do say nắng, nhưng cơ quan thảm họa chỉ báo cáo 4 trường hợp t.ử v.ong.
Ông Malavankar cho biết các vấn đề về thu thập dữ liệu cần mang tính hệ thống hơn và phải được giải quyết khẩn cấp. “Chúng tôi đã không thực hiện điều tra dân số toàn quốc kể từ năm 2011. Không có số liệu là điểm yếu của đất nước chúng tôi”, chuyên gia y tế kết luận.
Phòng cấp cứu chạy đua giành giật sự sống cho bệnh nhân sốc nhiệt ở Ấn Độ
Khi phần lớn miền Bắc Ấn Độ phải hứng chịu nắng nóng khắc nghiệt kéo dài từ giữa tháng 5, một bệnh viện ở New Delhi đã mở khoa cấp cứu dành riêng cho bệnh nhân sốc nhiệt.
Bác sĩ Amlendu Yadav, trưởng khoa cấp cứu tại bệnh viện Ram Manohar Lohia ở Delhi. Ảnh: The Guardian
Theo trang The Guardian (Anh), khi bác sĩ Amlendu Yadav bật công tắc, đường ống lớn bắt đầu xả nước và ông nhanh chóng xúc đá vào bồn. Chỉ trong 2 phút, bồn nước đá đã đầy, sẵn sàng cho bệnh nhân tiếp theo trong khoa cấp cứu sốc nhiệt mới thành lập tại Bệnh viện Ram Manohar Lohia ở thủ đô Ấn Độ.
Bệnh nhân sốc nhiệt cần được ngâm mình vào bồn nước đá ngay khi nhậpviện để có cơ hội sống sót. Bác sĩ Yadav giải thích vấn đề chính là tốc độ.
"Thời gian chính là mạng sống. Điều bắt buộc là phải hạ nhiệt độ cơ thể bệnh nhân xuống nhanh chóng và đây là cách nhanh nhất. Đó là lý do tại sao chúng tôi phải lắp đường ống nước lớn để bồn 250 lít đầy nhanh và tại sao phải trang bị máy móc có thể làm được 50 kg đá", ông Yadav, trưởng khoa cấp cứu cứu sốc nhiệt tại Bệnh viện Ram Manohar Lohia cho biết.
Bệnh viện đã tiếp nhận hơn 50 bệnh nhân say nắng trong tuần qua.
Người dân ở New Delhi và nhiều nơi ở miền Bắc Ấn Độ đã phải chịu đựng nền nhiệt cao kéo dài, với mức nhiệt hơn 40 độ C mỗi ngày kể từ giữa tháng 5. Tháng 3 vừa qua là tháng nóng nhất từng được ghi nhận.
Đầu tháng 6, Delhi đã ghi nhận nhiệt độ cao nhất từ trước đến nay. Hai trạm thời tiết tại thủ đô ghi nhận nhiệt độ là 49 và 49,1 độ C.
Theo các tờ báo đã tổng hợp số liệu, các bệnh viện ở New Delhi đã ghi nhận 275 ca t.ử v.ong do đợt nắng nóng kể từ giữa tháng 5. Con số thực tế được cho là cao hơn nhiều. Những ca t.ử v.ong này, chủ yếu liên quan đến những người lao động nghèo làm việc ngoài trời, không được ghi nhận vì cả người thân và bác sĩ đều không nhận ra rằng sốc nhiệt là nguyên nhân.
Nhiều người dân Ấn Độ, mặc dù đã quen với thời tiết nóng nực, nhưng không biết rằng làm việcngoài trời trong điều kiện nhiệt độ cao bất thường có thể gây tổn thương thận và gan, gây bất tỉnh và dẫn đến suy nội tạng.
Đồng nghiệp của ông Yadav, bác sĩ Seema Wasnik, cho biết: "Mọi người thường không nhận ra các triệu chứng sớm, nên họ vẫn làm việc cho đến khi cảm thấy bất ổn. Họ không tìm kiếm sự giúp đỡ và cuối cùng là ngã gục. Thông thường, chúng tôi phải đặt những bệnh nhân đến cấp cứu trực tiếp vào máy thở".
Bên ngoài khoa cấp cứu mới, những người mắc các bệnh liên quan đến sốc nhiệt đông nghịt hành lang.
