Tăng tốc đào tạo giáo viên liên môn
Để chuẩn bị cho chương trình giáo dục phổ thông mới, các trường sư phạm đã triển khai giảng dạy về tích hợp, mở ngành mới về sư phạm khoa học tự nhiên, sư phạm lịch sử và địa lý
Theo lộ trình áp dụng chương trình giáo dục phổ thông mới, năm học 2021-2022, chương trình này sẽ được triển khai ở lớp 2, lớp 6 và tiếp tục cuốn chiếu ở các lớp cao hơn. Đến năm học 2024 – 2025, toàn chương trình sẽ được áp dụng.
Thay đổi căn bản cách dạy – học
Một trong các điểm mới của chương trình giáo dục phổ thông mới là dạy học tích hợp để phát huy năng lực học sinh. Những thay đổi căn bản trong cách dạy – học đòi hỏi giáo viên cũng phải thay đổi rất nhiều. Vấn đề được đặt ra là chuẩn bị đội ngũ giáo viên như thế nào, khi ngay trong năm học tới, học sinh lớp 6 sẽ học 2 môn học mới là khoa học tự nhiên, lịch sử và địa lý?
GS-TS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục – ĐHQG Hà Nội, mong muốn Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) cùng địa phương khi cấp chỉ tiêu cho các ngành, đặc biệt là bậc THCS, thì không cấp chỉ tiêu cho giáo viên đơn môn. Thời gian tới, khi có khóa sinh viên được đào tạo dạy học các môn “tích hợp” như lịch sử và địa lý hay khoa học tự nhiên ra trường, Bộ GD-ĐT cần yêu cầu tăng cường tuyển dụng giáo viên tích hợp.
Khi chương trình thay đổi theo hướng dạy tích hợp, giáo viên cũng sẽ phải thay đổi nhiều Ảnh: TẤN THẠNH
GS Nguyễn Quý Thanh cho rằng địa phương cần đặt hàng các cơ sở đào tạo giáo viên đã có kinh nghiệm triển khai chương trình đào tạo giáo viên dạy những môn học mới, đồng thời đào tạo nâng chuẩn giáo viên dạy đơn môn vật lý, hóa học… để có thể đảm nhận việc dạy tích hợp.
Theo PGS-TS Lê Anh Phương, Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm – ĐH Huế, trường này đang đào tạo giáo viên ngành sư phạm khoa học tự nhiên, sư phạm lịch sử và địa lý. Ngoài đào tạo, trường còn được giao nhiệm vụ bồi dưỡng giáo viên đang dạy đơn môn có thể chuyển sang dạy tích hợp để đáp ứng yêu cầu của chương trình mới. PGS Lê Anh Phương cho rằng giáo viên dạy các môn vật lý, hóa học và sinh học hiện nay có thể tham gia dạy môn khoa học tự nhiên được ngay.
Video đang HOT
Xây dựng chương trình đào tạo mới
Theo các chuyên gia giáo dục, việc quan trọng nhất đối với các trường sư phạm hiện nay là phải xây dựng chương trình đào tạo các ngành mới. Trên thực tế, các trường sư phạm cũng đã “đón đầu” bằng cách đào tạo những ngành học mới, đáp ứng yêu cầu đổi mới phổ thông, như: Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, Trường ĐH Sư phạm TP HCM, Trường ĐH Sư phạm Huế, Trường ĐH Giáo dục – ĐHQG Hà Nội…
Từ năm học 2019-2020, Trường ĐH Giáo dục – ĐHQG Hà Nội đã mở chương trình đào tạo giáo viên ngành khoa học tự nhiên, bậc THCS. Ngay sau đó, năm học 2020-2021, trường tuyển sinh và đào tạo giáo viên ngành lịch sử và địa lý.
Theo PGS-TS Nguyễn Chí Thành, Trưởng Khoa Sư phạm Trường ĐH Giáo dục – ĐHQG Hà Nội, các chương trình đào tạo cử nhân này hoàn toàn mới ở Việt Nam, được cập nhật phù hợp với tình hình trong nước và có tham khảo chương trình tiên tiến của nước ngoài. Sinh viên 2 ngành này được nhà trường đào tạo theo hướng tích hợp, ứng dụng triệt để công nghệ thông tin, với hình thức dạy học kết hợp thông qua hệ thống giáo dục trực tuyến Moodle, triển khai thực địa trải nghiệm. Điều này giúp sinh viên tốt nghiệp có thể giảng dạy ngay ở các trường phổ thông.
