Tăng áp lực, tạo động lực cho quá trình tự chủ đại học

Chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước được xem là điều kiện cơ bản, cốt lõi nhằm tạo động lực để cơ sở giáo dục đại học tiến hành tự chủ.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn thăm quan phòng học tại Trường Đại học Công nghệ thông tin và Truyền thông.

Con đường tất yếu

Là một trong 10 đơn vị thành viên của Đại học Thái Nguyên, Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp được hưởng những chính sách đặc thù và quyền tự chủ của Chính phủ dành cho Đại học Vùng.

PGS.TS Ngô Như Khoa, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp cho biết: Tự chủ đại học là con đường một chiều, tất yếu của giáo dục đại học, giúp các trường phát triển một cách toàn diện năng lực của mình. Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp không nằm ngoài xu thế đó, nhà trường đã và đang từng bước triển khai tự chủ đại học trong mô hình đại học hai cấp.

Giai đoạn vừa qua, nhà trường đã thành lập Hội đồng trường với 19 thành viên, trong đó có 5 thành viên đương nhiệm, 6 thành viên là đại diện giảng viên và 7 thành viên ngoài trường được bầu theo đúng quy định.

Hằng năm, Hội đồng trường quyết định các nhiệm vụ theo thẩm quyền như: Xây dựng kế hoạch trọng tâm, phương hướng mở ngành, liên kết đào tạo, hoạt động khoa học và công nghệ; các chính sách đảm bảo chất lượng giáo dục, dự toán ngân sách, quyết toán kinh phí…

Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp từng bước tiến tới tự chủ về học thuật.

Có thể nói, các nhiệm vụ của Hội đồng trường được thực hiện hiệu quả, thông qua các hoạt động đã thay đổi khá nhiều về tư duy quản trị đại học. Bên cạnh đó, nhà trường từng bước tự chủ về học thuật, chuyên môn, biên chế tổ chức bộ máy và tài chính theo quy định.

Trường đào tạo 21 chương trình hệ đại học, 5 chương trình đào tạo thạc sĩ và 4 chương trình tiến sĩ. Trường đang thực hiện kiểm định 4 chương trình đào tạo theo tiêu chuẩn của Bộ GD&ĐT, 2 chương trình theo bộ tiêu chuẩn của AUN-QA và kiểm định nhà trường chu kỳ 2. Trong những năm qua, số công trình công bố khoa học trên các tạp chí có uy tín (trong danh mục ISI/Scopus) của trường thuộc nhóm đầu trong Đại học Thái Nguyên.

Bên cạnh đó, trường đã hợp tác với nhiều đối tác quốc tế trong đào tạo, bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học. Hoạt động tài chính thực hiện theo quy định; chế độ chính sách của viên chức và người lao động được đảm bảo, các nhiệm vụ chính trị được ưu tiên thực hiện.

Theo PGS.TS Ngô Như Khoa, mặc dù tự chủ đại học là con đường đi đúng quy luật tự nhiên, phù hợp với xu hướng, nhưng nhiệm vụ này còn có nhiều khó khăn và thách thức. Trong đó, khó khăn chủ yếu tập trung vào các vấn đề: Một số văn bản chưa đồng bộ giữa các bộ, ngành. Luật Giáo dục đại học sửa đổi cho phép trường công lập huy động nguồn lực xã hội hóa tuy nhiên các văn bản mới chỉ mang tính pháp quy của Nhà nước chưa có.

Nguồn lực tài chính của nhà trường chủ yếu từ học phí nên mới đáp ứng được kinh phí chi thường xuyên ở mức hạn hẹp. Trường gần như không bố trí được nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất dẫn đến sức thu hút người học giảm, khó cạnh tranh với trường trong khối Kỹ thuật trên cả nước.

