Sự tinh tế trong cách thưởng trà của người Hà Nội xưa
Mỗi cân trà, nghệ nhân Hà thành ướp cùng 1.000 -1.200 bông sen vì thế người nước ngoài đã không ít lần xuýt xoa trước nghệ thuật ướp trà cầu kỳ, tinh tế của người Hà Nội.
Ảnh:phache.net
Trong nghệ thuật ướp trà này, trà mạn hảo được ưa chuộng hơn cả. Nguyên liệu là trà Tuyết Shan cổ thụ vùng mạn ngược Hà Giang, mọc tự nhiên trên những dãy núi cao 800 -1.300 m, quanh năm sương phủ. Các nghệ nhân trà Hà Nội trân trọng, nâng niu từng búp trà này như một báu vật. Họ chọn lựa những búp non, những lá trà bánh tẻ rửa sạch, cho vào chõ đồ chín. Sau khi phơi khô, họ cho trà vào chum (vại), trên phủ một lớp lá chuối khô, ủ 3 – 4 năm cho trà phong hoá bớt chất chát, có độ xốp như giấy bản mà vẫn lưu giữ được hương vị đặc trưng.
Ảnh:vinacuoi.vn
Khi ướp, người ta rải một lớp trà rồi một lớp gạo sen mỏng, rồi lại một lớp trà, một lớp gạo sen. Cứ thế cho đến khi hết trà. Sau cùng, phủ một lớp giấy bản. Thời gian ướp tuỳ thuộc vào độ ẩm của gạo sen nhiều hay ít, thường từ 18 -24 giờ. Sau đó, đem sàng để loại bỏ những hạt gạo sen. Sàng loại xong, trà được đóng vào những chiếc túi làm bằng giấy chống ẩm để giữ lấy cả hương sen lẫn hương trà, rồi sấy cho đến khi cánh trà khô, hương sen quyện thì bỏ ra. Lại ướp một lần sen thứ hai, thứ ba, thậm chí thứ tư, thứ năm tuỳ thuộc vào sở thích của người thưởng trà đậm hay nhạt. Càng ướp nhiều lần thì hương sen càng quyện, trà càng thơm. Trung bình, mỗi cân trà ướp cần từ 1.000 -1.200 bông sen. Cho nên, không phải ngẫu nhiên, mỗi 1kg trà sen thời xưa được đổi bằng 2 -3 chỉ vàng mà người sành trà vẫn nao nức lùng mua bằng được.
Ảnh:vnthuquan.net
Với người Hà Nội, uống trà là một thú chơi thanh đạm. Pha cho mình cũng như pha trà mời khách, người ta phải để vào đó nhiều công phu. Những công phu đó, dần trở thành lễ nghi. Trong ấm trà ngon, người ta thấy phảng phất một mùi thơ và một vị triết lý. Các trà nhân từ xưa rất chú ý đến nghệ thuật thưởng trà với nhiều loại trà cụ (dụng cụ pha trà) cần thiết để làm sao cho người uống cũng có thể cảm nhận và thể nghiệm giống như các thiền sư. Dùng thìa gỗ múc trà cho vào ấm đất nung nhỏ, được gọi là “Ngọc diệp hồi cung”.
Để có được chén trà ngon thì bình trà và tách uống trà phải được làm nóng lên bằng nước sôi. Trà cụ dùng để xúc trà, lấy bã trà đều bằng tre khô hoặc gỗ thơm. Khi châm nước lần một gọi là “cao sơn trường thuỷ” rồi chắt ngay ra. Đây là thao tác tráng trà nhằm loại hết bụi bẩn và cho trà khô kịp thấm không nổi lềnh bềnh. Lần thứ hai đổ nước vào ấm gọi là “hạ sơn nhập thuỷ” nên đổ nước cao, tràn miệng bình để khi đậy nắp lại, bụi trà tràn ra hết, rồi dội nước sôi lên nắp để giữ nhiệt độ cao nhất cho ấm trà. Nước hai chính là nước ngon nhất được tạo ra trong vòng 1-2 phút, có hương vị đượm đà, thơm tho quyến rũ. Khi rót trà phải chuyên đều các chén sao cho nồng độ trà như nhau bằng cách kê khít miệng chén lại và đưa vòi ấm quay vòng. (Cách phổ biến trong truyền thống là rót ra chén tống (chén hạt mít) rồi chia đều ra các “chén quân”. Cách này ngày nay ít dùng vì phần làm nguội trà, phần hương trà phôi pha.
Dâng chén trà theo đúng cách là ngón giữa phải đỡ lấy đáy chén, ngón chỏ và cái đỡ miệng chén gọi là “Tam long giá ngọc”. Người dâng trà và người nhận đều phải cung kính cúi đầu. Trước khi uống, đưa chén trà sang tay trái, mắt nhìn theo, sau đó đưa sang phải “du sơn lâm thuỷ”. Khi uống, cầm chén trà quay lòng bàn tay vào trong, dâng chén trà lên sát mũi để thưởng thức hương trà trước, sau đó tay che miệng nháp nháp từng ngụm nhỏ nhẹ. Tay áo các quan lại phong kiến thường rất rộng cũng một phần vì lẽ dùngche miệng khi uống trà là vậy. Che miệng khi ăn, uống, cười trong chèo, tuồng, trong đời sống người Việt xưa chính là một hành vi văn hoá. Người uống cũng phải chậm rãi mím miệng nuốt khẽ cho hương trà thoát ra đằng mũi và đồng thời đọng trong cổ họng, nuốt tý nước bọt lần một, lần hai, lần ba để cảm nhận.
Ảnh:baovietnam.vn
Ngoài cách uống trà trong gia đình, người Hà Nội xưa còn có các hình thức Hội trà, uống trà thưởng hoa đầu năm, uống trà thưởng hoa quý và uống trà ngũ hương. Trong đó, hội trà là hình thức tụ họp cùng thưởng trà khi có trà ngon hay dịp đặc biệt của các cụ. Thưởng trà đầu xuân là thói quen của riêng các bậc tao nhân chốn kinh thành xưa. Thường thì trước Tết, đích thân các cụ đi chọn mua hoa đào, cúc, mai trắng, thuỷ tiên ở tận vườn, chuẩn bị loại trà ngon nhất. Sáng mùng một, con cháu dành riêng cho cụ những giây phút đầu tiên để tịnh tâm và ngắm hoa, thưởng trà, sau đó mới là cả đại gia đình cùng ngồi quanh bàn trà chúc thọ cụ và nghe lời dặn dò.
Ảnh:vefac.vn
Uống trà thưởng hoa quý như hoa quỳnh, hoa trà cũng là cái thú của nhiều người Tràng An. Đó cũng là hình thức hội trà quanh chậu hoa quý vào tối hoa mãn khai của những người cao tuổi, đàm đạo thế sự, văn chương và dặn dò lớp con cháu.
Ảnh:phache.net
Trà ngũ hương chỉ giới hạn cho 5 người. Khay uống trà ngũ hương phải thửa 5 chỗ trũng để 5 loại hoa đang độ đượm hương nhất: cúc, sói, nhài, sen, ngâu và úp các chén kín hoa, bưng khay để lên nồi nước sôi cho hương hoa bám vào lòng chén. Pha trà mạn ngon và rót đều vào từng chén, mỗi người tham gia sẽ phải đoán hương trà trong chén của mình và cùng nhận xét. Sau mỗi chén trà, người chủ trà lại hoán vị hương để ai cũng được thưởng thức hết cái tinh tuý của hội trà ngũ hương.
Theo PNO
Tiêu điểm
Tin đang nóng
Tin mới nhất

