Tay súng ‘điên tình’ từng ám sát hụt Ronald Reagan

Ngày 30/3/1981, khi John Hinckley Jr. nổ súng về phía Ronald Reagan, anh ta không bất mãn với Tổng thống mà chỉ muốn gây ấn tượng với nữ diễn viên Jodie Foster.

Hinckley là con trai của một giám đốc công ty dầu mỏ giàu có ở Texas. Anh ta chuyển đến Los Angeles với mơ ước thành nhà biên kịch nhưng không thành công. Hinckley say mê Foster sau khi xem bộ phim Tài xế Taxi của đạo diễn Martin Scorsese, trong đó Foster đóng vai cô bé 12 tuổi phải hành nghề mại dâm. Nhân vật tài xế taxi do Robert DeNiro thủ vai định ám sát ứng viên tổng thống.

John Hinckley Jr. bị bắt ở Washington ngày 30/3/1981. Ảnh: FBI .

Hinckley chuyển đến New Haven, Connecticut để theo dõi Foster khi cô bắt đầu theo học tại Đại học Yale. Anh ta gửi những bức thư tình cho Foster nhưng cô không đọc. Khi nỗ lực theo đuổi thất bại, Hinckley quyết định thể hiện tình yêu bằng cách ám sát tổng thống.

Vào thời điểm đó, Jimmy Carter là Tổng thống đang tái tranh cử. Hinckley đã đi theo ông trên đường vận động tranh cử từ thu sang đông. Hinckley đã đến Washington, Chicago và Nashville, chờ đợi thời điểm hoàn hảo để tấn công. Có lần anh ta bị cảnh sát bắt ở sân bay và bị phạt vì mang súng, nhưng điều đó không làm anh ta nản lòng.

Sau khi Ronald Reagan đánh bại Carter trong cuộc bầu cử năm 1980, Hinckley chuyển sự chú ý sang tân tổng thống. Hinckley viết cho Foster một bức thư vài giờ trước vụ tấn công nhưng không gửi nó. Trong thư, anh ta một lần nữa này tỏ tình yêu với Foster, lúc đó 18 tuổi, và nhấn mạnh việc anh ta bắn Tổng thống hoàn toàn là để gây ấn tượng nhằm giành được trái tim cô.

“Bằng cách đánh đổi tự do và có thể là tính mạng của mình, anh hy vọng sẽ thay đổi được suy nghĩ của em về anh”, Hinckley viết.

Hinckley nghiên cứu lịch trình của Reagan được in trên báo và nhắm mục tiêu vào lần xuất hiện của ông tại khách sạn Hilton tại Washington ngày 30/3/1981, nơi ông có bài phát biểu trước các lãnh đạo công đoàn.

Ronald Reagan vẫy tay chào người dân và báo chí khi rời khỏi khách sạn Hilton tại Washington ngày 30/3/1981. Ảnh: Corbis .

Sau khi kết thúc sự kiện, Reagan rời khách sạn cùng thư ký báo chí Jim Brady, các mật vụ và cảnh sát. Khi Reagan vẫy tay chào những người tụ tập xung quanh để chuẩn bị lên xe limousine, Hinckley đã nổ súng tổng cộng 6 lần. Phát súng đầu tiên trúng vào gần mắt của Brady và phát thứ hai trúng vào cổ cảnh sát Thomas Delahanty. Hỗn loạn nổ ra khi đám đông tìm chỗ nấp. Hinckley chuẩn bị bắn phát thứ ba nhắm thẳng vào Reagan, nhưng một quan chức công đoàn đã tấn công tay súng.

Nhờ vậy, phát súng thứ ba đi chệch, tạo cơ hội cho các mật vụ bảo vệ tổng thống. Mật vụ Jerry Parr đẩy Reagan vào chiếc limousine với sự giúp đỡ của một đồng nghiệp. Trong khi đó, mật vụ Tim McCarthy lao ra để che chắn cho Reagan và bị trúng đạn.

“Nếu không có Tim ở đó, tôi chắc chắn tôi hoặc Tổng thống sẽ trúng đạn. Thứ duy nhất chắn giữa Tổng thống và gã đó là thân hình to lớn của McCarthy”, Parr nói. Hinckley bắn thêm hai phát trước khi bị một mật vụ hạ gục.