Cần tăng áp lực, tạo động lực

Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông (ĐH Thái Nguyên) xác định tự chủ đại học sẽ tạo sức đột phá, thúc đẩy cơ sở giáo dục đại học phát huy tối đa nội lực, vận hành tốt hơn, hoạt động hiệu quả hơn; đồng thời làm tăng tính cạnh tranh giữa các trường, tạo điều kiện để đa dạng hóa các hoạt động giáo dục đại học.

Thời gian qua, nhà trường đã tổ chức học tập, tuyên truyền về tự chủ cho cán bộ chủ chốt nghiên cứu văn bản, tự đánh giá mức độ tự chủ, trao đổi, học tập kinh nghiệm về tự chủ đại học tại Trường Đại học Kinh tế và Đại học Bách Khoa (Đại học Đà Nẵng), từng bước xây dựng lộ trình, kế hoạch và giải pháp để tiến tới tự chủ.

PGS.TS Phùng Trung Nghĩa, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông cho hay: Từ nhận thức về xu hướng tất yếu, ý nghĩa và tầm quan trọng của tự chủ đại học, đơn vị đã chủ động trong việc chuẩn bị các điều kiện để thực hiện đề án tự chủ như ban hành các văn bản quản lý, quản trị phù hợp, theo quy định. Tiến hành kiểm định chất giáo dục nhà trường, đánh giá chương trình đào tạo theo chuẩn và công khai điều kiện bảo đảm chất lượng, kết quả kiểm định. Dự kiến, nhà trường đạt được tự chủ trong giai đoạn 2022 – 2025.

Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu, trường cũng đang gặp một số khó khăn như: Thiếu kinh phí đầu tư phát triển hạ tầng, nguồn thu từ học phí còn hạn hẹp; về mặt pháp lý, chưa có sự đồng bộ trong các văn bản quy định, hướng dẫn về mô hình tự chủ hai cấp.

Tăng cường chuyển đổi số, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào tất cả lĩnh vực đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác quản trị theo hướng tự chủ.

Chia sẻ về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Văn Tảo, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông cho rằng: Đảng, Nhà nước cần tăng áp lực và động lực cho quá trình tự chủ đại học. Cụ thể, Đại học Thái Nguyên cần chủ trì, chỉ đạo các trường thành viên rà soát, hoàn thiện hệ thống văn bản quản lý nội bộ để đảm bảo sự thống nhất mục tiêu chung. Các cơ sở giáo dục đại học tiếp tục tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho cán bộ, giảng viên về tính tất yếu và ý nghĩa của tự chủ đại học.

Đồng thời, tạo động lực thông qua thúc đẩy quá trình đánh giá, hoàn thiện hệ thống tự kiểm soát chất lượng, nâng cao năng lực tự chủ gắn với trách nhiệm của từng cá nhân, đơn vị. Tổ chức bồi dưỡng, nâng cao năng lực quản lý tự chủ cho đội ngũ cán bộ quản lý, lãnh đạo các cấp như: Xây dựng chiến lược phát triển nhà trường, phát triển chương trình đào tạo, quản lý tài chính, quản trị nhân sự, kỹ năng hội nhập…

Đặc biệt, tăng cường chuyển đổi số và đẩy mạnh việc đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào tất cả lĩnh vực quản lý nhà trường nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác quản trị theo hướng tự chủ. Ngoài ra, Chính phủ cũng cần có chính sách khuyến khích để cơ sở giáo dục đại học quyết tâm phấn đấu tiến hành tự chủ trong thời gian sớm nhất.

Tự chủ trường đại học là điều kiện cần thiết để thực hiện các phương thức quản trị đại học nhằm cải tiến và nâng cao chất lượng đào tạo. Triển khai cơ chế tự chủ, các cơ sở giáo dục đại học sẽ có cơ hội phát triển mạnh mẽ hơn từ việc đầu tư nghiên cứu khoa học đến đổi mới chương trình qua đó chủ động, linh hoạt, sáng tạo và từng bước khẳng định vị thế, nâng tầm thương hiệu.