Bật mí cách nấu canh cải chua sườn non ngon mềm hấp dẫn

Cách làm gỏi bò cà pháo thơm ngon, lạ miệng

Cách nấu cà ri bò mềm, thơm ngon

5 công thức làm sườn nướng ngon bất bại, tha hồ đổi món vì cực dễ, thịt mềm thơm nức mũi, đậm đà hương vị

Hôm nay nấu gì: Bữa tối 4 món ngon "đánh bay" cơm

Một số cách nấu canh chua cá hú chuẩn vị miền Tây cực thơm ngon, bổ dưỡng cho cả nhà

Cách làm món vịt nấu chao ngon chuẩn vị tại nhà

3 món ăn đặc trưng trong tiết Xuân phân vừa giúp cơ thể khỏe mạnh lại mang ý nghĩa bình an, may mắn

Cách làm bánh xoài dẻo mịn, ăn là mê

Mùa hè này hãy thử ngay 6 cách làm sữa chua dẻo mịn, không bị tách nước

Cách làm món thịt ba rọi chiên sả ớt thơm ngon khó cưỡng

Hãy tranh thủ ăn món rau "lạ mà quen" này: Dễ nấu mà rất giàu kali và vitamin C, giúp tăng miễn dịch, cải thiện tiêu hóa
Có thể bạn quan tâm

Giao thông thuận lợi, Cát Bà bứt phá du lịch bốn mùa
Du lịch
09:29:53 23/03/2025
Serbia có động thái bất ngờ đối với Nga trong vấn đề Ukraine
Thế giới
09:28:29 23/03/2025
Tôi 38 tuổi mọi thứ bình thường nhưng chỉ thích các cô gái giỏi giang và xinh xắn
Góc tâm tình
09:26:04 23/03/2025
500 cổ phiếu của Jungkook (BTS) bị đánh cắp
Sao châu á
09:03:24 23/03/2025
Sao Việt 23/3: Đan Trường từng trải qua 5, 6 mối tình, luôn chung thủy khi yêu
Sao việt
09:01:34 23/03/2025
Khi cuộc đời cho bạn quả quýt, nhưng mở ra lại là củ hành tây
Phim châu á
08:58:51 23/03/2025
Trấn Thành bất ngờ góp mặt ở phim Hàn hot nhất hiện tại, viral khắp cõi mạng chỉ vì một kiểu tóc
Hậu trường phim
08:52:37 23/03/2025
Pháo tung bài rap quá đỉnh: Đồng nghiệp thán phục, đến "ông hoàng diss người yêu cũ" cũng phải gật gù!
Nhạc việt
08:49:09 23/03/2025
ĐTCL mùa 14: Khám phá sức mạnh "siêu sát thủ" Shaco, giá chỉ 1 vàng nhưng "gánh team" cực khỏe
Mọt game
08:43:34 23/03/2025
Chọn 1 lá bài để biết trong tuần mới bạn cần làm gì để thu hút may mắn?
Trắc nghiệm
08:33:32 23/03/2025