Taliban 2.0 có gì khác so với 20 năm trước?

Cựu quan chức Mỹ cho rằng Taliban 2.0 có một số thay đổi so với Taliban 1.0, nhưng bản chất vẫn tương tự lực lượng cách đây 20 năm.

Một tay súng Taliban tuần tra ở Kabul, Afghanistan ngày 16/8 (Ảnh: AFP).

Lần gần đây nhất lực lượng Taliban kiểm soát Afghanistan là từ năm 1996 đến năm 2001, cho đến khi lực lượng Mỹ và đồng minh bắt đầu đưa quân vào Afghanistan trong một chiến dịch nhằm ngăn Taliban cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho tổ chức khủng bố al Qaeda của Osama Bin Laden.

Chỉ trong một thời gian ngắn, Taliban đã giành lại quyền kiểm soát đất nước. Ngày 16/8, các tay súng Taliban tiến vào dinh tổng thống ở thủ đô Kabul, tuyên bố chiến tranh kết thúc.

Người phát ngôn Taliban Suhail Shaheen nói với CNN rằng, người Mỹ nên “tin tưởng” Taliban.

“Họ nên tin tưởng chúng tôi… Khi chúng tôi ký thỏa thuận với họ, từ đầu đến giờ, chúng tôi đã tuân thủ không tấn công lính Mỹ, không một lính Mỹ nào bị giết nhờ lời hứa và cam kết của chúng tôi”, Shaheen cho biết.

Chuẩn tướng về hưu của quân đội Mỹ Mark Kimmitt, người từng là trợ lý ngoại trưởng phụ trách các vấn đề chính trị trong chính quyền Tổng thống George W. Bush, nhận định tuyên bố của người phát ngôn Taliban là một “ví dụ” về chiến dịch ngoại giao được cải thiện của lực lượng này.

Theo tướng Kimmitt, điều này có nghĩa là khi các quốc gia sơ tán công dân và nhân viên ngoại giao của họ khỏi Afghanistan trong bối cảnh cuộc khủng hoảng ngày càng gia tăng, Taliban có thể sẽ không gây hại cho dân thường vô tội trên đường rút lui.

“Taliban 2.0 không khác gì Taliban 1.0. Họ chỉ có một chiến dịch quan hệ công chúng tốt hơn nhiều so với Taliban 1.0. Họ sẽ không ngăn chặn các nhà ngoại giao và dân thường vô tội rời khỏi Afghanistan. Trên thực tế, khi không còn cách nào khác, Taliban mới phải bắt đầu một cuộc chiến, vì cách tốt nhất đối với họ bây giờ là đưa tất cả mọi người rời khỏi đất nước để họ có thể thiết lập lại quyền kiểm soát”, ông Kimmitt cho biết thêm.

Tuy nhiên, ông Kimmitt cũng chỉ ra bản chất của Taliban 2.0.

“Họ là bậc thầy trong việc che giấu. Họ cũng là bậc thầy về tuyên truyền. Họ là bậc thầy trong chiến tranh tâm lý. Vì vậy, chúng ta đừng tự đánh lừa mình bằng những gì họ tuyên truyền. Trong 6 tháng nữa, họ sẽ trở về là Taliban 1.0, như trước năm 2001″, tướng Mỹ dự đoán.

Taliban hôm nay 17/8 thông báo lệnh ân xá chung cho toàn bộ quan chức chính phủ Afghanistan và kêu gọi những người này quay lại làm việc.

Trước đó, người phát ngôn Taliban Sohail Shaheen hôm 15/8 cũng cho biết chính phủ mới sẽ bao gồm những người Afghanistan không thuộc Taliban và cả người từ chính quyền cũ.

Liên quan đến việc liệu Taliban có kêu gọi quân đội và cảnh sát từ chính quyền cũ tham gia Taliban hay không, người phát ngôn cho biết tất cả những người giao nộp vũ khí và gia nhập Taliban đều được ân xá cũng như đảm bảo tính mạng và tài sản.

Chỉ huy quân sự Taliban Yaqoob hôm nay ra lệnh cấm thuộc cấp và các tay súng dưới quyền xông vào nhà dân, thu giữ phương tiện của họ.

Một thành viên cấp cao của Taliban cũng kêu gọi phụ nữ trở lại các vị trí chính thức trong chính quyền mới của Taliban. Trước khi bị liên quân do Mỹ dẫn đầu lật đổ vào năm 2001, Taliban từng nổi tiếng với việc áp luật Hồi giáo hà khắc, buộc phụ nữ mắc trang phục kín, cấm trẻ em gái đến trường và yêu cầu phụ nữ chỉ được ra đường nếu có người thân là nam giới đi cùng.

Sau khi giành quyền kiểm soát thủ đô và nhiều thành phố lớn của Afghanistan, Taliban kêu gọi hòa bình với cộng đồng quốc tế, khẳng định không muốn bị cô lập và sớm công bố chế độ chính trị, hình thức nhà nước.