"Chồng tôi làm công việc nghiền đá cả ngày ngoài trời. Anh ấy bắt đầu nôn mửa. Tôi nghĩ đó là n.hiễm t.rùng do virus hoặc anh ấy đã ăn phải thứ gì đó", cô Sharmila Devi, đứng cạnh xe cứu của chồng, cho biết.
Người dân nghỉ tránh nắng dưới bóng râm của cây cầu ở New Delhi, Ấn Độ. Ảnh: THX/TTXVN
Trước khi bệnh viện mở khoa sốc nhiệt mới, các bác sĩ thường phải sử dụng bọt biển lạnh, túi chườm đá và dịch truyền tĩnh mạch lạnh để hạ nhiệt độ của bệnh nhân. Quá trình này rất mất thời gian. Bác sĩ Yadav thậm chí đã chứng kiến bệnh nhân nhập viện với thân nhiệt tăng vọt lên 40, thậm chí 43 độ C. Ở nhiệt độ này, cơ thể con người bắt đầu có những thay đổi về tinh thần như lú lẫn nhẹ, suy giảm ý thức, các tế bào tổn hại và có nguy cơ suy nội tạng. Mồ hôi tụ trên da, khiến da lạnh và ẩm ướt. Các bác sĩ rất khó hạ nhiệt cho các ca bệnh này.
Các bể nước đá sẽ rút ngắn thời gian đó xuống còn 25 đến 30 phút vì nước lạnh có thể tác động lên diện tích bề mặt cơ thể. Khi ngâm cơ thể trong bồn, các dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân được theo dõi liên tục. Khi nhiệt độ giảm xuống, bệnh nhân được chuyển đến khoa hồi sức cấp cứu (ICU).
Nếu có 2 hai bệnh nhân nhập viện cùng lúc, khoa cấp cứu sốc nhiệt sẽ sử dụng bồn bơm hơi - giống như bể bơi bằng phao - có ưu điểm là dễ di chuyển và dễ vận chuyển
Người dân giải nhiệt tại một vòi nước công cộng trong thời tiết nắng nóng tại Allahabad, Ấn Độ. Ảnh: AFP/TTXVN
Ông Dileep Mavalankar, chuyên gia y tế công cộng đã giúp xây dựng Kế hoạch hành động chống nóng đầu tiên của Ấn Độ cho thành phố Ahmedabad ở bang Gujarat, cho biết thật vô lý khi một thập kỷ sau, hầu như không có thành phố nào khác làm theo.
Năm nay, New Delhi cũng đã đưa ra một kế hoạch bao gồm "hệ thống cảnh báo sớm" nhưng không có dấu hiệu tiến triển nào trong đợt nắng nóng hiện tại.
Phát biểu với tờ Times of India, ông Mavalankar cho biết trang web của Cục Khí tượng Ấn Độ đã dự đoán một đợt nắng nóng nhưng giới chức chưa hành động đủ để chuẩn bị cho công chúng.
"Các kỷ lục về nhiệt độ kể từ năm 2022 liên tục bị xô đổ. Nếu chúng ta không hành động ngay bây giờ, tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn", ông nói.
Dù một số trận mưa vào cuối tuần qua đã làm dịu bầu không khí nóng bức ở Ấn Độ - với nhiệt độ giảm xuống còn 37 độ C, nhưng Cục khí tượng cho biết nhiệt độ cao sẽ sớm quay trở lại.
Trong khi đó, các sự cố khí hậu do con người gây ra đang khiến mọi đợt nắng nóng trên thế giới trở nên dữ dội với tần suất cao hơn. Theo các chuyên gia, một số đợt nắng nóng, như đợt nắng nóng cực độ ở miền tây Canada và Mỹ hồi vào năm 2021, sẽ gần như không thể xảy ra nếu không có hiện tượng nóng lên toàn cầu.
Ấn Độ ghi nhận hơn 40.000 trường hợp nghi 'sốc nhiệt' trong mùa hè Nắng nóng gay gắt hoành hành nhiều khu vực ở Ấn Độ trong những tuần gần đây đã cướp đi sinh mạng của hơn 100 người, trong khi các vùng phía Đông Bắc đang phải vật lộn với lũ lụt do mưa lớn. Người dân uống nước giải nhiệt trong ngày nắng nóng tại Prayagraj, Ấn Độ ngày 19/6/2024. Ảnh: ANI/TTXVN Đợt nắng...