Trường ĐH Sư phạm TP HCM cũng đã triển khai một số ngành đào tạo giáo viên tích hợp như sư phạm lịch sử và địa lý, sư phạm khoa học tự nhiên từ năm 2019, 2020. Năm 2021, trường dự kiến tuyển sinh thêm một số ngành mới là sư phạm công nghệ (tích hợp các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp và kinh tế gia đình), sư phạm giáo dục công dân (đào tạo giáo viên môn học này bậc THCS, THPT cho chương trình phổ thông mới) và giáo dục học.
Trong khi đó, Trường ĐH Sư phạm – ĐH Đà Nẵng từ 2 năm nay cũng đã mở thêm nhiều ngành đào tạo giáo viên tích hợp như sư phạm tin học và công nghệ tiểu học, sư phạm công nghệ, sư phạm khoa học tự nhiên, sư phạm lịch sử và địa lý… Trường ĐH Vinh, Trường ĐH Sư phạm – ĐH Thái Nguyên cũng tuyển mới ngành sư phạm khoa học tự nhiên.
Chỉnh sửa các ngành đơn môn
Đối với các trường chưa kịp mở ngành mới đào tạo giáo viên tích hợp, giải pháp đưa ra là chỉnh sửa chương trình để sinh viên các ngành đơn môn có thể tham gia giảng dạy chương trình tích hợp sau khi tốt nghiệp.
Tại Trường ĐH Sư phạm TP HCM, sinh viên trúng tuyển ngành sư phạm tin học sẽ được học thêm một số học phần về công nghệ. Trường CĐ Sư phạm Huế tuyển ngành sư phạm vật lý nhưng ghép thêm hóa học, sư phạm lịch sử ghép thêm địa lý…
Đào tạo GV môn học mới: Trường sư phạm chuẩn bị thế nào?
Hai ngành mới được tuyển sinh tại các cơ sở đào tạo GV trong cả nước đáp ứng nhu cầu về đội ngũ giảng dạy 2 môn học tích hợp (KHTN, Lịch sử và Địa lí) khi triển khai CTGDPT 2018 với lớp 6, từ năm học 2021 - 2022.
Một tiết học ở Trường THCS Trần Cao Vân (TP Huế). Ảnh minh họa
Triệt để đổi mới trong đào tạo
PGS.TS Nguyễn Chí Thành - Trưởng khoa Sư phạm, Trường ĐH Giáo dục (ĐHQG Hà Nội) cho biết: Trường ĐH Giáo dục đã mở chương trình đào tạo giáo viên ngành Khoa học tự nhiên (bậc THCS) và đón nhận sinh viên từ năm học 2019 - 2020. Tiếp đó, năm học 2020 - 2021, nhà trường triển khai mô hình đào tạo giáo viên ngành Lịch sử và Địa lí.
Giáo viên Lịch sử và Địa lí cũng như Khoa học tự nhiên được đào tạo tại Trường ĐH Giáo dục theo hướng tích hợp, ứng dụng triệt để công nghệ thông tin, với hình thức dạy học kết hợp Blended Learning thông qua Hệ thống giáo dục trực tuyến Moodle, triển khai thực địa trải nghiệm.
Sinh viên tốt nghiệp có thể bắt tay ngay vào công việc giảng dạy ở các trường phổ thông mà không phải trải qua thời gian thử việc. Ở đó, giảng viên luôn định hướng để người học nắm bắt được tri thức, tự làm chủ tri thức của mình và được đánh giá bằng năng lực thực sự. Nơi đây, sinh viên nắm bắt được tương lai và nhận định rõ mục tiêu phấn đấu của mình.
Cũng theo PGS Nguyễn Chí Thành, các chương trình đào tạo cử nhân này hoàn toàn mới ở Việt Nam, được cập nhật phù hợp với tình hình trong nước và có tham khảo chương trình tiên tiến của nước ngoài. Việc này đã và đang tạo nên những hiệu ứng tích cực trong đổi mới đào tạo giáo viên, đáp ứng các yêu cầu của xã hội, sự phát triển của khoa học kĩ thuật như công nghệ 4.0, góp phần triển khai thành công Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Luật Giáo dục 2019 đặt ra yêu cầu nâng chuẩn đối với giáo viên bậc THCS để có bằng đại học. Ảnh minh họa
Những lưu ý quan trọng
GS.TS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục (ĐHQG Hà Nội), thành viên Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực giai đoạn 2016 - 2021, cho rằng: Luật Giáo dục 2019 đặt ra yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng nâng chuẩn đối với giáo viên bậc THCS để có bằng đại học. Như vậy, các cơ sở đào tạo giáo viên đối mặt với 2 vấn đề: Đào tạo giáo viên đáp ứng chuẩn mới theo Luật Giáo dục 2019, cũng như theo Chuẩn nghề nghiệp giáo viên phổ thông 2018 và bồi dưỡng trình độ giáo viên đáp ứng yêu cầu triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Các trường sư phạm cần chuẩn bị như thế nào? Trả lời câu hỏi này, GS.TS Nguyễn Quý Thanh nhấn mạnh: Đầu tiên phải xây dựng các chương trình đào tạo các ngành mới, như giáo viên dạy môn Lịch sử và Địa lí hay dạy môn Khoa học tự nhiên; bên cạnh đó cần tiếp tục tăng cường đào tạo giáo viên các môn đang thiếu cục bộ như Tin học. Cùng với đó, xây dựng các chương trình bồi dưỡng nâng chuẩn giáo viên THCS đang dạy các môn như Vật lý, Hóa học, Sinh học... từ cao đẳng lên đại học để trở thành các giáo viên dạy môn Khoa học tự nhiên.
