Suối ‘tổ ong’ hơn 100 triệu năm tuổi tại Gia Lai
Con suối được ví như Ghềnh Đá Đĩa trên cạn khi có nhiều trụ đá hình lục lăng xếp cạnh nhau trông như “tổ ong” khổng lồ.
Dòng suối và bãi đá này ở làng Vân, thuộc thị trấn Ialy, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai. Người Jrai quanh vùng gọi nơi này là Jrai Phă (jrai nghĩa là thác nước, phă là bể). Một số khách đến tham quan còn gọi là suối Đá Đĩa vì nơi này có hình dạng như Ghềnh Đá Đĩa, di tích quốc gia đặc biệt ở huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.
Theo đại diện Phòng Quản lý di sản, Sở Văn hóa Thể thao Du lịch tỉnh Gia Lai, con suối nằm giữa xã La Phí và thị trấn Yaly, chảy qua nhiều làng của người Jrai trước khi đổ ra hồ chứa nước của Nhà máy thủy điện Yaly. Trong khi suối chảy đến đoạn làng Vân thì trồi lên một bãi đá rộng khoảng 2 ha.
Dòng suối chảy qua làng Vân, hai bên suối là bãi đá cổ có niên đại trăm triệu năm tuổi.
Video đang HOT
Bãi đá có hàng trăm cột đá có hình lục lăng, được xếp cạnh nhau san sát, nhìn từ trên cao, nơi này như một “tổ ong” bằng đá khổng lồ. Theo các nhà địa chất, về hình thức, bãi đá tại con suối qua làng Vân có sự tương đồng với Ghềnh Đá Đĩa, về niên đại đã vượt 100 triệu năm tuổi.
Biết thông tin tỉnh nhà xuất hiện bãi đá cổ, bà Bích Vân (57 tuổi) chạy xe máy khoảng 140 km từ thị xã An Khê đến huyện Chư Păh để chiêm ngưỡng con suối. “Tây Nguyên đang bước vào mùa mưa nên nước ở suối có pha đất đỏ trông hơi đục, tuy nhiên vẫn có vẻ đẹp riêng. Tham quan vào mùa này, mọi người nên cẩn thận nước mưa từ thượng nguồn đổ về sẽ làm cho dòng chảy mạnh, cần cẩn thận khi tham quan, cắm trại có trẻ nhỏ ven suối”, bà chia sẻ.
Sau khi bãi đá được phát hiện, nhiều người tò mò đã đến tham quan, tìm hiểu địa điểm này.
Hiện, UBND tỉnh Gia Lai đã có văn bản giao các đơn vị liên quan và UBND huyện Chư Păh tiến hành khảo sát, đánh giá hiện trạng khu vực bãi đá cổ, môi trường sinh thái tại khu vực làng Vân, thị trấn Yaly và các vùng lân cận có dòng suối đá chảy qua để đề xuất giải pháp bảo vệ nếu đưa vào xếp hạng di tích, khai thác phục vụ du lịch kết hợp với các điểm đến như Thủy điện Yaly, núi lửa Chư Đăng Ya…
Khám phá bãi đá triệu năm ở Chư Păh
Chúng tôi tìm đến dòng suối có bãi đá đẹp và lạ ở làng Vân (thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai). Băng qua những lối mòn, cả nhóm đã thực sự bất ngờ trước khung cảnh thiên nhiên kỳ thú nơi này.
Dòng suối mang nhiều tên gọi, nằm giữa xã Ia Phí và thị trấn Ia Ly chảy qua nhiều làng Jrai trước khi đổ ra hồ chứa nước của Nhà máy Thủy điện Ia Ly, đoạn đến làng Vân bỗng trồi lên một bãi đá triệu năm dài hàng cây số.
Bãi đá gồm nhiều đoạn lộ thiên, đặc biệt có hai khu vực rất đẹp, cách xa nhau chỉ độ vài ba chục mét. Ở những nơi này, bên dòng suối, các thanh đá lớn hình lục lăng như đã được bàn tay thần kỳ nào đó sắp đặt theo chủ đích. Chúng đứng cạnh nhau, bằng phẳng và rắn chắc như một khối đông đặc, bất chấp thời gian. Hàng trăm cột đá có hình thù giống nhau, được xếp thành bãi tại đây đã khiến nhiều người gọi nơi này là suối Đá Đĩa, trong sự so sánh với Gành Đá Đĩa-Di tích quốc gia đặc biệt ở tỉnh Phú Yên. Điều này hoàn toàn có lý, bởi về hình thức, các bãi đá tại đoạn suối qua làng Vân và di sản đá Phú Yên tương đồng; về niên đại, theo các nhà địa chất, chúng đều đã vượt qua độ tuổi trên 100 triệu năm.
