Tạm đình chỉ phát hành “Từ điển chính tả Tiếng Việt”… sai chính tả
Nhiều chuyên gia ngôn ngữ chỉ ra hàng loạt lỗi sai chính tả trong cuốn “ Từ điển chính tả tiếng Việt”.
Cuốn “ Từ điển chính tả tiếng Việt” của PGS.TS Hà Quang Năng (chủ biên) và thạc sĩ Hà Thị Quế Hương, do Nhà xuất bản Đại Học Quốc gia Hà Nội xuất bản năm 2017 vừa chính thức được nhà xuất bản này quyết định tạm đình chỉ phát hành hôm 10/6.
Theo đó, lý do tạm đình chỉ phát hành là cuốn sách “đang có nhiều tranh cãi chưa ngã ngũ từ độc giả, có nhiều vấn đề cần mổ xẻ”, nhà xuất bản tạm đình chỉ phát hành để có thêm những trao đổi với các tác giả và tham vấn thêm ý kiến của các nhà chuyên môn khác, “chứ không phải chỉ chạy theo dư luận”.
Cuốn “Từ điển chính tả tiếng Việt” của PGS.TS Hà Quang Năng (chủ biên) và thạc sĩ Hà Thị Quế Hương.
Trả lời báo chí, bà Nguyễn Thị Hồng Nga, Phó Giám đốc NXB Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết khi biên tập cuốn sách này, “nhà xuất bản đã có sự làm việc nghiêm túc, cẩn trọng”, cũng đã nhìn thấy những từ không chuẩn chính tả được đưa vào trong sách. Tuy nhiên, các tác giả của cuốn từ điển khẳng định việc đưa vào từ điển cả những dạng chính tả không chuẩn nhưng vẫn được sử dụng trong thực tế chính là sự tính toán có chủ ý của tác giả nhằm cho thấy chính tả tiếng Việt hiện còn nhiều vấn đề nan giải, việc chuẩn hóa chính tả hiện nay là rất cần thiết nhưng không hề đơn giản, không thể giải quyết trong một sớm một chiều.
Trước đó, nhiều chuyên gia ngôn ngữ chỉ ra hàng loạt lỗi sai chính tả trong cuốn “Từ điển chính tả tiếng Việt”. Nhiều sai sót, nhầm lẫn như S với X; X với S; không phân biệt được D hay GI; TR hay CH; N hay NG; IN hay INH, C hay Q, IU hay ƯU, R hay GI, R hay D…
Video đang HOT
Cuốn từ điển còn có sự nhầm lẫn giữa cách viết đã từng tồn tại, với chuẩn chính tả hiện hành; giữa từ đồng nghĩa với từ có hai dạng chính tả…
Ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành, Bộ Thông tin và Truyền thông khẳng định đã nắm được thông tin việc cuốn “Từ điển chính tả tiếng Việt” bị… sai lỗi chính tả qua phản ánh của báo chí. Cục Xuất bản cũng biết thông tin NXB ĐHQG Hà Nội đã trao đổi với đối tác, tác giả và ra quyết định đình chỉ phát hành cuốn từ điển này để xử lý…
Lãnh đạo Cục Xuất bản yêu cầu NXB cũng phải rà soát lại quy trình xuất bản đối với tất cả các loại sách, trong đó sách từ điển lại càng phải thận trọng hơn trong quá trình làm sách.
Cục Xuất bản cũng sẽ gửi công văn cho NXB ĐHQG Hà Nội yêu cầu báo cáo về vụ việc cuốn “Từ điển chính tả tiếng Việt” sai chính tả này, sau đó Cục sẽ gửi công văn tới các Sở TT-TT, các thư viện đề nghị phối hợp thu hồi triệt để cuốn sách có nội dung sai chính tả này…
Ông Nguyễn Nguyên cũng cho biết, Cục Xuất bản sẽ phối hợp chặt chẽ với NXB để xử lý, thu hồi triệt để cuốn sách có nội dung “lỗi”. Rút kinh nghiệm trong toàn ngành, với các đơn vị tham gia xuất bản sách từ điển…”./.
TỪ ĐIỂN CHÍNH TẢ... SAI CHÍNH TẢ: Các tác giả đừng quanh co nữa!
PGS-TS Hoàng Dũng đã nhận xét như thế về phản hồi của chủ biên "Từ điển chính tả tiếng Việt" đối với những lời phê bình, "nhặt sạn" lỗi trong cuốn từ điển này
Hoàng Tuấn Công viết bài phê bình cuốn "Từ điển chính tả tiếng Việt" do PGS-TS Hà Quang Năng (chủ biên) và ThS Hà Thị Quế Hương biên soạn, đăng hai kỳ trên Báo Người Lao Động (https://nld.com.vn/van-nghe/tu-dien-chinh-ta-sai-chinh-ta--20200606202046984.htm; https://nld.com.vn/van-nghe/tu-dien-chinh-ta-sai-chinh-ta-nhieu-loi-nang-den-kho-tin-20200607224718991.htm).