Cũng theo GS.TS Nguyễn Quý Thanh, điều vô cùng quan trọng là đổi mới mục tiêu đào tạo theo hướng đào tạo giáo viên trở thành nhà giáo dục, khoa học, văn hóa và hoạt động xã hội trên nền hiểu biết vừa rộng vừa sâu một chuyên ngành. Đổi mới về phương thức đào tạo: Đào tạo tích hợp sư phạm phổ thông theo hướng đào tạo nội trú (đào tạo vừa học vừa làm tại trường phổ thông), và đào tạo theo nhu cầu của nhà sử dụng sản phẩm. Đổi mới chương trình đào tạo theo hướng mô đun hóa, liên thông công nhận tín chỉ giữa các trường cho các học phần tương đương.
Đổi mới nội dung đào tạo: Đào tạo tri thức rộng, theo 3 trụ cột công nghệ thông tin, kiến thức chuyên môn (khoa học cơ bản) và nghiệp vụ sư phạm (khoa học sự phạm), với mô hình TPACK (T: Công nghệ - Technology; P: Phương pháp sư phạm - Pedagogy; CK: Kiến thức chuyên môn - Content Knowledge) phổ biến trong đào tạo giáo viên trên thế giới hiện nay.
Từ đó, tạo cho giáo viên năng lực chuyển đổi tri thức khoa học thành tri thức sư phạm, vận dụng trong các tình huống dạy học tích hợp hướng tới hoạt động của các cá nhân (phân hóa) trong môi trường công nghệ thông tin.
"Để đáp ứng yêu cầu mới, việc ứng dụng công nghệ thông tin mạnh mẽ trong dạy học, quản lý, bảo đảm chất lượng cũng cần được chú trọng. Ngoài ra, cần xây dựng các mô đun bồi dưỡng giáo viên phổ thông đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Đây là minh họa rõ nét về việc các cơ sở đào tạo giáo viên tham gia phát triển các sản phẩm dịch vụ cho giáo dục phổ thông. Ví dụ, phát triển chương trình bồi dưỡng theo các chủ đề mà nhà trường có nhu cầu; phát triển hệ thống học liệu, ấn phẩm hay học liệu số...; phát triển ngân hàng đề kiểm tra, đánh giá..." - GS Nguyễn Quý Thanh chia sẻ thêm.
Bên cạnh nỗ lực của các trường sư phạm, GS Nguyễn Quý Thanh đồng thời mong muốn Bộ GD&ĐT và địa phương khi cấp chỉ tiêu cho các ngành, đặc biệt là bậc THCS, không cấp chỉ tiêu cho giáo viên đơn môn. Đồng thời, từ năm học 2021 - 2022 bắt đầu có sinh viên được đào tạo dạy học các môn "tích hợp" như Lịch sử và Địa lí hay Khoa học tự nhiên ra trường, Bộ GD&ĐT cần yêu cầu tăng cường tuyển dụng giáo viên tích hợp.
Địa phương cần đặt hàng các cơ sở đào tạo giáo viên đã có kinh nghiệm triển khai chương trình đào tạo giáo viên dạy những môn học mới và đồng thời đào tạo nâng chuẩn giáo viên dạy đơn môn Vật lí, Hóa học... để trở thành các giáo viên có thể đảm nhiệm việc dạy tích hợp.
Xác định điểm sàn, điểm chuẩn trúng tuyển cơ bản thuận lợi Đề thi tốt nghiệp THPT 2020 có tính phân hóa không chỉ giúp thí sinh đạt mục tiêu của mình mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các trường ĐH, Thí sinh tại điểm thi Trường THPT Mường Phăng - Điện Biên trao đổi với cô giáo sau buổi thi. Ảnh: Minh Thịnh GS.TS Nguyễn Quý Thanh, Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo...