Tên lửa Oreshnik tối tân nhất của Nga sử dụng thiết bị phương Tây?

Nhiều thiết bị sử dụng để chế tạo tên lửa đạn đạo siêu vượt âm Oreshnik của Nga được cho là có nguồn gốc từ phương Tây.

Cuộc tấn công bằng tên lửa Oreshnik của Nga vào Dnipro, Ukraine, ngày 21/11/2024 (Ảnh: Reuters).

Theo Financial Times, hệ thống tên lửa đạn đạo siêu vượt âm tầm trung Oreshnik mà Moscow lần đầu tiên sử dụng để tấn công một nhà máy quân sự của Ukraine ở thành phố Dnipro vào tháng trước được chế tạo bởi các công ty Nga nhưng vẫn phải dựa vào thiết bị sản xuất tiên tiến có nguồn gốc từ phương Tây.

Hai viện thiết kế vũ khí hàng đầu của Nga mà tình báo Ukraine cho là những đơn vị phát triển tên lửa Oreshnik đều đã từng quảng cáo tuyển dụng nhân công “có hiểu biết về hệ thống gia công kim loại” do các công ty của Đức và Nhật Bản sản xuất.

Cụ thể, dựa trên kết quả phân tích những thông tin tuyển dụng từ Viện Công nghệ Nhiệt Moscow (MITT) và Sozvezdie – nhà phát triển và sản xuất các thiết bị tác chiến điện tử hàng đầu của Nga, Financial Times cho rằng những cỗ máy chiến tranh của Moscow vẫn phụ thuộc rất lớn vào công nghệ nước ngoài.

Sự lệ thuộc này đặc biệt rõ rệt ở lĩnh vực điều khiển số bằng máy tính (CNC), một công nghệ cực kỳ quan trọng trong sản xuất tên lửa Oreshnik. Đó là bí kíp cho phép các nhà máy định hình vật liệu nhanh chóng với độ chính xác cao bằng cách sử dụng máy tính để điều khiển các công cụ.

Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố, quyết định sử dụng Oreshnik được đưa ra nhằm đáp trả việc Mỹ và các quốc gia đồng minh cho phép Ukraine sử dụng tên lửa tầm xa do những nước này sản xuất tấn công vào lãnh thổ Nga.

“Chúng tôi có một kho các sản phẩm như vậy, một kho các hệ thống đã sẵn sàng triển khai”, ông Putin đưa ra cảnh báo sau cuộc tấn công vào nhà máy quân sự của Ukraine ở Dnipro, địa điểm trước đây là cơ sở chế tạo tên lửa tuyệt mật thời Liên Xô.

MITT, một trong những công ty mà tình báo Ukraine cho biết có liên quan đến Oreshnik, là tổ chức hàng đầu về phát triển tên lửa đạn đạo nhiên liệu rắn của Nga.

Trong các quảng cáo được đăng vào năm 2024, MITT viết rõ: “chúng tôi tuân thủ chặt chẽ các hệ thống của Fanuc, Siemens, Haidenhein”.

Fanuc là công ty Nhật Bản, trong khi 2 công ty còn lại là của Đức. Cả 3 công ty đều sản xuất các hệ thống điều khiển cho các máy CNC có độ chính xác cao.

Ba công ty phương Tây tương tự cũng được nêu tên trong các bản tin quảng cáo mà Sozvezdie đăng tải. Công ty này đã liệt kê một trong những chuyên môn của mình là phát triển các “hệ thống thông tin và điều khiển tự động” phục vụ mục đích quân sự.

Các bản tin tuyển dụng của Sozvezdie cũng yêu cầu ứng viên phải có “kiến thức về hệ thống CNC như của Fanuc, Siemens, Haidenhein”.

Một video do Titan Barrikady, công ty quốc phòng thứ ba tham gia sản xuất tên lửa Oreshnik, đăng tải vào đầu năm nay cho thấy rõ cảnh công nhân đứng trước một thiết bị điều khiển mang nhãn hiệu Fanuc.

Địa điểm xảy ra vụ tấn công bằng tên lửa của Nga tại Dnipro, Ukraine, ngày 21/11/2024 (Ảnh: Reuters).

Từ lâu, Nga vẫn phải phụ thuộc vào các công cụ máy móc do nước ngoài sản xuất, mặc dù Moscow đã đẩy mạnh nỗ lực xây dựng các giải pháp thay thế trong nước.

Moscow đã thuê làm bên ngoài một lượng lớn máy móc gia công kim loại có độ chính xác cao từ Trung Quốc nhưng các bộ điều khiển để vận hành chúng vẫn phải do phương Tây cung cấp.

Năm 2024, tại một hội chợ thương mại lớn của Nga, 8 công ty Trung Quốc đã giới thiệu 12 mẫu thiết bị CNC. Theo phân tích của Hội đồng An ninh Kinh tế Ukraine (ESCU), 11 trong số các mẫu này được tích hợp bộ điều khiển do các công ty Nhật Bản hoặc Đức sản xuất.

Denys Hutyk, Giám đốc điều hành tại ESCU cho biết: “Việc phát triển tên lửa Oreshnik đã cho thấy mức độ phụ thuộc lớn của các tổ hợp công nghiệp quân sự Nga vào thiết bị phương Tây”.

Các quảng cáo việc làm thậm chí còn chứng minh rõ Stan – công ty tiên phong trong nỗ lực xây dựng ngành sản xuất CNC nội địa của Nga, đang sử dụng thiết bị Heidenhain.

Nick Pinkston, Giám đốc điều hành của Volition, một công ty phụ tùng công nghiệp và là chuyên gia về công cụ tự động đánh giá: “Nếu bị hạn chế quyền tiếp cận các đơn vị điều khiển CNC phương Tây, quá trình sản xuất của Nga có thể sẽ chậm lại”.

Tuy nhiên, theo phân tích của Financial Times, bất chấp các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đã góp phần làm chậm lại dòng chảy đặc thù này, ít nhất 3 triệu USD hàng hóa, gồm cả các thiết bị của Heidenhain, đã chảy vào Nga kể từ đầu năm 2024.

Trong đó, một số khách hàng sử dụng chúng đang tham gia sâu vào lĩnh vực sản xuất quân sự cho Moscow.