Người chủ biên liền có bài trả lời (https://nld.com.vn/van-nghe/tu-dien-chinh-ta-sai-chinh-ta-chu-bien-sach-noi-do-la-muc-dich-bien-soan--20200608211055253.htm).
Sau đây là mấy nhận xét của tôi về bài trả lời này.
Mục đích biên soạn
Chủ biên: "Mục đích của tôi là chỉ cung cấp những từ ngữ ấy để mọi người đọc, hiểu và giúp cho những người biên soạn từ điển dựa vào đó để xây dựng bảng từ".
Nhận xét: Từ điển chính tả không bao giờ hướng đến mục đích "giúp cho những người biên soạn từ điển dựa vào đó để xây dựng bảng từ". Mục đích ấy lớn quá và từ điển chính tả, do chỉ tập trung vào trường hợp có thể sai chính tả, không thể đáp ứng được. Còn việc "cung cấp những từ ngữ ấy để mọi người đọc, hiểu" thì cũng không ổn: người ta tra từ điển chính tả không phải để hiểu từ, mà chỉ để biết từ ấy viết như thế nào là đúng chính tả. Thế thôi!
Nguyên tắc biên soạn
Chủ biên: "Muốn phán xét phải hiểu nguyên tắc, mục đích biên soạn của chúng tôi. Tôi không coi những cái đó là sai, vì ngay mục đích, nguyên tắc khi biên soạn cuốn sách tôi đã ghi rõ là chúng tôi cung cấp một hệ thống những từ ngữ được dùng trong tiếng Việt hiện nay, trong đó có cả những dạng chuẩn lẫn những dạng chưa chuẩn nhưng vẫn được dùng. Tôi đã tuyên bố rõ trong lời giới thiệu".
Nhận xét: Nguyên tắc biên soạn mà người chủ biên tuyên bố là không đúng. Nếu chủ trương như thế thì người biên soạn phải xác định dạng nào là chuẩn, dạng nào là chưa chuẩn như nhiều tác giả khác đã làm. Nếu không, phải đặt tên sách khác đi, chứ không thể là Từ điển chính tả được.
Xử lý chính tả cụ thể
Chủ biên: "[...] rất nhiều trường hợp có nhiều cách viết khác nhau mà không có cách nào được coi là chuẩn tuyệt đối vì không ai đủ tư cách để đứng ra đánh giá cái này đúng hơn cái kia".
Nhận xét: Quả đúng như chủ biên nói. Nhưng đó không phải là những trường hợp viết sai mà Hoàng Tuấn Công chỉ ra. Ngay chính ví dụ "xét sử" mà người chủ biên dẫn ra, đã cho thấy biện bạch của ông không thuyết phục. Ông nói: "Ví dụ "xét sử", viết S là nằm ở trong mục S, được hiểu là xem xét lại lịch sử.
Ở mục X, tôi vẫn có "xét xử" với nghĩa là xử án". Hãy tưởng tượng có người muốn viết về hoạt động của tòa án nhưng phân vân không biết viết "xét xử" thì "xử" viết S hay X, tra từ điển này thấy ghi "xét sử" thì chắc hẳn yên tâm viết theo từ điển. Nếu tác giả quả có chủ tâm đưa vào từ điển "xét sử" (rất hiếm khi dùng), phân biệt với "xét xử", thì lẽ ra phải cho ngữ cảnh để người đọc không thể nhầm lẫn. Mặt khác, người đọc có thể đặt câu hỏi (rất chính đáng): Tại sao trong trường hợp này, tác giả không ghi ở mục "xét xử" là "cv [cũng viết] xét sử") như cách xử lý của chính cuốn từ điển này đối với rất nhiều từ khác? Tương tự, là trường hợp viết CH hay TR trong "con trai".
Riêng trường hợp "quốc", người chủ biên nói: "Từ "quốc", không nhất thiết phải viết là "q", không có quyển từ điển nào viết con chim quốc mà chỉ có trong bài thơ của Bà Huyện Thanh Quan". Nhưng từ điển của ông không dẫn thơ Bà Huyện Thanh Quan; như thế, thì mặc nhiên ông thừa nhận lời phê bình của Hoàng Tuấn Công cho "trứng quốc" (như từ điển của ông ghi) là cách viết sai.
"Từ điển chính tả" sai chính tả: Chủ biên sách nói đó là mục đích biên soạn (?!) PGS-TS Hà Quang Năng, chủ biên cuốn "Từ điển chính tả tiếng Việt" sai lỗi chính tả, nói không coi những cái đó là sai Phóng viên: Cuốn "Từ điển chính tả tiếng Việt", do ông đứng tên chủ biên (NXB ĐHQG Hà Nội ấn hành), bị chỉ ra rất nhiều lỗi sai chính tả. Với tư cách là một chuyên gia về...