Bãi đá triệu năm ở làng Vân (thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh).
Ông Rơ Châm Krí (76 tuổi, sinh ra và lớn lên tại làng Vân) cho hay: Không biết bãi đá và con suối ấy có từ bao giờ. Chỉ biết người Jrai quanh vùng gọi nơi đó là Jrai Phă (jrai có nghĩa là thác nước, còn phă tức là bể, vỡ, tràn, tung ra). Dân các làng xưa nay đều gọi như vậy, vì đoạn suối chảy qua nơi đây không chỉ tràn lên mặt bãi đá mà còn có một điểm, dòng chảy đổ ụp xuống từ độ cao khoảng 5 m như một dòng thác.
Đường đến bãi đá cổ: Từ Pleiku theo quốc lộ 14 đi về hướng Kon Tum khoảng 16 km, rẽ trái và thẳng tiến trên tỉnh lộ 673 (đường vào Nhà máy Thủy điện Ia Ly) khoảng 20 km, sau đó rẽ phải, đi theo tỉnh lộ 661 (đường vào hồ chứa nước của Thủy điện Ia Ly) khoảng 2,5 km thì đến làng Vân (thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh). Từ khu vực nhà rông của làng, tiếp tục di chuyển bằng xe ô tô thêm khoảng 2 km nữa thì dừng trước một rẫy cà phê và bắt đầu đi bộ khoảng 500 m đường mòn, men theo bờ suối là đến bãi đá cổ kỳ vĩ này.
Ông Rơ Châm Vân-người Jrai ở làng Bloi-kể: Có người gọi đây là Ia Ruai, tức suối cây đập. Tên gọi này liên quan đến việc, trước kia có một nhành cây si vốn nằm vắt vẻo giữa dòng nước đổ từ cao xuống thấp, như sẵn sàng quật vào những kẻ bạo gan dám nhảy xuống đây. Từ năm 10 tuổi, ông Vân đã cùng bạn bè đến tắm tại đoạn suối chảy qua làng Vân. Trước đó và nhiều năm về sau, cây cối tại đây khá rậm rạp, chưa có nhiều rẫy cà phê hay sự khai phá, san ủi để làm ao hồ như ngày nay. Dòng suối khi ấy thực sự mang vẻ đẹp hoang sơ, ẩn mình dưới rất nhiều cổ thụ. Có lẽ chính vì vậy mà dân các làng xung quanh đều truyền tai nhau rằng, hàng đêm, gần về sáng, con suối này luôn cất lên tiếng gáy. Ông Vân nói thêm: Không phải ai cũng nghĩ đấy là tiếng nước chảy lúc thanh vắng mà quả là còn nhiều người vẫn cho là dòng suối chảy qua bãi đá này có Yàng (thần linh). Chỉ có Yàng mới tạo ra những khối đá có hình dạng như vậy mà thôi...
Đồng bào Jrai ở làng Vân (thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh) rất tự hào khi nói về bãi đá triệu năm này.
Chúng tôi hỏi nhiều người Jrai đang sinh sống gần dòng suối có bãi đá đẹp này. Từ chị bán tạp hóa bên nhà rông làng Vân Rơlan Kuach (52 tuổi) đến các bạn học sinh trung học Ksor Viên, Rơchâm Thương, Rơchâm Thọ... mắt họ đều ánh lên vẻ tự hào khi nói về cảnh đẹp của quê hương mình. Đó là nơi họ có nhiều kỷ niệm, từ việc cho bò đi uống nước, câu cá, tắm suối ngày nóng hay cùng nhau vui chơi trong những dịp lễ, Tết. Những người Jrai được hỏi đều mong cảnh đẹp của quê hương mình sẽ được gìn giữ cho con cháu mai sau.
Trao đổi với người viết bài này tại bãi đá làng Vân, Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch Trần Ngọc Nhung cho biết: Đây là một di sản địa chất hiếm có của Gia Lai và Tây Nguyên. Chúng tôi sẽ báo cáo đề nghị UBND tỉnh có chủ trương, biện pháp bảo tồn phù hợp. Sở cũng sẽ cùng với huyện Chư Păh và các đơn vị liên quan nghiên cứu, xây dựng để nơi đây trở thành một điểm du lịch, gắn với tour Thủy điện Ia Ly, núi lửa Chư Đang Ya...
Mê đắm vẻ đẹp hoang sơ của suối đá núi lửa Ia Ruai Suối đá núi lửa Ia Ruai (ở làng Vân, thị trấn Ia Ly, huyện Chư Păh, Gia Lai) với vẻ đẹp hoang sơ đang trở thành địa điểm thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm. Suối Ia Ruai chảy qua địa bàn xã Ia Phí và thị trấn Ia Ly của huyện Chư Păh. Đoạn suối qua làng Vân của thị...