Ban đầu Parr yêu cầu xe limousine về Nhà Trắng, nhưng khi Reagan ho ra máu, Parr yêu cầu tài xế đưa họ đến Bệnh viện Đại học George Washington ở gần đó.

Tổng thống Reagan đã không trúng phát đạn trực diện nhưng một viên đạn nảy đã găm vào ngực ông và xuyên vào phổi, khiến ông rơi vào tình trạng nguy kịch. Các phụ tá không biết điều này vào thời điểm đó. “Đến khi tới bệnh viện họ mới biết”, James Miller, giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách, cho biết.

Chiếc limousine đến bệnh viện chưa đầy 4 phút sau khi rời khách sạn. Mặc dù Parr đã yêu cầu một cái cáng, bệnh viện khi đó không có sẵn cái nào. Reagan rời khỏi chiếc limousine, đi bộ vào trong mà không cần người dìu, ông vẫn mỉm cười với những người xung quanh. Nhưng ngay khi vào bên trong, Tổng thống phàn nàn với y tá rằng ông bị khó thở và đầu gối khuỵu xuống.

Bác sĩ của Tổng thống, Daniel Ruge, đã ở gần Reagan vào thời điểm xảy ra vụ nổ súng và đến bệnh viện trên một chiếc xe khác. Cho rằng Tổng thống đã lên cơn đau tim, Ruge yêu cầu đội ngũ cấp cứu của bệnh viện, chứ không phải bản thân ông, phẫu thuật cho Reagan như bất kỳ bệnh nhân nào khác. Nhân viên bệnh viện hỏi phụ tá của Reagan, Michael Deaver, tên và địa chỉ của bệnh nhân. Chỉ khi Deaver nhắc đến địa chỉ Nhà Trắng “1600 đại lộ Pennsylvania” nhân viên mới nhận ra Tổng thống Reagan đang ở trong phòng cấp cứu.

Cảnh sát và mật vụ phản ứng khi John Hinckley Jr. nổ súng về phía Tổng thống Ronald Reagan bên ngoài khách sạn ở Washington ngày 30/3/1981. Ảnh: Hulton Archive .

Nhóm bác sĩ do Joseph Giordano dẫn đầu đã cắt bỏ bộ vest đặt may riêng trị giá một nghìn USD của Reagan. Các sĩ quan quân đội, bao gồm cả người mang “quả bóng hạt nhân” (vali để kích hoạt tấn công hạt nhân của tổng thống Mỹ), đã cố gắng ngăn các đặc vụ FBI tịch thu bộ đồ, ví của Reagan và các đồ vật khác làm bằng chứng nhưng họ không thành công. Chiếc thẻ Mã vàng (mã khởi động vũ khí hạt nhân của tổng thống Mỹ) nằm trong ví và FBI không trả lại thẻ cho đến hai ngày sau.

Reagan vừa bước sang tuổi 70 và là tổng thống cao tuổi nhất trong lịch sử Mỹ tính đến thời điểm đó. Huyết áp của Reagan rất thấp, đội ngũ y tế biết rằng hầu hết người ở độ tuổi của ông khó qua khỏi. Tuy nhiên, trước khi bị bắn, Reagan có thể trạng tuyệt vời và việc Parr quyết định đưa ông đến bệnh viện thay vì về Nhà Trắng đã góp phần giúp ông giữ được mạng sống.

Khi đệ nhất phu nhân Nancy đến phòng cấp cứu, Reagan đã nói với bà: “Em yêu, anh quên không né”, mượn câu nói của võ sĩ quyền anh Jack Dempsey với vợ mình vào đêm ông bị Gene Tunney đánh bại.

Trưởng khoa phẫu thuật lồng ngực Benjamin L. Aaron thực hiện cuộc phẫu thuật mở ngực kéo dài 105 phút. Cuối cùng, Reagan đã mất hơn một nửa lượng máu của cơ thể trong khoa cấp cứu và trong cuộc phẫu thuật gắp viên đạn ra. Trong phòng phẫu thuật, Reagan đã tháo mặt nạ dưỡng khí để đùa với y bác sĩ rằng: “Tôi hy vọng các bạn đều là đảng viên Cộng hòa”. Các y bác sĩ cười lớn và Giordano, đảng viên Dân chủ theo chủ nghĩa tự do, trả lời: “Thưa Tổng thống, hôm nay tất cả chúng tôi đều là đảng viên Cộng hòa”.

Reagan trở lại Nhà Trắng 11 ngày sau nhưng các bác sĩ khuyên ông không làm việc tại Phòng Bầu dục trong một tuần. 26 ngày sau ca phẫu thuật, ông mới tổ chức họp nội các và không tổ chức họp báo cho đến ngày thứ 79.

Thư ký báo chí Brady bị tổn thương não nghiêm trọng và bị liệt một phần, mất kiểm soát cánh tay trái, yếu chân trái, ảnh hưởng trí nhớ và khả năng nói. Brady sau đó trở thành tiếng nói ủng hộ hàng đầu cho việc kiểm soát súng. Cái chết năm 2014 của Brady được coi là vụ giết người vì nó là hậu quả trực tiếp của vụ nổ súng.

Thomas Delahanty bị tổn thương dây thần kinh vĩnh viễn ở cánh tay trái và buộc phải rời khỏi lực lượng cảnh sát. Chỉ mật vụ Timothy McCarthy bình phục hoàn toàn.

Hinckley được kết luận là không có tội vì lý do mắc bệnh tâm thần vào ngày 21/6/1982. Hinckley bị giữ toàn thời gian tại bệnh viện St. Elizabeths ở thủ đô Washington cho đến năm 2006, trước khi được phép dần dần sống nhiều hơn ở nhà mẹ mình. Ngày 10/9/2016, Hinckley được phép rời bệnh viện để sống hẳn với mẹ dưới sự giám sát của tòa án và bắt buộc phải điều trị tâm thần. Sau phiên xét xử, Hinckley đã viết rằng vụ nổ súng là “màn thể hiện tình yêu vĩ đại nhất trong lịch sử thế giới” và không tỏ ra hối tiếc vào thời điểm đó.

Thẩm phán xác định nữ diễn viên Jodie Foster hoàn toàn vô tội trong vụ này. Foster chỉ bình luận về Hinckley ba lần: cuộc họp báo vài ngày sau vụ tấn công, một bài báo trên tạp chí Esquire mà cô viết vào năm 1982 và trong một cuộc phỏng vấn với Charlie Rose trên chương trình 60 Minutes II năm 1999. Cô đã cắt ngắn hoặc hủy bỏ một số cuộc phỏng vấn sau khi vụ nổ súng hoặc Hinckley được nhắc đến. “Tôi không bao giờ muốn trở thành một diễn viên được nhớ đến vì sự kiện đó, bởi vì nó không liên quan đến tôi. Tôi là một người ngoài cuộc không may mắn. Thật là một điều kỳ lạ và đáng sợ với một cô gái 17 tuổi, 18 tuổi khi bị cuốn vào rắc rối như thế”, Foster nói vào năm 1999.

Để phục hồi sức khỏe sau vụ ám sát hụt, Reagan đã lắp đặt phòng gym tại Nhà Trắng và thường xuyên tập luyện ở đây. Ông tăng cơ nhiều đến mức phải mua những bộ quần áo mới. Vụ nổ súng khiến bà Nancy lo sợ cho sự an toàn của chồng mình và khuyên ông không tái tranh cử vào năm 1984. Tuy nhiên, Reagan vẫn đảm nhiệm nhiệm kỳ hai sau khi đánh bại ứng viên đảng Dân chủ Walter Mondale, giành thắng lợi tại 49/50 bang, chỉ thua ở thủ đô Washington và bang quê nhà của đối thủ. Reagan qua đời vì viêm phổi ở tuổi 93 tại California.

Mật vụ Parr, người quyết định đưa Tổng thống đến bệnh viện thay vì Nhà Trắng, được ca ngợi như một anh hùng. Parr tin rằng Chúa đã dẫn lối đời mình để ông cứu sống Tổng thống và đã trở thành mục sư sau khi thôi việc tại Sở Mật vụ năm 1985. Parr đã viết về vụ ám sát hụt trong tự truyện của mình, gọi đây là “ngày tuyệt vời nhất và cũng tồi tệ nhất” trong đời.